پی‌جویی مقاومت خردل وحشی (Sinapis arvensis L.) به تری‌بنورون-متیل و تهیه نقشه پراکنش آن در مزارع گندم رامهرمز

حفاظت گیاهان

مقاله 6، دوره 34، شماره 4 - شماره پیاپی 50، زمستان 1399، صفحه 473-484  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v34i4.86902

نویسندگان

لیلا پورمراد¹؛ الهام الهی فرد ²؛ عبدالرضا سیاهپوش²

¹دانش‌آموخته کارشناسی ارشد شناسایی و مبارزه با علف‌های هرز، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، باوی، ایران

²استادیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، باوی، ایران

چکیده

به‌منظور پی‌جویی مقاومت در توده­های خردل وحشی نسبت به ‌تری­بنورون-متیل در مزارع گندم شهرستان رامهرمز مطالعه­ای طی سال­های 1397-1396 با استفاده از آزمایش­های گلدانی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. در این مطالعه، 22 توده خردل وحشی مشکوک به مقاومت به علف‌کش‌ تری‌بنورون-متیل از مزارع گندم  شهرستان رامهرمز جمع­آوری گردید. یک توده ­حساس نیز از مزارعی که هیچ­گونه سابقه سمپاشی نداشتند جمع­آوری شد. آزمایش­های گلدانی در دو مرحله شامل غربال اولیه توده­ها با استفاده از دُز توصیه شده تری‌بنورون-متیل (15 گرم ماده موثر در هکتار) و سپس آزمون دٌز-پاسخ در مورد توده‌های مقاوم انجام شد. نتایج آزمایش غربال اولیه بر اساس سیستم رتبه‌بندی ادکینز و موس نشان داد که نُه توده (B، C، H، P، S، T، U، W، و X) قطعاً مقاوم (RRR)، ده توده (A، E، F، G، K، L، M، O، Q و R) احتمالاﹰمقاوم (PR یا RR)، و سه توده (D، N و Y) حساس (S) و یا مشکوک به مقاومت (R?) به تری‌بنورون-متیل بودند. مقدار علف‌کش مورد نیاز برای 50 درصد کاهش وزن خشک مقاوم‌ترین توده (W) و توده حساس (Z) به‌ترتیب به‌میزان 60/55 و 80/6 گرم ماده موثر در هکتار محاسبه شد که بر اساس حدود اطمینان محاسبه شده اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشتند. شاخص درجه مقاومت توده­ها بر اساس اندازه‌گیری وزن خشک و درصد بوته‌های زنده‌مانده به ترتیب بین 17/8-10/1 و 60/7-08/2 محاسبه شد. ترسیم نقشه پراکنش مزارع آلوده به توده_­های مقاوم خردل وحشی با استفاده از سامانه سیستم اطلاعات جغرافیایی نشان داد که اغلب توده­های مقاوم در مناطق شرق و جنوب شرقی شهرستان رامهرمز پراکنده­اند.

کلیدواژه‌ها

درجه مقاومت؛ دُز-پاسخ؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ غربالگری

