پهنه‌بندی مناطق مستعد کشت گیاهان دارویی در استان قم با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP)

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 مرداد 1400  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2021.20319.0

نویسندگان

رسول مهدوی ¹؛ محمد مهدی فتاحی²؛ مرضیه رضایی²؛ یحیی اسماعیل پور²

¹دانشگاه هرمزگان

²هرمزگان

چکیده

    رویکرد روز افزون استفاده از گیاهان دارویی و فرآورده­های حاصل از آن، نقش این گیاهان را در چرخه اقتصاد جهانی پررنگ­تر کرده است. به­طوری­که مصرف روبه تزاید آن تنها اختصاص به کشورهای در حال توسعه نداشته، بلکه یکی از فاکتورهای مهم بهداشتی کشورهای پیشرفته نیز محسوب می­گردد. این تحقیق با هدف پهنه­بندی مناطق مستعد کشت گونه­های گیاهی دارویی و با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) در استان قم انجام گردید. به­همین ­منظور، با غربالگری معیارها و گزینه­ها، 9 معیار شامل: "ارتفاع از سطح دریا، شیب زمین، دمای حداکثر مطلق سالانه، دمای حداقل مطلق سالانه، بافت خاک، EC آب، دسترسی به منابع آب و کاربری اراضی" و20 گزینه شامل: " آویشن باغی، اسطوخودوس، بابونه آلمانی، بادرنجبویه، به­لیمو، رازیانه، رزماری، زرشک، زعفران، زوفا، زیره سبز، سنبل­الطیب، شیرین بیان، عناب، کاسنی، کنجد، کنگرفرنگی، گل­گاوزبان، گل­محمدی و نعناع "، با نظرسنجی از خبرگان آشنا با گیاهان دارویی، انتخاب شد. با استفاده از مدل­ تصمیم­گیری چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، وزن هرکدام از معیارها با مقایسه زوجی بین آن­ها براساس اطلاعات پرسشنامه­ای و با نرخ ناسازگاری 01/0 و با استفاده از نرم افزار Expert Choice تعیین گردید. با توجه به وزنی که به هر کدام از لایه­های نه­گانه در مرحله وزن­دهی در مدل AHP تعلق گرفت، در محیط نرم افزار GISArc در هر یک از لایه­ها، اعمال گردیده و از طریق الگوریتم Weighted overlay و همچنین برای اطمینان عملیات از الگوریتم Raster Calculator در جهت همپوشانی کردن لایه­ها استفاده گردید

کلیدواژه‌ها

تصمیم‌گیری چند معیاره؛ گیاهان دارویی؛ مقایسه زوجی؛ نرخ ناسازگاری