پیش‌نگری نمایه‌های حدی دما بر اساس سناریوهایRCP در شمال شرق کشور

آب و خاک

مقاله 12، دوره 34، شماره 6 - شماره پیاپی 74، بهمن 1399، صفحه 1351-1366   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v34i6.85845

نویسندگان

سعیده کوزه گران^{* 1}؛ محمد موسوی بایگی²؛ ایمان بابائیان³

¹دانش آموخته دکتری هواشناسی کشاورزی گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

²استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

³مشهد

چکیده

یافته‌های هیات بین‌الدولی تغییر اقلیم نشان از افزایش میانگین و مقادیر حدی دما تحت شرایط گرمایش جهانی دارد. در این بین شرق کشور منطقه‌ای مستعد برای کاشت گیاه زعفران می‌باشد. از آنجا که این گیاه حساس به مقادیر حدی دما می‌باشد، لذا در این تحقیق چشم‌انداز رخدادهای حدی دمایی منطقه در سه دوره آینده نزدیک (2050-2026)، میانه (2075-2051) و دور (2100-2076) تحت سناریوهای واداشت تابشی RCP مورد مطالعه قرار گرفت. برای برآورد چشم‌انداز آینده از داده‌های مدل MPI-ESM-LR از سری مدل‌های CMIP5 که با استفاده از روش آماری BCSD ریزمقیاس شده بودند، استفاده شد. با استفاده از نرم‌افزار RClimDex، نمایه‌های حدی استخراج گردیدند. نتایج این پژوهش نشان دادند که در سه دوره آینده نزدیک، میانه و دور و تحت هر دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5، شاخص­های حدی گرم افزایش وشاخص حدی سرد کاهش می‌یابند. همچنین شاخص­های بیشینه دمای حداکثر روزانه (TXx)، کمینه ماهانه دمای حداکثر روزانه (TXn)، تعداد شب‌های حاره­ای (TR20)، کمینه ماهانه دمای حداکثر روزانه (TXn) در همه ایستگاه­ها روند افزایشی داشته است، در حالی‌که درصد روزهایی که دمای حداکثر کمتر از صدک دهم باشد (TX10P)که نشان‌دهنده کاهش روزهای سرد می­باشد، برای همه ایستگاه­ها داری روند منفی است. شیب تغییرات شاخص های مورد بررسی در سناریویRCP8.5  در ایستگاه‌های مورد مطالعه بیشتر از شیب تغیییرات ﺳﻨﺎرﯾﻮی RCP4.5 ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد، که این شیب تغییرات در اغلب شاخص‌ها در آینده دور بیشتر از آینده نزدیک می باشد.

