اثر تاریخ کاشت و رقم بر تراکم و خسارت مگس مینوز برگ نخود (Becker) Liriomyza congesta در منطقه اشنویه، استان آذربایجان‌غربی

پژوهش‌های حبوبات ایران

دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 24، دی 1400، صفحه 165-182   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijpr.v12i2.2102-1002

نویسندگان

نجم الدین عباسی¹؛ اکبر قاسمی کهریزه^{* 2}؛ عباس حسین زاده³

¹گروه گیاه‌پزشکی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

²گروه گیاهپزشکی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

³گروه گیاه پزشکی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم بر کنترل مگس مینوز برگ نخود، (Becker) Liriomyza congestaدر منطقه اشنویه استان آذربایجان غربی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1398-1397 اجرا گردید. در این تحقیق فاکتور اول، ارقام نخود شامل گریت، جم، بیونیج، ILC482 و رقم محلی پیروز و فاکتور دوم سه زمان کشت در تاریخ­های 29 اسفند، 15 و 31 فروردین بودند. نتایج تجزیه واریانس داده­ها نشان داد بین ارقام مختلف و زمان­های مختلف کاشت در مورد تمام صفات مورد بررسی اختلاف معنی­دار وجود داشت (05/0p<). همچنین در مورد تمام صفات مورد بررسی، به‌جُز میزان بوته­های آلوده، اثر متقابل رقم در زمان کاشت معنی­دار بود (05/0p<). در بین ارقام مورد بررسی بیشترین تعداد بوته­های آلوده (84/1±77/17 درصد)، تعداد لارو در بوته (38/0±66/4 لارو)، میزان آلودگی برگ (58/0±11 درصد) و کمترین تعداد دانه در بوته (58/0±20 دانه) و وزن100دانه (88/0±66/16 گرم) به رقم جم اختصاص داشت. بیشترین تعداد غلاف در بوته (19/2±66/19 غلاف)، تعداد دانه در بوته (53/1±26 دانه)، وزن100دانه (30/1±33 گرم)، عملکرد بیولوژیک (57/158±3/2547 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (76/46±4/1397 کیلوگرم در هکتار) و کمترین میزان بوته­های آلوده (61/0±40/7 درصد) در رقمILC482 مشاهده گردید. زمان کاشت 29 اسفند به عنوان بهترین زمان کاشت و رقم ILC482 به عنوان مقاوم­ترین و پرمحصول­ترین رقم شناسایی شد. بنابراین با تنظیم تاریخ کاشت و استفاده از ارقام مقاوم می­توان به صورت مؤثری مگس مینوز برگ نخود را کنترل کرد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر می­توان اظهار داشت هر چند کاشت در زمان 29 اسفند بیشترین درصد برگ‌های آلوده را به خود اختصاص داد، اما به دلیل افزایش طول دوره رشد و مکانیسم جبرانی، گیاه توانست علاوه بر تحمل آفت، بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد را تولید کند.

