Assessing the Sociability of Urban Public Spaces in Neighborhoods Possessing Pre-Designed Physical Pattern (Case Study: Sajjad Neighborhood of Mashhad)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

Volume 11, Issue 2 - Serial Number 25, August 2024, Pages 25-50   

Document Type: Case study

DOI: 10.22067/jgusd.2022.72811.1113

Authors

Samaneh Bagherzadeh¹; Mostafa Amirfakhran^{* 2}; Mohammad Rahim Rahnama³

¹Master student of Ferdowsi University of Mashhad

²Department of Geography & Rural Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Iran

³Department of Geography & Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

Abstract

Extended Abstract
1. Introduction
Currently, urban spaces in Iran cannot meet the needs of people as a social being. Iranian see these spaces only as a path to go through and not as a space that they can enjoy. These spaces are facing many challenges, one of which is that most of these spaces face after the modernist views in the urban area is the degradation of their influence on the presence of people in this space. The formation of inefficient urban spaces should be considered as one of the consequences of this approach.
Urban spaces are facing several challenges like sociability. Sociability also has an important impact upon sustainable urban development. Various studies have mentioned the criteria of sociability, but examining the evaluation method and contextual characteristics will lead to a better understanding of this issue. Considering these points, this research tried to explore the sociability of space in neighborhoods that have a pre-designed physical pattern. Research indicators included 22 variables in five categories: physical, spatial arrangement, social, functional, and environmental comfort. The studied area was Sjjad neighborhood of Mashhad, focused on neighborhood units located in Amin and Mina.
This study considered in this evaluation the intra-neighborhood differences and the need to address them, and the way the neighborhoods have been shaped (automatically or pre-designed). It claimed that the sociability of the space in the neighborhoods depends on the process of their formation, and officials should pay attention to the issue. Taking the above points, this study tried to see if there are any differences between the public spaces of the neighborhood in terms of sociability. Considering the shape of the neighborhood (pre-designed physical pattern), it also tried to find out which indicators play more important roles in the sociability of the space.
2. Method
To achieve the goal of the research, descriptive-analytical method was applied. Questionnaire, field observation, and spatial and statistical analysis were used for collecting the required data. Through documentary studies, the criteria and indicators related to the sociability of urban spaces were determined. Then, 385 questionnaires were prepared and filled by the residents of the neighboring units in Sajjad neighborhood (focusing Amin and Mina) to see the availability of public spaces. Spatial analysis methods such as spatial autocorrelation indices and focal statistics, as well as inferential statistics methods such as the Yeoman-White-Navy test, and the spatial arrangement method were used to show the differences between public spaces.
3. Results
Documentary studies showed that the Sajjad neighborhood of Mashhad first Pahlavi era was in the form of gardens and belonged to Hossein Malek. Then, these gardens have been changing regularly. The data collected through the questionnaires and the general result of the comparison between the willingness to attend in neighborhood units of Mina and Amin showed that Mina has a better condition than Amin in this regard. Moreover, the results of Yeoman-White-Navy test showed that there is a significant difference between the variables in the two neighborhoods residential units.
The result showed that indicators pertaining to the functional factor and activity influence significantly on the success of public spaces regarding the attendance of people. Indicators related to functional and activity diversity, and mixing and diversity of uses were recognized as the most important influencing criteria. The field studies and the focal statistics showed that in 75% of the area, there are only one to three uses and in 10% of the area, there are more than 8 uses. The results related to the mix of use indicator showed that public spaces such as parks in the Amin and Mina neighborhoods do not have a suitable status (between 4 and 5 uses). The highest indicator of diversity of use belongs to educational spaces and commercial uses close to Sajjad Boulevard. The graphs of arrangement analysis showed that the space configuration indicators in the Amin and Mina neighborhoods are not in a good condition compared to the status of the entire area. Nevertheless, neighboring units compared to each other, Mina neighborhood unit shows a better condition. It even in some parameters, its average is higher than the average of the whole studied area.
4. Discussion and Conclusion
This study showed that Sajjad neighborhood has a planned physical pattern, but the attendance status in its neighborhood units (Mina and Amin) is not the same. That is, Mina neighborhood units has a better condition than Amin neighborhood units. This can be interpreted as having a detailed plan does not necessarily mean not possessing local differences, and public spaces at the neighborhood level are strongly influenced by local issues. Investigations showed that since such criteria as population distribution, types of uses, variety of uses, and hierarchy of roads are influenced by the physical plan, they do not play a role in creating differences in the sociability of spaces of neighborhoods. On the contrary, such criteria as the status of urban furniture and related services and spatial arrangement criteria have the greatest impact on the intra-local differences in the sociability of spaces.
The findings of this research can be used for improving the sociability of public spaces. Among the things that can be considered in this regard are: paying attention to intra-local differences and identifying different aspects of these differences; paying attention to the outer features of neighborhoods when arranging the elements and considering the inclusion of people’s taste and psychological aspects, and taking into account the significance of spatial arrangement criteria in sociability. The authors of this study believe that paying attention to these criteria can increase the sociability role of spaces in physical designs.
 
