Mistakes of Authors of Faults Ancient Persian Literature in Introducing Abu Sa'id Abolkheir

جستارهای نوین ادبی

Volume 54, Issue 2 - Serial Number 213, September 2021, Pages 123-155   

Document Type: Research Article

DOI: 10.22067/jls.2021.69791.1064

Author

Amir Hossein Hemati^*

Associate Professor in Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Shahrekord Branch, Shahrekord, Iran

Abstract

The great reputation of Abu Sa'id among the Sufi personalities and his influential personality on Sufi traditions earned him excellent epithets such as Sultan Tarighat, Sufi's Malek Al-Muluk, Shahan Shah Moheban. In Iranian culture, Abu Sa'id Abolkheir has a similar status as that of Socrates in Greek culture. They have both been mentioned and cited in a large number of books, even though they have not written a single text. Abu Sa'id Abolkheir’s role in ancient Persian literature can be seen in three different ways: his remaining works have known sources with no difference between the works and their sources in term of content, they have no specific sources, or have specific sources but there are great differences between the works and the sources. The aim of the study was to identify the so-called discrepancies and the reasons behind them. It used a descriptive-analytical method and it is based on historical process of writing that literary works. The results revealed that several factors caused the problems, the most important of which are confusing people with each other, relying on the hearings instead of using authentic resources and using secondary resources instead of primary sources. The 16th century AH seems to be the beginning of emerging of mistakes in introducing some cases in Abu Sa'id’s biography. Also the 8th century AH be the peak of these mistakes. The mistakes decrease intensively in the 13th century AH.

Keywords

Abu Sa'id Abolkheir; Hālāt va Sokhanān Sheikh Abu Sa'id; Asrar al-Tawhid; Maqāmāt Kohan va Nowyāfteh

References

ابن‌منوّر، محمد بن منوّر بن ابی‌سعد. (1371). اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابی سعید، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: مؤسسۀ انتشارات آگاه، چاپ سوم.

ابوروح لطف‌الله، جمال‌الدین. (1384). حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر، مقدمه تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن، چاپ ششم.

باخرزی، ابوالمفاخر یحیی. (1383). اورادالاحباب و فصوص الآداب‌، به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.

بوزجانی، درویش‌علی. (1345). روضة الریاحین، با مقدمه و تعلیقات به کوشش حشمتِ مؤید، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، چاپ اول.

تقی‌الدین بلیانی، تقی‌الدین محمد اوحدی دقایقی بلیانی. (1388). عرفات‌العاشقین و عرصات‌العارفین، مقدمه و تصحیح و تحقیق سید محسن ناجی نصرآبادی، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول.

جامی، نورالدین عبدالرحمان. (1382). نفحات‌الانس من حضرت‌القدس، مقدمه تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ چهارم.

حمدالله مستوفی، حمدالله بن ابی‌بکر بن احمد نصر. (1362). تاریخ گُزیده، به اهتمام عبدالحسین نوائی، تهران: مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم.

حمید قلندر، مولانا حمید بن تاج‌الدین. (1959 م). خیرالمجالس (ملفوظات حضرت شیخ نصیرالدین محمود چراغ‌دهلی). با تصحیح و مقدمه و تعلیقات از خلیق احمد نظامی، علی‌گده، هند: مطبوعات شعبۀ تاریخ مُسلم یونیورستی.

خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین الحسینی المدعو به خواندمیر. (1333). تاریخ حبیب‌السیر فی اخبار افراد بشر، مقدمه جلال‌الدین همایی، زیر نظر محمد دبیر سیاقی، تهران: انتشارات خیام.

داراشکوه، محمد. (بی‌تا). نسخۀ خطی سفینة‌الاولیا، کتابخانۀ مجلس، شماره ثبت 85720.

دامادی، محمد. (1374). ابوسعیدنامه (در بیان شرح احوال و عقاید و افکار و روش زندگانی ابوسعید ابوالخیر). تهران: انتشارات دانشگاهِ تهران، نشرِ دوم همراه با اضافات و اصلاحات.

ذوالفقاری، حسن. (1394). فارسی عمومی (برگزیدۀ متون فارسی و آیین‌نگارش). تهران: نشر چشمه، چاپ سی‌ودو ویراست سوم (چاپ نودوچهار کتاب).

رضی‌الدین نیشابوری، ابوجعفر محمد. (1341). مکارم الاخلاق، به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: انتشارات دانشکدۀ الهیات.

