بررسی اثر گرده‌افشانی مصنوعی گرده اینتگریما بر برخی خصوصیات کمی و کیفی میوه پسته رقم فندقی (Pistachio vera L.) در استان خراسان

علوم باغبانی

مقاله 7، دوره 34، شماره 3 - شماره پیاپی 47، آذر 1399، صفحه 439-450   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v34i3.82663

نویسندگان

حسن فرهادی^{* 1}؛ محمد مهدی شریفانی²

¹دانشگاه فردوسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

²گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

درختان پسته دوپایه هستند و گرده­افشانی به منظور پر کردن مغز میوه ضروری است. به منظور بررسی اثر گرده‌افشانی مصنوعی گرده اینتگریما با استفاده از دو روش اسپری و قلم مو بر برخی خصوصیات کمی و کیفی میوه پسته رقم فندقی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در یکی از باغ­های پسته آستان قدس رضوی واقع در شهرستان بردسکن در سال 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو روش گرده­افشان اسپری و استفاده از قلم مو با پنج ترکیب آرد- گرده و سه تکرار بودند. نتایج تجزیه­های آماری نشان داد که استفاده از گرده آزاد گونه اهلی اثرات مثبت معنی­داری بر اکثر صفات نسبت به سایر تیمارهای گرده گونه اینتگریما دارد و به میزان زیادی تعیین کننده تشکیل میوه در پسته است. البته تیمار IF4 (5/0 گرم گرده اینتگریما+ 25/0 گرم آرد) در صفت ریزش نهایی میوه با میانگین 50/7 درصد افزایش کمتری از لحاظ این صفت را در بین سایر تیمارهای آرد- گرده  نسبت به شاهد نشان داد. همچنین در ارتباط با صفت خندانی در تیمار IF4 به میزان 39/9 درصد نسبت به شاهد افزایش مشاهده شد در حالی­که در تیمارهای  IF1(2 گرم گرده اینتگریما+ 25/0 گرم آرد)، IF2 (5/1 ­گرم گرده اینتگریما+ 25/0 گرم آرد)­، IF3 (1 ­گرم گرده اینتگریما+ 25/0 گرم آرد) به ترتیب 21/42، 63/36، 49/17 درصد کاهش خندانی نسبت به شاهد مشاهده شد. در ارتباط با صفت پوکی تیمار IF4 با میانگین 29/5 درصد کاهش کمتری از لحاظ این صفت را نسبت به شاهد نشان داد در حالی­که در تیمارهای IF1، IF2، IF3 به ترتیب 38/47، 08/38، 65/27 درصد افزایش پوکی نسبت به شاهد مشاهده شد. طبق نتایج روش گرده­افشان اسپری نسبت به روش گرده­افشان قلم مو در صفات مرحله دوم تشکیل میوه، مرحله نهایی تشکیل میوه، وزن تازه میوه، وزن تازه مغز و خندانی به ترتیب 45/1، 08/11، 15/1، 66/6، 93/7 درصد افزایش و در ارتباط با صفات ریزش میوه و پوکی به ترتیب 04/1 و 83/11 درصد کاهش نشان داد. در بررسی اثر متقابل روش گرده­افشان × ترکیب آرد- گرده، روش گرده­افشان اسپری در تیمار IF4 در صفات مرحله دوم و مرحله نهایی تشکیل میوه به ترتیب با میانگین 97/28، 41/63، 13/41 درصد نسبت به سایر تیمارها کاهش کمتری نسبت به شاهد نشان داد. همچنین در ارتباط با صفت پوکی در تیمار IF4 در روش گرده­افشان اسپری 13/41 درصد نسبت به شاهد کاهش مشاهده شد در حالی­که سایر تیمارها نسبت به شاهد از لحاظ این صفت افزایش نشان دادند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر می­رسد بتوان با استفاده از تیمار IF4 در روش گرده­افشان اسپری تا حدودی باعث افزایش برخی صفات مانند خندانی و کاهش پوکی در باغ­های پسته شد.  

