بررسی کارایی مدل سالت‌مد در شبیه‌سازی عملکرد گندم و شوری در شرایط خاک‌شور و غیر‌شور

آب و خاک

مقاله 12، دوره 34، شماره 4 - شماره پیاپی 72، پاییز 1399، صفحه 933-946  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v34i4.84734

نویسندگان

محمدرضا امداد ؛ آرش تافته

بخش تحقیقات آبیاری و فیزیک خاک مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

مدل سالت­مد یکی از مدل‌های کاربردی بوده که به منظور شبیه‌سازی تغییرات عملکرد و شوری خاک در شرایط مختلف بکار می‌رود. این پژوهش در سال زراعی 94-93 و 95-94 در اراضی گندمکاری دشت آزادگان استان خوزستان و در سه منطقه رامسه (خاک شور)، عتابیه (خاک خیلی شور) و حمیدیه (خاک غیر شور) با هدف ارزیابی این مدل در شرایط شور اجرا شد. در این راستا سه قطعه 10 هکتاری در هر منطقه انتخاب و در هر یک از این قطعات یک پایلوت به مساحت 2000 متر مربع در نظر گرفته شد. در سال اول این مدل مورد واسنجی و در سال دوم برای سه شرایط خاک از نظر شوری در سه منطقه گندم‌کاری عتابیه، حمیدیه و رامسه (استان خوزستان) بمنظور بررسی تغییرات عملکرد دانه و کل و نیز تغییرات شوری خاک مورد استفاده واقع گردید. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین عملکرد دانه و بیوماس گندم اندازه‌گیری و شبیه‌سازی شده با مدل سالت­مد در مناطق مورد نظر (با شوری‌های کم، متوسط و زیاد) وجود ندارد. خطای استاندارد عملکرد دانه و بیوماس گندم به ترتیب 16/0 و 63/0 تن در هکتار و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده برای عملکرد دانه و بیوماس گندم 08/0 تعیین گردید. از طرف دیگر مقادیر شوری خاک اندازه‌گیری شده در سه لایه (30-0، 60-30 و 90-60 سانتی‌متر) با مقادیر شبیه‌سازی شده توسط مدل سالت­مد تفاوت معنی‌داری نداشته و محدوده تغییرات خطای استاندارد شوری خاک بین 81/0 تا 1/1، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده 18/0 و میانگین انحراف خطای شوری خاک 13/0- بدست آمد. بنابراین این مدل از قابلیت، کارایی و دقت بالایی در شبیه‌سازی عملکرد و شوری خاک برخوردار است.
 

کلیدواژه‌ها

آبیاری؛ بیوماس؛ خوزستان؛ عملکرد دانه؛ اعتبار سنجی