The origins of the school of akhbarigari

فقه و اصول (Fiqh va uṣūl)

Article 9, Volume 54, Issue 4 - Serial Number 131, February 2023, Pages 175-194   

Document Type: Original Article

DOI: 10.22067/jfiqh.2021.70480.1108

Author

Hamed Mostafavi Fard^*

Assistant Professor of Vali-Asr University (Aj) Rafsanjan

Abstract

The originators of the fourfold division of hadiths thought of measures to include the news that does not have a valid document among the authentic traditions; They included some hadiths in the number of sehah( plural of sahih: a kind of valid tradition), which are not considered sahih according to the new terminology. In this context, the most important tool was the theory of injebar, i.e. compensating for the weakness of the document in case of famous action. The later scholars of the Helleh school, that is, Mohaghegh Ardabili and his students, by turning their backs on the theory of injebar and on the other hand with the exclusiveness of authentic news in sahih news, abandoned a large part of the traditions, and with exceptions from the famous jurists's practice, practically eliminated the last means of strengthening the traditions.This is how the Akhbarians allegedly fearing losing tradition and necessity reviving the tradition of the early scholars, they rebelled against the school of ijtihad. In the meantime, some political, cultural and social factors were also effective in the formation and growth of Akhbarism, such as: the influence of Astarabadi on the intellectual atmosphere prevailing in Mecca and Medina, the support of Safavids for Akhbarism in order to increase the confrontation between Shiites and Sunnis and reduce the power of mujtahids, the popularity of Akhbarism's thinking and another thing is that the basic sciences of ijtihad, such as fiqh, the principles of jurisprudence, and the wisdom of hadith, have a Sunni origin.

Keywords

Akhbaris; Mujtahids; theory of injebar; variation of quartet

References

آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت: دار الاضواء، 1403ق.

ابن‌شهیدثانی، جمال‌الدین حسن‌بن‌زین‌الدین، منتقى الجمان فی الاحادیث الصحاح و الحسان، قم: نشر اسلامی، 1362.

ابن‌شهیدثانی، جمال‌الدین حسن‌بن‌زین‌الدین، معالم الدین و ملاذ المجتهدین؛ المقدمة فی اصول الفقه، قم: نشر اسلامی، 1417ق.

ابن‌شهیدثانی، جمال‌الدین حسن‌بن‌زین‌الدین، معالم الدین و ملاذ المجتهدین؛ قسم الفقه، قم: نشر اسلامی، 1418ق.

ابن‌فهد حلی، احمدبن‌محمد، المقتصر من شرح المختصر، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة، 1410ق.

ابن‌فهد حلی، احمدبن‌محمد، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، قم: نشر اسلامی، 1407ق.

استرآبادی، محمدامین‌بن‌محمدشریف و نورالدین موسوی عاملی، الفوائد المدنیة و الشواهد المکیة، قم: نشر اسلامی، 1424ق.

بحرانی، یوسف‌بن‌احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: نشر اسلامی، بی‌تا.

بحرانی، یوسف‌بن‌احمد، لؤلؤة البحرین فی الاجازات و تراجم رجال الحدیث، بحرین: فخراوی، 1429ق.

برزنونی، محمدعلی، «پاره‌اى از آراى ویژۀ محقق اردبیلى و سنجیدن آن‌ها با دیدگاه‌هاى دیگر فقیهان»، فقه اهل بیت(ع)، ش5و6، 1375، صص 223تا292.

بهبهانى، محمدباقربن‌محمداکمل، الرسائل الاصولیة، قم: مؤسسۀ علامه وحید بهبانی، 1416ق.‌

بهبهانى، محمدباقربن‌محمداکمل، الفوائد الحائریة، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1415ق.

بهبهانى، محمدباقربن‌محمداکمل، حاشیة مجمع الفائدة و البرهان، قم: مؤسسۀ علامه وحید بهبهانی، 1417ق.

تبریزى، میرزاموسى، اوثق الوسائل فی شرح الرسائل، قم: کتاب‌فروشى کتبى نجفى، 1369ق.

تنکابنی، محمدبن‌سلیمان، قصص العلماء، قم: حضور، 1380ق.

جمعی از نویسندگان، دایرة المعارف تشیع، تهران: سازمان دایرة المعارف تشیع، 1372.

حب‌الله، حیدر، نظریة السنة فی الفکر الامامی الشیعی؛ التکون و الصیروره، بیروت: الانتشار العربی، 2006م.

حلی، محمدبن‌حسن‌، ایضاح الفوائد فی شرح إشکالات القواعد، قم: علمی، 1387.

خویی، ابوالقاسم، دراسات فی علم الاصول، قم: دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)‌، 1419ق.

ربانی، محمدحسن، فقه و فقهای امامیه در گذر زمان، تهران: چاپ و نشر بین‌الملل، 1390.

ربانی، محمدحسن، واکاوی معجم رجال الحدیث؛ به ضمیمۀ منهج‌شناسی فقهی رجالی آیت‌الله العظمی خویی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1394.

