بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر ایجاد سازمان‌های یادگیرنده(مورد مطالعه: سازمان جهاد کشاورزی استان همدان)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 3، دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 36، اسفند 1399، صفحه 89-65   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2021.58926.0

نویسندگان

مریم موسیوند^{* 1}؛ صفی اله صفایی²؛ پوریا عطائی³

¹دانشجوی دکتری و عضو هیئت علمی گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران، نویسندۀ مسئول

³دکتری گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

 
سرمایۀ اجتماعی منبعی باارزش برای سازمان­‎ها محسوب می‌شود و می‎­تواند تسهیل­ کنندۀ ایجاد سازمان­‎های یادگیرنده باشد. هدف این پژوهش بررسی عناصر سرمایۀ اجتماعی بر ایجاد سازمان‎­های یادگیرنده در بین کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بود. این تحقیق توصیفی به شیوۀ پیمایشی و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جامعۀ آماری 625 نفر از کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 237 نفر از آن‌ها به روش نمونه­‎گیری تصادفی طبقه­‎ای انتخاب شدند. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه به‎­وسیلۀ پانلی از متخصصان و پایایی ابزار تحقیق نیز از طریق یک مطالعۀ راهنما و محاسبۀ آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته­ ها نشان داد که سه بعد شناختی، ساختاری و رابطه­‎ای اثر معناداری بر سرمایۀ اجتماعی داشتند. دو عنصر توانمندسازی کارکنان و تحول سازمانی نیز به‌ترتیب بیشترین تأثیر را بر ایجاد سازمان یادگیرنده داشتند. همچنین مدل مفهومی پژوهش از برازش مطلوبی برخوردار بود. در پایان با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهادهای کاربردی ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

سازمان یادگیرنده؛ سرمایۀ اجتماعی؛ بهره‌وری سازمان؛ سازمان جهاد کشاورزی؛ استان همدان

مراجع

1. حاجی­‎زاده، ک. و حسین‎­پور، م. (1395). کاربست مؤلفه­‎های سازمان یادگیرنده و رابطه آن با مدیریت دانش در کارکنان و مدیران دانشگاه علوم پزشکی جندی­‎شاپور اهواز. توسعه آموزش جندی­شاپور، 7(1)، 116-106.
2. خواجه‎­ای، س.، مرادی، ش.، درودی، ه. و حسنی، د. (1393). بررسی ویژگی­‎های سازمان یادگیرنده در دانشگاه علوم پزشکی زنجان. توسعه آموزش در علوم پزشکی، 7(15)، 38-30.
3. صالحی، س. م، میرسپاسی، ن. و فرهنگی، ع. ا. (1393). بررسی چگونگی ایجاد سازمان یادگیرنده در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. پژوهش­‎های مدیریت راهبردی، 20(56)، 78-59.
4. عطائی، پ. و ایزدی، ن. (1394). سازه­‎های تأثیرگذار بر زیان­‎دهی تعاونی­‎های روستایی (مورد مطالعه: تعاونی روستایی امیرکبیر در استان فارس). علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 11(1)، 196-181.
5. عطائی، پ.، علی‎­آبادی، و. و نجاتیان، ش. (1395). عوامل مؤثر بر ایجاد و حفظ سرمایۀ اجتماعی در بین اعضای تعاونی­‎های کشاورزی شهرستان زنجان. برنامه­‎ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 7(28)، 96-77.
6. علی‎­آبادی، و.، عطائی، پ. و موحدی، ر. (1395). بررسی تأثیر تفکر استراتژیک و سرمایۀ اجتماعی بر تشخیص فرصت­‎های کارآفرینانه در بین جوانان روستایی. پژوهش و برنامه‎­ریزی روستایی، 5(2)، 110-95.
7. فتحی، م.، ملکی، م. ح. و علوی، س. ا. (1396). شناسایی و رتبه‎­بندی عوامل مؤثر در ایجاد سازمان­‎های یادگیرنده در کسب­‎وکارهای صنعت توریستی استان قم. فضای گردشگری، 6(24)، 35-19.
8. کاوسی، ا. (1392). توسعه سرمایۀ اجتماعی و نقش آن در تحقق اهداف چشم‌انداز. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 6(1)، 89-71.
9. کریمی، س. و شاه­دوستی، م. (1396). از سرمایۀ اجتماعی به عملکرد شغلی: نقش میانجی گرایش کارآفرینانه در سازمان جهاد کشاورزی استان همدان. پژوهش‎­های ترویج و آموزش کشاورزی، 10(3)، 62-53.
10. کوهی رستمی، م. و علیزاده، ا. (1394). بررسی نگرش کارکنان کتابخانه‎­های عمومی استان خوزستان درخصوص کاربست مؤلفه‎­های سازمان یادگیرنده پیتر سنگه در کتابخانه‎­های عمومی. تحقیقات اطلاع‎­رسانی و کتابخانه­‎های عمومی، 21(4)، 586-569.
11. مارکوارت، مایکل جی. (1385). ایجاد سازمان یادگیرنده (توسعه عناصر پنج­گانه برای یادگیری سازمانی). مترجم: محمدرضا زالی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
12. مبارکی، ح.، احمدی، س. ع. ا.، دارائی، م.، عباسی، م. و هادی، م. (1391). رابطه بین سرمایۀ اجتماعی و سازمان یادگیرنده (مطالعه موردی: کارکنان دانشگاه علوم پزشکی استان قم). مدیریت اطلاعات سلامت، 9(5)، 685-679.
13. ملکی آوارسین، ص. و فرجی، س. (1394). بررسی وضعیت سازمان یادگیرنده در سازمان فنی­وحرفه­ای شهرستان ارومیه و انطباق آن با استراتژی­‎های کارآفرینانه آن سازمان. مدیریت بهره‎­وری، 9(33)، 218-193.