کلیدواژه‌ها

تغییر اقلیم؛ دمای حداقل؛ دمای حداکثر؛ رخدادهای حدی اقلیمی؛ BCSD

مراجع

1. Ahmed K.F., Wang G., Silander J., Wilson A.M., Allen J.M., Horton R., and Anyah R. 2013. Statistical downscaling and bias correction of climate model outputs for climate change impact assessment in the US northeast. Global and Planetary Change 1. 320-332.
2. Alexander L., Zhang X., Peterson TC., Caesar J., Gleason B., Klein Tank A., Haylock M., Collins D., Trewin B., Rahimzadeh F., Taghipour A., Kumar Kolli R., Revadekar JV., Griffiths G., Vincent L., Stephenson D., Burn J., Aguilar E., Brunet M., Taylor M., New M., Zhai P., Rusticucci M., and Vazquez-Aguirre JL. 2006. Global observed changes in daily climate extremes of temperature and precipitation. Journal of Geophysical Research 111: D05109–D05109, DOI:10.1029/ 2005JD006290.
3. Babaeian A., Fahimi Nejad A., Bagheghade M., and Bayatani F. 2014. simulates some climate extremes indices at selected stations coast of the Caspian Sea under conditions of global warming. First Iranian National Congress on Irrigation and Drainage, Conference on Water and Climate Change, Ferdowsi University of Mashhad .)In Persian with English abstract)
4. Bonsal B.R., Zhang X., Vincent L.A., and Hogg W.D. 2001. Characteristics of daily and extreme temperature over Canada, Journal of Climate 14: 1959-1976.
5. Choi G. et al. 2009. Changes in means and extreme events of temperature and precipitation in the Asia‐Pacific Network region, 1955–2007. International Journal of Climatology 29(13): 1906-1925.
6. DeaGaetano A.T. 1996. Recent trends in Maximum and Minimum temperature threshold exceedences in Northern United States, Journal of Climate 9: 1646-1657.
7. Frich P., Alexander L., Della-Marta P., Gleason B., Haylock M., Klein Tank A., and Peterson T. 2002. Global changes in climatic extremes during the second half of the 20^th century. Climate Research 19: 193–212.
8. Ghiami-Shamami F., Sabziparvar A.A., and Shinoda S. 2019. Long-term comparison of the climate extremes variability in different climate types located in coastal and inland regions of Iran. Theor Appl Climatol. 136: 875–897.
9. Im E.S., Jung I.W., and Bae D.H. 2011. The temporal and spatial structures of recent and future trends in extreme indices over Korea from a regional climate projection. International Journal of Climatology 31(1): 72-86.
10. IPCC. 1995. ClimateChange1994, In: Houghten JT., Meira Filno L G., Bruce J.P., Lee H., Callender, B.T., Haites E.F., Harris.
11. IPCC. 2014. Climate Change 2014: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, Pachauri, R.K., and Meyer, L.A., (eds.)]. IPCC, Geneva, Switzerland; 151 pp.
12. Jin Z., Zhuang Q., Wang J., Archontoulis S.V., Zobel Z., and Kotamarthi V.R. 2017. The combined and separate impacts of climate extremes on the current and future US rainfed maize and soybean production under elevated CO₂. Global Change Biology 23(7): 2687-2704.
13. Karl T.R., and Knight R.W. 1997. The 1995 Chicago heat wave:How likely is a recurrence. Bull. Amer. Meteor. Soc., 78: 1107–1119.
14. Kouzegaran S., and Mousavi Baygi M. 2015. Investigation of Meteorological Extreme Events in the North-East of Iran. Journal of Water and Soil 29(3): 750-764. )In Persian with English abstract(
15. Modaresi F., and Iraqi Sh. 2009. Investigating the Impact of Climate Change on Gorganrood River, Eighth International Seminar on River Engineering, Ahvaz, Shahid Chamran University. )In Persian with English abstract)
16. Omidvar K., Javanshiri N., and Babaeian I. 2013. Evaluation of climate change in the period of 2030-2011 in southern Kerman province using the downscaling of GCM models. First National Meteorological Conference, Kerman, University of Industrial and Advanced Technology(.
17. Plummer N., Salinger M.J., Nicholis N., Suppiah R., Hennessy K.J., Leighton R.M., Trewin B., Page C.M., and Lough J.M. 1999. Changes in climate extremes over the Australian region and New Zealand during the twentieth century. Climate Change 42: 183–202.
18. Sensoy S., Türkoğlu N., Akçakaya A., Ekici M., Demircan M., Ulupinar Y., Atay H., TÜVANA. and DEMİRBAŞ H. 2013. Trends in Turkey climate indices from 1960 to 2010. In 6th international atmospheric science symposium, April -ATMOS2013.
19. Sneyers R. 1990. On the statistical analysis of series of observation. World Meteorological Organization (WMO). Technical Note. No. 143, Geneva: 192 pp.
20. Van Vuuren D.P., Edmonds J., Kainuma M., Riahi K., Thomson A., Hibbard K., Hurtt G.C., Kram T., Krey V., Lamarque J.F., and Masui T. 2011. The representative concentration pathways: an overview. Climatic Change 109(1-2), p.5.
21. Zhai P., Sun A., Ren F., Liu X., Gao B., and Zhang Q. 1999. Changes of climate extremes in China. Climatic Change. 42: 203–218.
22. Zhang X., Aguilar E., Sensoy S., Melkonyan H., Tagiyeva U., Ahmed N., Kutaladze N., Rahimzadeh F., Taghipour A., Hantosh TH., Albert P., Jin Z., Zhuang Q., Wang J., Archontoulis S.V., Zobel Z., and Kotamarthi V.R. 2017. The combined and separate impacts of climate extremes on the current and future US rainfed maize and soybean production under elevated CO₂. Glob Change Biol, 23: 2687–2704.