مراجع

1. Abdollahipour M., Gherekhloo J., Bagherani N., and Taghvaei M.R. 2016. Effects relative fitness of susceptible and tribenuron methyl resistant biotypes of wild mustard (Sinapis arvensis L.). Scinzer Journal of Agricultural and Biological Sciences 2(1): 15-23.
2. Adkins S., Wills W.D., Boersma M., Walker S.R., Robinson G., McLeod R.J., and Einam J.P. 1997. Weed resistance to chlorsulfuron and atrazine from the north-east grain region of Australia. Weed Research 37(5): 343-349.
3. Afshari M., Ghanbari A., Rastgoo M., Gherekhloo J., and Ahmadvand G. 2017. Investigating resistance of wild mustard (Sinapis arvensis L.) populations to tribenuron-methyl herbicide. Journal of Crop Ecophysiology 11(41): 127-142. (In Persian with English abstract)
4. Andrews T.S., Morrison I.N., and Penner G.A. 1998. Monitoring the spread of ACCase inhibitor resistance among wild oat (Avena fatua) patches using AFLP analysis. Weed Science 46(2): 196-199.
5. Beckie H.J. 2007. Beneficial management practices to combat herbicide-resistant grass weeds in the Northern Great Plains. Weed Technology 21(2): 290-299.
6. Beckie H.J., Heap J.M., Smeda R.J., and Hall L.M. 2000. Screening for herbicide resistance in weeds. Weed Technology 14(2): 428-445.   
7. Beffa R., Figge A., Lorentz L., Hess M., Laber B., and Ruiz-Santaella J.P. 2012. Weed resistance diagnostic technologies to detect herbicide resistance in cereal growing areas. A review. 25^th German Conference on Weed Biology and Weed Control. March 13-15, Braunschweig, Germany.
8. Derakhshan A., Najari Kalantari N., Gherekhloo J., and Kamkar B. 2015. Wild mustard (Sinapis arvensis) and annual bastard cabbage (Rapistrum rugosum) resistance to tribenuron-methyl in Agh Ghala. Journal of Plant Protection 29(2): 199-205. (In Persian with English abstract)
9. Elahifard E., Derakhshan A., and Zarinjoob H.A. 2017. Tracing weed resistance to to ACCase inhibitor herbicides and acetolactate synthase and synthetic auxins in wheat (Triticum aestivum L.) fields of Shoushtar. Journal of Plant Protection 31(2): 284-295. (In Persian with English abstract)
10. Gerwik B.C., Mireles L.C., and Eilers R.J. 1993. Rapid diagnosis of ALS/AHAS-resistant weeds. Weed Technology 7(2): 519-524.  
11. Gherekhloo J., Oveisi M., Zand E., and De Prado R. 2016. A review of herbicide resistance in Iran. Weed Science 64(4): 551-561.
12. Hatami Z.M., Gherekhloo J., Rojano-Delgado A.M., Osuna M.D., Alcántara R., Fernández P., Sadeghipour H.R., and De Prado R. 2016. Multiple mechanisms increase levels of resistance in Rapistrum rugosum to ALS herbicides. Frontiers in Plant Science 7: 1-13.
13. Heap I. 2020. International Herbicide-Resistant Weed Database. http://www.weedscience.org/Pages/SOASummary.aspx. Accessed: 12 May 2020.
14. Heravi M., Gherkhloo J., Siahmarguee A., Kazemi H., and Hassanpour Bourkheili S. 2017. Investigating the resistance of wild mustard (Sinapis arvenisis L.) biotypes to tribenuron methyl herbicide in wheat fields of Ramiyan Township. Weed Research Journal 10(1): 46-59. (In Persian with English abstract)
15. Kalami K., Gherekhloo J., Kamkar B., Esfandiaripour E., and De Prado R. 2014. Identifying and mapping of wild oat (Avena ludoviciana Dur.) and Phalaris minor Retz. populations resistant to clodinafop-propargyl in wheat fields of Kordkuy.‪In Proceedings of the 248^th American Chemical Society National Meeting and Exposition. Washington, DC: American Chemical Society.
16. Lotfifar O., Allahdadi I., Zand E., and Akbari G.A. 2014. Investigating resistance of wild mustard (Sinapis arvensis L.) populations to acetolactate synthase inhibiting herbicides in wheat fields of Khoozestan, Gorgan and Kermanshah provinces. Iranian Journal of Weed Science 9(2): 141-157. (In Persian with English abstract)
17. Mallory-Smith C.A., Thill D.C., and Dial M.J. 1990. Identification of sulfonylurea herbicide-resistant prickly lettuce (Lactuca serriola). Weed Technology 4(1): 163–168.
18. Moss S.R., Perriman S.A.M., and Tatnell L.V. 2007. Managing herbicide resistant black grass (Alopecurus myosuriodes): Theory and practice. Weed Technology, 21(2): 300-309.
19. Najari Kalantari N., Gherekhloo J. and Kamkar B. 2013. Tracing and map of canary grass (Phalaris minor) and hood grass (Phalaris paradoxa) biotypes resistant to clodinafop-propargyl herbicide in wheat fields of Aq-qala. Weed Research Journal 5(1): 85-97.
20. Primiani M., Cotterman M.J.C., and Saari L.L. 1990. Resistance of Kochia (Kochia scoparia) to sulfonylurea and imidazolinone herbicides. Weed Technology 4(1): 169–172.
21. Razghandi A. 2016. Identification of resistant biotypes to aryloxyphenoxypropionate and acetolactate synthase inhibitors in wheat fields of Ali Abad-e Katool and preparing their distribution map. MSc thesis, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources. (In Persian with English abstract)
22. Ritz C., and Streibig J.C. 2005. Bioassay analysis using R. Journal of Statistical Software 12(5): 1-22.
23. Soofizadeh T. 2015. Identification of resistant biotypes to aryloxy phenoxy propionate and acetolactate synthase inhibitors in wheat fields Kalaleh and preparing their distribution map. MSc thesis, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources. (In Persian with English abstract)
24. Tatari S., Gherekhloo J., Siahmarguee A., and Kazemi H. 2018. Identification of resistant Avena ludoviciana Dur accessions to ACCase inhibitor herbicides in Gonbad-E Kavus wheat fields and mapping their distribution. Journal of Plant Production 41(2): 103-116. (In Persian with English abstract)