زکریای قزوینی، زکریا بن محمد بن محمود قزوینی. (1373). آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمه با اضافات از جهانگیر میرزا قاجار، به تصحیح و تکمیلِ میرهاشم محدّث، تهران: مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.

سدیدالدین غزنوی، محمد، (1388). مقامات ژنده پیل، به اهتمام حشمت مؤید، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی چاپ چهارم.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1386). چشیدن طعم وقت (مقامات کهن و نویافتۀ بوسعید، از میراث عرفانی ابوسعید ابوالخیر)، تهران: انتشارات سخن، چاپ سوم.

. (1388). نوشته بر دریا (از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی)، تهران: انتشارات سخن، چاپ سوم.

. (1393). درویش ستیهنده (از میراث عرفانی شیخ جام)، تهران: انتشارات سخن، چاپ دوم.

شمس تبریزی، شمس‌الدین علی بن ملک داد تبریزی. (1385). مقالات شمس تبریزی. تصحیح و تعلیق محمدعلی موحد، انتشارات خوارزمی، چاپ سوم، تهران.

شیخ اشراق، شهاب‌الدین یحیی سهروردی، (1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح و تحشیه و مقدمه از سید حسن نصر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم.

عبدالغافر فارسی، الامام ابی الحسن عبدالغافر بن اسماعیل بن عبدالغافر بن محمد الفارسی الحافظ. (1409 هـ 1989 م). المنتخب مِن السیاق لتاریخ نیسابور. انتخبه ابراهیم بن محمد بن الازهر الصریفینی. تحقیق محمد احمد عبدالعزیز زیدان. دارالکتب العلمیة، طبعة الاولی، بیروت، لبنان.

عطار نیشابوری، فریدالدین ابوحامد. (1905 م‏). تذکرة‌الاولیا، مصحح رینولد آلین نیکلسون، لیدن: مطبعه لیدن.

. (1384). منطق‌الطیر، مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن، چاپ دوم.

. (1399). تذکرة‌الاولیا، مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن، چاپ هفتم.

غلام‌سرور صاحب لاهوری، غلام‌سرور بن غلام‌محمد بن مفتی رحیم‌الله قریشی اسدی هاشمی لاهوری. (1914 م. 1332 ق). خزینة‌الاصفیاء، ناشر انصاری کُتب‌خانه هرات بازار ملک (بازار کتابفروشی کابل).

الفرغانی، محمد ابن احمد سعیدالدین. (1388). مناهج‌العباد الی المعاد (مختصر فقه بر چهار مذهب به زبان فارسی)، ترکیه، استانبول: قد اعتنی بطبعة طبعة جدیدة بالافست مکتبة الحقیقه.

مجد خوافی. (1345). روضة‌الخلد، مقدمه و تحقیق از محمود فرخ، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: کتابفروشی زوّار.

محمدمظفر حسین، مولوی محمدمظفر حسینِ صبا. (1343). تذکرۀ روز روشن، به تصحیح و تحشیۀ محمدحسین رکن‌زادۀ آدمیّت، تهران: انتشارات کتابخانه رازی.

محمود بن عثمان. (1333). فردوس‌المرشدیه فی اسرارالصمدیه (سیرت‌نامۀ شیخ ابواسحاق کازرونی)، به کوشش ایرج افشار، تهران: کتاب‌خانۀ دانش.

مولانا شیخ. (1380). خوارقِ عاداتِ خواجه عبیدالله احرار، تصحیح و تعلیقات عارف نوشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول.

میرعبدالاول نیشابوری. (1380). ملفوظاتِ احرار، تصحیح و تعلیقات عارف نوشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول.

مینوی، مجتبی. (1354). منتخب نورالعلوم، تهران: کتابخانه طهوری، چاپ دوم.

نجم رازی، ابوبکربن محمد بن شاهاوربن انوشیروان رازی. (1374). مرصادالعباد، به اهتمام محمدامین ریاحی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم.

نخشبی، ضیاءالدین. (1369). سلک‌السلوک، با مقدمه و تصحیح و تعلیق و تحشیه غلام‌علی آریا، تهران: انتشارات کتابفروشی زوّار، چاپ اول.

همایی، جلال‌الدین. (1362). تصوف در اسلام (نگاهی به عرفانِ شیخ ابوسعید ابوالخیر)، تهران : نشر هما.