رجبی، محمدحسین، زمینه‌ها و علل ظهور اخباری‌گری در عصر صفویه، تهران: رسالۀ دکتری دانشگاه تهران، 1387.

رضاداد، علیه، مکتب حدیثی جبل عامل، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1394.

زرقی، موسی و حسین صابری، «بازکاوی ملاک تقسیم فقها به اخباریان و اصولیان»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول، ش98، پاییز 1393، صص 97تا122.

سبحانی تبریزی، جعفر، ادوار الفقه الامامی، قم: امام صادق(ع)، 1424ق.

سبحانی تبریزی، جعفر، مصادر الفقه الاسلامی و منابعه، بیروت: دار الاضواء، 1419ق.

شهید اول، محمدبن‌مکی، ذکرى الشیعة فی احکام الشریعة، قم: آل‌البیت(ع)، 1419ق.

شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، الرعایة فی علم الدرایة، قم: مکتبة آیت‌الله العظمى المرعشی النجفی، 1408ق.

شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، مسالک الافهام الى تنقیح شرائع الاسلام، قم: المعارف الاسلامیة، 1413ق.

شیخ بهایی، محمدبن‌حسین، مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین، قم: بصیرتی، بی‌تا.

صاحب‌جواهر، محمدحسن‌بن‌باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1367.

صدر، محمدباقر، المعالم الجدیدة للاصول، قم: کنگرۀ شهید صدر، 1379.

طباطبایی، محمدکاظم، تاریخ حدیث شیعه 2، قم: دار الحدیث، 1393.

عاملی، حسین‌بن‌عبدالصمد، وصول الاخیار الى اصول الاخبار، قم: مجمع الذخائر الاسلامیة، 1401ق.

عراقى، ضیاءالدین، نهایة الافکار، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.

علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: نشر اسلامی، 1413ق.

علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة، 1414ق.

علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، نهایة الوصول الى علم الاصول، قم: امام صادق(ع)، 1425ق.

علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، تهذیب الوصول الى علم الأصول، لندن،‏ الامام علی (ع)، 1380ق.

فاضل مقداد، مقدادبن‌عبدالله، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم: مکتبة آیت‌الله العظمى المرعشی النجفی، 1404ق.

فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، تهران: دانشگاه تهران، 1371.

فیض کاشانى، محمدمحسن بن شاه مرتضى، الوافی، اصفهان، مکتبة الامام أمیرالمؤمنین علی (ع)، 1406ق.

کرکی عاملى، حسین‌بن‌شهاب‌الدین، هدایة الابرار الى طریق الائمة الاطهار، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.

مامقانی، محمدحسن‌بن‌ملاعبدالله، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، قم: دلیل ما، 1428ق.

مجلسی، محمدتقی‌بن‌مقصودعلی، لوامع صاحبقرانى؛ شرح الفقیه، قم: اسماعیلیان، 1375.

محقق حلی، جعفربن‌حسن، معارج الاصول، قم: آل‌البیت(ع)، 1403ق.

محقق داماد، مصطفى، مباحثى از اصول فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1362.

محقق کرکی، علی‌بن‌حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: آل‌البیت(ع)، 1408ق.

محقق کرکی، علی‌بن‌حسین، رسائل، قم: مکتبة آیت‌الله العظمى المرعشی النجفی، 1409ق.

مدرسی طباطبایی، حسین، مقدمه‌اى بر فقه شیعه، ترجمۀ محمدآصف فکرت، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1386.

مصطفوی‌فرد، حامد و دیگران، «حاکمیت پارادایم عدم‌حجیت اخبار آحاد بر گفتمان فقهای شیعی سده 5-7»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول، ش113، پاییز 1397، صص 135تا159.

مطهری، مرتضی، اسلام و مقتضیات زمان، تهران: صدرا، 1419ق.

مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران: صدرا، 1387.

مقدس اردبیلی، احمدبن‌محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الاذهان، قم: نشر اسلامی، بی‌تا.

مکارم شیرازى، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن، قم: امام علی‌بن‌ابی طالب‌(ع)، ١٤٢٧ق.

موسوی عاملی، محمدبن‌علی، مدارک الاحکام فی شرح شرائع الاسلام، قم: آل‌البیت(ع)، 1410ق.

موسوی عاملی، محمدبن‌علی، نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الاسلام، قم: نشر اسلامی، 1413ق.

نائینى، محمدحسین، فوائد الاصول، قم: جامعۀ مدرسین، 1376.

نوری، حسین‌بن‌محمدتقی، خاتمة مستدرک الوسائل، قم: آل‌البیت(ع)، 1416ق. هاشمی شاهرودى، محمود، «مکتب فقهی اهل بیت(ع)»، فقه اهل بیت، ش32، زمستان 1381، صص 3تا70.

نوری، حسین‌بن‌محمدتقی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم: مؤسسۀ دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، ١٤٢٦ق.