تحلیل اولویت‌های گردشگری و دلالت‌های راهبردی‌ آن در توسعه شهری مشهد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 19، بهمن 1401، صفحه 1-17   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2021.47610.0

نویسندگان

آرش قهرمان^* ؛ علی رهنما؛ زهرا بستان

جهاد دانشگاهی مشهد

چکیده

این مقاله سعی در بررسی این سوال دارد که از منظر اقتصاد سیاسی، شهری که دارای ظرفیت های چندگانه گردشگری است بر اساس چه ملاحظاتی مدل راهبردی توسعه خود در حوزه گردشگری را تدوین نماید؟ در مدل سه سطحی راهبردی توسعه شهریِ گردشگری محور، جایگاه دولت، تنظیم نقش و کارکرد مقصد  گردشگری و ترسیم قواعد و قوانین است. این مقاله به لحاظ روش­شناختی، جز روش­های ترکیبی است. به طوریکه در گام اول مبتنی بر مطالعه مروری سیستماتیک و درگام دوم نظریات مستخرج بریک مورد مطالعه میدانی تطبیق داده شده است. توسعه بهینه شهری مشهد در حوزه گردشگری واز منظر اقتصاد سیاسی، مستلزم شناسایی کارکرد و نقش سیاسی شهرمشهد در سطح ملی، شناسایی گروههای ذینفع رسمی و غیر رسمی و وفاق جمعی در سطح گروه­ها است. بر همین اساس با استفاده از تکنیک ویکور، برنامه­های توسعه چندجانبه گردشگری در شهر مشهد با استفاده از ملاحظات اجرای برنامه­ها و گروه­های درگیر مورد رتبه بندی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در هر دوی این موارد، توسعه گردشگری سلامت و گسترش پروژه­های تفریحی در شهر مشهد و اطراف آن در رتبه­های برتر قرار دارند.به طوریکه گردشگری سلامت با معیار«گروه­های درگیر با ذیربط با برنامه» دارای رتبه یکم با شاخص ویکور صفر و توسعه و گسترش پروژه­های تفریحی در شهر مشهد و اطراف آن دارای رتبه دوم  با شاخص ویکور 5/0 است .

کلیدواژه‌ها

تکنیک ویکور؛ دولت محلی سیاست‌گذاری گردشگری؛ مدیریت شهری

مراجع

1. ابراهیم آبادی، غ.، چاجی، ل.، و داوود آبادی، م. (1397). ارزیابی عملکرد اقتصادی با رویکرد شیوه خوشه بندی و مدل ویکور (مطالعه موردی، هلدینگ صنعت آب و فاضلاب شهری). نشریه علوم و مهندسی آب و فاضلاب، 47-57.
2. پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد. (1396). پیمایش ملی سنجش ارزشها، نگرشها و رفتارشناسی گردشگران ایران. مشهد: جهاددانشگاهی.
3. پیش بهار، ا.، فردوسی، ر.، و حیاتی، ب. (1397). اولویت بندی استراتژی های بازاریابی شرکت صنایع لبنی پگاه آذربایجان شرقی: کاربرد رهیافت های دیماتل و ویکور. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 109-121.
4. سوندرز، پ. (1391). نظریه اجتماعی و مساله شهری. تهران: تیسا.
5. کاپوراسو، ج. ا.، و ولوین، د.پ. (1387). نظریه های اقتصاد سیاسی. (م. عبد الله زاده ، مترجم) تهران: ثالث.
6. محمدی، ج.، و باقری کشکولی، ع. (1393). تحلیل تطبیقی رابطه بین فقر و خشونت شهری با استفاده از مدل ویکور (مطالعه موردی: محله های شهر یزد). نشریه مطالعات نواحی شهری، 125-149.

 

7. Beery, J. (2012). State, capital and spaceships: A terrestrial geography of space tourism. Geoforum, 43, 25-34.
8. Boccella, N., & Salerno, I. (2018). Tourism trends and policies. Alcune riflessioni sul rapport, OECD organization. Rivista di Scienze del Turismo-Ambiente Cultura Diritto Economia, 8(1-2), 19-27.
9. Britton, S.g. (1982). The political economy of tourism in the third world. Annals of Tourism Research, 9, 331-358.
10. Chang, G.C. (2006). Strategic planning in education: some concepts and steps. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization
11. Cole, s. (2012). A political ecology of water equality and tourism: A case study from Bali. Annals of Tourism Research, 39, 1221–1241.
12. Dwyer, L., Edwards, D., Mistilis, N., Roman, C., & Scott, N. (2009). Destination and enterprise management for a tourism future. Tourism Management, 30(1), 63-74.
13. Dwyer, L., Edwards, D.C., Mistilis, N., Roman, C., Scott, N., & Cooper, C. (2008). Megatrends underpinning tourism to 2020: analysis of key drivers for change. Australia: CRC for Sustainable Tourism.
14. Hung, Y., Gwo-Hshiung, T., & Yi-Hsuan, C. (2009). A fuzzy MCDM approach for evaluating banking performance based on Balanced Scorecard. Expert Systems with Applications, 10135-10147.
15. Mair, h. (2012). Political economy of tourism: a critical perspective. Annals of Tourism Research, 39, 1276-1277.
16. Manzoor, F., Wei, L., & Asif, M. (2019). The contribution of sustainable tourism to economic growth and employment in Pakistan. International journal of environmental research and public health, 16(19), 3785.
17. Nunkoo, r., & smith, s. l. (2013). Political economy of tourism: trust in goverment actors, political support, and their determinants. tourism management, 36, 120-132.
18. Nunkoo, r., ramkissoon, h., & gursoy, d. (2012). public trust in tourism institutions. Annals of Tourism Research, 39, 1538-1566.
19. (2018). Tourism trend and policies. Paris: OECD publishing
20. Opricovic, S. (1998). Multi-criteria Optimization of Civil Engineering Systems. Belgrade: Faculty of Civil Engineering.
21. Opricovic, S., & Tzeng, G. (2004). The compromise solution by MCDM methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 445-455.
22. Pan, X., Rasouli, S., & Timmermans, H. (2021). Investigating tourist destination choice: Effect of destination image from social network members. Tourism Management, 83, 104217.
23. Phelps, C., Heidl, R., & Wadhwa, A. (2012). Knowledge, networks, and knowledge Networks: A Review and Research Agenda. Journal of Management, 38, 1115-1166.
24. Sheng, L. (2011). Foreign investment and urban development: A perspective from tourist cities. Habitat International, 35, 111e117.
25. Wan, Y.P. (2013). A comparison of the governance of tourism planning in the two Special Administrative Regions (SARs) of China - Hong Kong and Macao. Tourism Management, 36, 164-177.
26. Wang, y., & Brannwell, b. (2012). Heritage protection and tourism development priorities in Hangzhou, China: A political economy and governance perspective. Tourism Management, 33, 988-998.
27. Xue, L., Navarrete, D. M., & Buzinde, C. N. (2014). Theorizing the concept of alienation in tourism studies. Annals of Tourism Research, 44, 186-199.