کلیدواژه‌ها

رقم؛ عملکرد دانه؛ مقاومت؛ مینوز برگ نخود

مراجع

1. 1. , C.R., and Shekharappa, N. 2017. Incidence of sucking pest complex and leaf miner at different sowing dates in pea (Pisum sativum L.). The Bioscan 12(1): 189-192.
   2. Barros, F.C., Carvalho, M., and Basch, G. 2004. Response of sunflower (Helianthus annuus) to sowing date and plant density under Mediterranean conditions. European Journal of Agronomy 21(3): 347-356.
   3. Bijjur, S., and Verma, S. 1995. Effect of abiotic factors on the pest of pea and natural enemies. Indian Journal of Entomology 57(3): 233-239.
   4. Capinera, J.L. 2001. Handbook of Vegetable Pests. Academic Press, pp. 197-205.
   5. Datta, S.K. 2004. Rice Biotechnology: A need for developing countries. The Journal of Agrobiotechnology Management and Economics 7(1&2): 31-35.
   6. El Bouhssini, M., Mardini,, Malhotra, R.S., Joubi, A., and Kagka, N. 2008. Effects of planting date, varieties and insecticides on chickpea leaf miner (Liriomyza cicerina R.) infestation and the parasitoid Opius monilicornis F. Crop Protection 27(6): 915-919.
   7. Evans, J., O'Connor, G.E., Turner, G.L., Coventry, D.R., Fettell, N., Mahoney, J., Armsrong, E.L., and Walsgott, D.N. 1989. N₂ fixation and it value to soil N increase in lupin, field pea and other legumes in southeastern Australia. Australian Journal of Agriculture Research 40: 791-805.
   8. Farnia, A., and Moradi, S. 2015. Investigation of the reaction of rainfed chickpea cultivars to planting time in Kermanshah. Journal of Apllied Research of Plant Ecophysiology 2(1): 47-64. (In Persian with English Summary).
   9. Fallah, S., Ehsanzadeh, P., and Daneshvar, M. 2005. Grain yield and yield components in three chickpea genotypes under dryland conditions with and without supplementary irrigation at different plant densities in Khorram-Abad, Lorestan. Iranian Journal of Agriculture Science 36(3): 719-731. (In Persian with English Summary).
   10. Fazeli, M.J., and Honarparvaran, M.A. 1995. Investigation of the biology of chickpea leaf-miner, Liriomyza congesta and the effect of planting dates on its control. 12^th Iranian Plant Protection Congress, Karaj. (In Persian with English Summary).
   11. Kang, L., Cheng, B., Wei, J.N., and Xian, L.T. 2009. Roles of thermal adaptation and chemical ecology in Liriomyza distribution and control. Annual Review of Entomology 54: 127-145.
   12. Khan, A., Ali Khan, I., and Habib, K. 2015. Response of pea varieties to insect pests in Peshawar. Journal of Entomology and Zoology Studies 3(3): 403-407.
   13. Kobrai, S., Shams, K., and Pazoki, A. 2010. Effect of cultivar and sowing date on grain yield and quantitative traits in chickpea ( Cicer arietinum). Journal of Agriculture and Plant Breeding 6(2): 53-64. (In Persian with English Summary).
   14. Krouma, A. 2010. Plant water relations and photosynthetic activity in three Tunisian chickpea (Cicer arietinum ) genotypes subjected to drought. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 34: 257-264.
   15. Leibee, G.L. 1984. Influence of temperature on development and fecundity of Liriomyza trifolii (Diptera: Agromyzidae) on celery. Environmental Entomology 13: 497-501.
   16. Majnoun Hosseini, N., and Hamzeii, R. 2011. Effect of winter and spring planting time on yield and yield components of chickpea at dry land conditions. Iranian Journal of Pulses Research 1(2): 59-68. (In Persian with English Summary).
   17. Malazadeh, H., Ghassemi-Kahrizeh, A., and Hossein Zadeh, A. 2020. Study on the effect of cultivar and planting time on density and damage of chickpea pod borer, Heliothis viriplaca Hufnagel (Lep.: Noctuidae) in the Bukan region, West Azerbaijan province. Iranian Journal of Plant Protection Science 51(2): 209-220. (In Persian with English Summary).
   18. Mousavi, S.K., and Ahmadi, A. 2009. Response of weed society and their interference with sowing date on lens cultivars in Khoramabad dryland condition. Electronic Journal of Plant Production 2: 111-128. (In Persian with English Summary).
   19. Mousavi, S.K., Pezeshkpoor, P., and Shahverdi, M. 2005. Evaluation of the effect of planting date and dryland chickpea cultivar on weed interference. The First National Conference on Beans. Mashhad, 19 and 20 November.
