بازسازی معنایی تجربه زیسته زنان از روابط مادر شوهر و عروس (ارائه یک نظریه زمینه ای)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 35، بهار و تابستان 1399  

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2021.59018.0

نویسنده

خدیجه حاتمی

دانشگاه تبریز

چکیده

در جامعه ایران همانند جوامعی مانند هند، چین و ویتنام،... روابط بین مادر شوهر و عروس همواره از حساس ترین و شکننده ترین روابط محسوب گشته و در محیط خانواده‌ها مسئله ساز بوده است در این راستا، این پژوهش با اتخاذ رویکردی کیفی و باهدف درکی پدیدارشناسانه از روابط بین مادر شوهر و عروس صورت پذیرفته است بر این اساس با بکارگیری روش نظریه زمینه ای و تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند به مطالعه تجربه مستقیم 29 زن (از شهرهای مختلف) از رابطه مادر شوهر و عروس پرداخته است.
داده های حاصل از مصاحبه به مقوله مرکزی "پذیرش جایگاه من" در این رابطه اشاره داشت، به موقعیتی در دل جامعه ای در حال گذار که تعریف و جایگاه هردو نقش با مسئله ابهام نقش از سوی طرفین رو به رو است. مصاحبه ها گویای این مسئله بود که عوامل علی (مقولات حمایت گری، دخالت، سلطه و خود محوری، تخریب و توطئه، حسادت و پذیرش بعنوان عضو خانواده) و عوامل زمینه ای (مقولات فرهنگ سنتی و مردسالاری) بر این رابطه و درک از آن تأثیرگذار بوده اند و راهبردها تحت تأثیر عوامل مداخلگر، (مقولات استقلال مالی طرفین، سطح توقعات طرفین، سطح تحصیلات، سطح جهیزیه، سن، حمایت خانواده، توانایی همدلی )، از راهبردهای منفعلانه تا فعال متفاوت بوده است و بر اساس راهبردهای طرفین پیامدهای متنوعی مانند پیامدهای مثبتی چون به وجود آمدن رابطه مادر دختری و حس حمایتگری و پیامدهای منفی همانند آسیب های روانی، قطع رابطه و آرزوی مرگ و کیفر برای طرف مقابل را می توان نام برد.
 

کلیدواژه‌ها

نظریه زمینه ای؛ روابط مادر شوهر وعروس؛ مدرنیته و گذر؛ پذیرش جایگاه

مراجع