کلیدواژه‌ها

پسته؛ پوکی؛ تلاقی کنترل شده؛ خندانی

مراجع

1- Ak B.E., and Kaska N. 1998. Determination of viability and germination rates of Pistacia spp. Pollen kept for artificial pollination. Journal of Acta Horticulturae 470: 300-306.

2- Ak B.E., and kuzdere H. 2001. An investigation on artifial facilities in pistachios by using an atomizer, pp: 145- 148. http:// resources. Ciheam. Org/ om/ pdf/ c56/ 01600168. Pdf.

3- Ahmadi Afzadi M. 2008. Specialized Journal of Pistachio. Iranian Pistachio Society Publications. (In Persian)

4- Crane J.C., and Iwakiri B.T. 1980. Xenia and metaxenia in pistachio. Journal of Horticultural Science 15(2):184-185.

5- Crane J.C. 1985. Pistachio. CRC Handbook of fruit set Development. Boca Ratian. Florida. CRC Press. Inc. U.S.A.

6- Dehghani Shuraki Y., and Sedgley M. 1994. Effect of pistil age and pollen parents on pollen tube growth and fruit production of pistachio. Journal of Horticultural Science 69: 1019- 1027. (In Persian)

7- Ebrahimi N., Piri S., Imani A., and Kashanizadeh S. 2011. Effects of Supplementary Pollination on Qualitative and Quantitative Traits of Pistachio in Qazvin Region. International Journal of Nuts and Related Sciences 2(4): 33-36.

8- Fallah M., Rasouli M., Sharafi Y., and Imani A. 2014. Study of Compatibility Relationships among Some Almond Cultivars and Genotypes Using of SAlleles Identification. Journal of Nuts 5(2):49-56.

9- Ferguson L., and Haviland D.R. 2016. Pistachio Production Manual. University of California Agriculture and Natural Resource Publication. Pp, 334.

10- Hopping M.E., and Jerram E.M. 1980. Supplementary pollination of tree fruits. Development of suspension media. New Zealand Journal of Agricultural Research 23: 509–515.

11- Hopping M.E., and Jerram E.M. 1982. Supplementary pollination of tree fruits. 2. Field trials on kiwifruit and Japanese plums. New Zealand Journal of Agricultural Research 23: 517–521.

12- Ka-Ka N., and Bilgen A.M. 1988. Top – working of wild pistachio in Turkey, Grasselly, c.(ed.), Programme de Recherche Agrimed, Rapport EUR 11557,1996, pp. 317- 325.

13- Shuraki Y.D., and Sedgley M. 1996. Fruit development of Pistacia vera (Anacardiaceae) in relation to emblyo aborlion and abnorntalities at maturity. Australian Journal of Botany 44: 35-45.

14- Mikesell J. 1988. Comparative development of viable and aborted ovules in Phytolacca americana L. (Phytolaccaceae). International Journal of Botanical Gazette 149:196-202.

15- Riazi Q. 1992.The effect of various pollen grain on growth and development of P. vera nuts. S. Thesis, Shiraz University, Shiraz, Iran.

16- Riazi G.H., and Rahemi M. 1995. The effects of various pollen sources on growth and development of Pistacia vera L. nuts. Journal of Acta Horticulture 419: 67-72.

17- Riazi G., Rahemi M., and Khanizadeh S. 1996. Effect of selected pistachio pollens on development and quality of pistachio nuts of three commerically grown cultivar. Journal of plant nutrition 19: 635- 641.

18- Shivannaa K.R. 2015. Management of Pollination Services to Enhance Crop Productivity. Journal of Plant Biology and Biotechnology, Plant Diversity, Organization, Function and Mprovement 1: 698- 711.

19- Vaknin Y., Gan-mor S., Bechar A., Ronen B., and Eisikowith D. 2002. Effects of supplementary pollination on cropping successand fruit quality in pistachio. Journal of Plant Breed 121:451-455.

20- Zeraatkar H., Karimi H.R., Shamshiri M.H., and Tajabadipur A. 2013. Preliminary evaluation of artificial pollination in pistachio using pollen suspension spray. Journal of Plant Know 2:94-98.