   20. Mousavi, S.K., and Pezeshkpoor, P. 2006. Evaluation of Kabuli chickpea (Cicer arietinum) cultivars response to sowing date. Iranian Journal of Field Crops Research 4(1): 141-154. (In Persian with English Summary).
   21. Murphy, S.T., and Lasalle, J. 1999. Balancing biological control strategies in the IPM of new world invasive Liriomyza leaf miners in field vegetable crops. Biocontrol News and Information 20: 91-104.
   22. Nematollahi, M.R., Jalali, S., and Farhadi, A. 2007. Effect of planting date and polyethylene mulches in low tunnel culture of cucumber on vegetable leafminer (Liriomyza sativae) and downy mildew (Pesudoperonospora cubensis) in Esfahan. Pajouhesh and Sazandegi 77: 49-54.
   23. Nouri, P., and Shahryari, D. 1985. Pests, Diseases and Weeds of Food Legumes in Iran. Pests and Diseases Research Institute. 78 p.
   24. Pachepsky, Y., Rawls, W.J. 2004. Development of Pedotransfer Functions in Soil H Developments in Soil Science, 30. Elsevier: Amsterdam.
   25. Palumbo, J.C. 1995. Developmental rate of Liriomyza sativae (Diptera: Agromyzidae) on lettuce as a function of temperature. Southwestern Entomology 20: 461-465.
   26. Parrella, M.P. 1987. Biology of Liriomyza. Annual Review of Entomology 32: 201-224.
   27. Parsa, M., and Bagheri, A. 2008. Beans. Jihad Daneshgahi Mashhad, Iran.
   28. Parvin, S., Abdul Latif, M., and Ali, M. 2017. Host preference and infestation intensity of vegetable leaf miner, Liriomyza MSc. Thesis. Sher-e-Bangla Agricultural University, Dhaka.
   29. Poma, I., Sarno, R., Noto, F., and Zora, D. 1990. Effects of sowing date on yield and quality characteristics of chickpea. Informatore-Agraio 46(40): 53-
   30. Pedigo, L.P. 2002. Entomology and Pest M Prentice-Hall, New Jersey.
   31. Ranjbar, M., and Shams, G. 2009. Applications of nanotechnology. Green Environment (Sabz Zist) 2(3): 28-30.
   32. Rezvani Moghadam, P., and Sadeghi Samarjan, R. 2008. Effect of sowingdates and different irrigation regimes onmorphological characteristics and grain yield of chickpea (Cicer arietinum) (cultivar ILC 3279). Iranian Journal of Field Crop Research 6(2): 315-325. (In Persian with English Summary).
   33. Sadeghipour, O., and Aghaei, P. 2012. Comparison of autumn and spring sowing on performance of chickpea (Cicer arietinum ) varieties. International Journal of Biosciences 2: 49-58.
   34. Saeed, M., Naz, F., Ahmed, S., and Aaqeel, M. 2003. Studies on level of infestation of pea leaf miner Chromatomyia horticola Goureau (Agromyzidae: Diptera) on pea crop in selected areas of NWFP, Pakistan. Pakistan Entomology 25(2): 227-230.
   35. Sen, A., and V.K. Sehgal, 1995. Resist ance in peas, Pisum sativum against pea leaf miner, Chromatomyia horticola Goureau (Diptera: Agromyzidae): biology, feeding and ovipositional preferences. Insect Science and Its Application 14(2): 185-191.
   36. Sharma, H.C., Rajeev, V., Gaur, P.M., and Gowda, C.L.L. 2008. Potential for using morphological, biochemical and molecular markers for resistance to insect-pests in grain legumes. Journal of Food Legumes 21: 211-217.
   37. Singh, H., and L. Saravanan. 2008. Seasonal incidence and management of pea leaf miner Phytomyza horticola Goureau infesting pea. International Journal of Plant Protection 1(2): 33-37.
   38. Smith, C.M. 2005. Plant Resistance to Arthropods. Springer Publishers, Netherlands, 423 p.
   39. Sohi, A.S., Mann, H.S., Singh, J., Singh, B., and Dhaliwal, C.S. 1994. Attack of serpentine leaf miner, Liriomyza trifolii Burgess (Agromyzidae: Diptera) on cotton in Punjab-a new record. Journal of Insect Science 7:
   40. Toker, C., Canci, H., and Siddique, K.H.M. 2010. Nutrient disorders. In: W. Chen, H.C. Sharma and F.J. Muehlbauer (Eds.). Compendium of Chickpea and Lentil Diseases and P APS Press, Minnesota, p. 126-131.
   41. Vaghar, M., Nourmohammadi, G., Shams, K., Pezeki, A., and Kobraee, S. 2008. Study on effect of sowing date on physiological indices of dryland chickpea cultivars in Kermanshah. Journal of Plant and Bioecology 20: 104-114.
   42. Vishwanath R., and Agarwal, R.A. 1982. Hand Book on Insect Pests of Crops and their C Bharti publications, Delhi.
   43. Zahiri, B., Moharramipour, S., Talebi A.A., and Fathipour. Y. 2003. Antixenosis resistance of bean varieties to leaf miner Liriomyza sativae ( Dip.: Agromyzidae) in growth chamber. Journal of Entomological Society of Iran 23(2): 59-75. (In Persian with English Summary).