 

14. Ataei, P., & Zamani, N. (2015). Determinants of the transfer of sustainability learning in agriculture sector of Iran. Journal of Agricultural Science and Technology, 17(6), 1437-1447.
15. Ben Hador, B. (2016). How intra organizational social capital influences employee performance. Journal of Management Development, 35(9), 1119-1133.
16. Chuang, M. Y., Chen, C. J., & Lin, M. J. J. (2016). The impact of social capital on competitive advantage: The mediating effects of collective learning and absorptive capacity. Management Decision, 54(6), 1443-1463.
17. Cuevas-Rodríguez, G., Cabello-Medina, C., & Carmona-Lavado, A. (2014). Internal and external social capital for radical product innovation: Do they always work well together? British Journal of Management, 25(2), 266-284.
18. Ferris, S. P., Javakhadze, D., & Rajkovic, T. (2017). The international effect of managerial social capital on the cost of equity. Journal of Banking & Finance, 74, 69-84.
19. Gao, S. S., Sung, M. C., & Zhang, J. (2013). Risk management capability building in SMEs: A social capital perspective. International Small Business Journal, 31(6), 677-700.
20. Golmoradi, R., & Sattari Ardabili, F. (2016). The Effects of Social Capital and Leadership Styles on Organizational Learning. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 230, 372-378.
21. Heavey, C., Simsek, Z., & Fox, B. C. (2015). Managerial social networks and ambidexterity of SMEs: The moderating role of a proactive commitment to innovation. Human Resource Management, 54(S1), s201-s221.
22. Inkpen, A. C., & Tsang, E. W. (2005). Social capital, networks, and knowledge transfer. Academy of Management Review, 30(1), 146-165.
23. Langer, M. (2005). IT and Organizational Learning. New York, Rout Ledge.
24. Lee, L., and Gandolfi, F. (2007). A tertiary school organization on the road to become a Learning Organization. International Journal of Innovation and Learning, 4(3), 290-307.
25. Liu, C.-H. S. (2018). Examining social capital, organizational learning and knowledge transfer in cultural and creative industries of practice. Tourism Management, 64, 258-270.
26. Marquardt, M. J. (2002). Building the learning organization: Mastering the five elements for corporate learning (2^nd). Palo Arto, CA: Davies-Black Publishers.
27. Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266.
28. Nazari, K., & Lope Pihie, Z. A. (2012). Assessing Learning Organization Dimensions and Demographic Factors in Technical and Vocational Colleges in Iran. International Journal of Business and Social Science, 3(3), 210-219.
29. Ooi, C. A., Hooy, C. W., & Som, A. P. (2015). Diversity in human and social capital: Empirical evidence from Asian tourism firms in corporate board composition. Tourism Management, 48, 139-153.
30. Payne, G. T., Moore, C. B., Griffis, S. E., & Autry, C. W. (2011). Multilevel challenges and opportunities in social capital research. Journal of Management, 37(2), 491-520.
31. Petzold, J., & Ratter, B. M. W. (2015). Climate change adaptation under a social capital approach – An analytical framework for small islands. Ocean & Coastal Management, 112, 36-43.
32. Popescu, D., Chivu, I., Ciocârlan-Chitucea, A., Popescu, D.-O., & Georgel, C. (2011). The learning organization challenges within the SMEs tourism field of activity. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 24, 1098-1106.
33. Skuncikiene, S., Balvociute, R., and Balciunas, S. (2009). Exploring characteristics of a learning organization as learning environment. Social Research, 1(15), 64-75.
34. Stam, W., Arzlanian, S., & Elfring, T. (2014). Social capital of entrepreneurs and small firm performance: A meta-analysis of contextual and methodological moderators. Journal of Business Venturing, 29(1), 152-173.
35. Su, C. (2017). Learning Organization. In C. R. Scott, J. R. Barker, T. Kuhn, Keyton, P. K. Turner, & L. K. Lewis (Eds.), The International Encyclopedia of Organizational Communication (pp. 631-640). UK: Wiley-Blackwell.
36. Tsai, W., & Ghoshal, S. (1998). Social capital and value creation: The role of intra firm networks. Academy of Management Journal, 41(4), 464-476.
37. Werner, K., Dickson, G., & Hyde, K. F. (2015). Learning and knowledge transfer processes in a mega-events context: The case of the 2011 Rugby World Cup. Tourism Management, 48, 174-187.
38. Zamani, N., Ataei, P., & Bates, R. (2016). The use of the Persian translation of the learning transfer system inventory in the context of agricultural sustainability learning in Iran. International Journal of Training and Development, 20(1), 92-104.