 

Keywords

Keywords: Sociability of Space; Physical Plans; Neighborhood Unit; Sajjad Neighborhood of Mashhad

References

1. آراسته، م.، پورحسن زاده، م.ح.، و علیزاده، ر. (1399)، مطلوبیت سنجی امنیت فضاهای عمومی شهری جهت حضورپذیری زنان (نمونه موردی: منطقه یک شهر شیراز). فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، 64، 97-122.
2. آرام ، ف.، فریبا، ق.، و حبیبی، م. (1396). بررسی نقش فضای سبز بر حضور ساکنین و افزایش تعاملات اجتماعی در محله های دارای بازار دوره ای (نمونه موردی: بازارهای روز شهر همدان). معماری و شهرسازی ایران، 13، 135-146.
3. اکبری، ع.، و لطفعلیان، ن. (1398). پیاده‌راه‌سازی و حضورپذیری فضای شهری به‌مثابه رویکرد اجتماعی به مدیریت تردد (نمونه موردی: بازارچه طرخانی تهران). پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، 9(2)، 147-168.
4. آریان کیا، م.، و میرکتولی، ج. (1399). بررسی تأثیر حضورپذیری و حس رضایت‌مندی ساکنان محیط‌های مسکونی از امنیت اجتماعی سکونتگاه‌های شهر گرگان. مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای،1:2، 19-34.
5. پورجعفر، م.، و محمودی‌نژاد، ه. (1388). طراحی شهری و سرمایه اجتماعی در فضاهای شهری. تهران: طحان.
6. حسین‌پور، ع.، جاوید، م.، و پیرزاد، ب. (1392). فضاهای عمومی شهری از نظریه‌ها تا فلسفه اندیشی فضایی. مشهد: سخن گستر.
7. دانشپور، ع.، و چرخچیان، م. (1386). فضاهای عمومی و عوامل موثر بر حیات جمعی. باغ نظر، 7، 19-28.
8. رحیمی، م.، حقیقت، ح.، و شهرستانی، س. (1397). حس حضورپذیری در فضا و تاثیر آن بر روحیه فردی سالمندان (تهران). کنفرانس ملی پیشرفت های اخیر در مهندسی و علوم نوین. قرچک: https://civilica.com/doc/824414.
9. رضازاده، ر. (1391). بررسی حضورپذیری زنان در فضاهای شهری. هویت:6: 12، 15-26.
10. رضایی، ح.، علی اکبری، ح.، ،یوسف زاده، ن.، و گرامی، ع. (1394). ارتقاء حضورپذیری در فضاهای شهری با تأکید بر عنصر رنگ نمونه مورد: خیابان سجاد مشهد. کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در عمران، معماری و شهرسازی. تهران.
11. رضوانی، ل. (1395). فرهنگ و هویت محله. تهران: نشر جامعه‌شناسان.
12. رفیعیان، م.، و سیفایی، م. (1384). فضاهای عمومی شهری؛ بازنگری و ارزیابی کیفی. نشریه هنرهای زیبا،23، 35-42.
13. زمان‌زاده دربان، ز. (1396). سنخیت‌شناسی عوامل تأثیرگذار بر «هویت و حس مکان» در سیر تحول «نظریه محله» با رویکرد فرا تحلیل. مدیریت شهری، 48، 65-86.
14. شایان‌مهر، ع. (1379). دایره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی. تهران: کیهان.
15. شجاعی، د.، و پرتوی، پ. (1394). عوامل مؤثر بر ایجاد و ارتقاء اجتماع‌پذیری در فضاهای عمومی با مقیاس‌های مختلف شهر تهران (نمونه موردی: فضاهای عمومی دو محله و یک ناحیه در منطقه 7 تهران). فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر، 34، 93-108.
16. شیرازبخت، ف.، و گودرزی، ر. (1399). ارزیابی مسیرهای پیاده درشهر شیراز بارویکرد بهبود حضورپذیری شهروندان (مطالعه موردی:پیاده راه سلامت چمران، قصر الدشت، حسینی الهاشمی). معماری شناسی،16.
17. صابر، ا.، و رضایی، س. (1394). تحلیل خلوت و اجتماع‌پذیری و ارتباط دو مولفه در پارک های شهری. دومین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در عمران، معماری و شهرسازی . استانبول- ترکیه.
18. صدیقی، ف.، و احمدی رهقی، س. (1395). رفتارشناسی فضای شهری با رویکرد افزایش حضورپذیری. همایش ملی معماری و شهرسازی از نظریه تا عمل.
19. طالبی، ژ. (1383). روابط اجتماعی در فضاهای شهری. نامه‌ی علوم اجتماعی، 24، 161-180.
20. عظیمی، ف.، رضائیان قراگوزلو، ع.، و قادری، ا. (1392). مفاهیم کلیدی در مطالعات شهری. تهران: کهنموئی زاده.
21. علیزاده مقدم، س.، ذاکریان، م.، و تشکری، ب. (1397). بازطراحی مسیر عابر پیاده با رویکرد ارتقاء کیفیت حضورپذیری افراد در بافت تاریخی شهر یزد، نمونه موردی:پیاده روی خیابان فرخی شهر یزد. پژوهش و برنامه ریزی شهری،34.
22. کربلایی حسینی، ا.، و سهیلی، ج. (1397). بررسی نقش مولفه های کالبدی محیط در اجتماع پذیری فضاهای فرهنگی با استفاده از تکنیک چیدمان فضا، مورد مطالعاتی: مجتمع فرهنگی دزفول و نیاوران. معماری و شهرسازی آرمانشهر، 25، 361-373.
23. مدنی‌پور، ع. (1392). تألیف فرهاد مرتضایی. طراحی فضای شهری نگرشی بر فرایند اجتماعی و مکانی، تهران. تهران: انتشارات سازمان فناوری و اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.
24. مظفر، ف.، مسعود، م.، و راست‌بین، س. (1391). ارزیابی تاثیرات کیفیت های شهری در میزان شاخص سرمایه اجتماعی در بافت های تاریخی (مطالعه موردی: محله جلفای اصفهان). مرمت آثار و بافت های تاریخی، فرهنگی، دو فصلنامه علمی پژهشی، سال دوم، 4، 29-46.
25. وحدت، س.، و سجادزاده، ح. (1395). بررسی و ارزیابی نقش هنر شهری در افزایش میزان حضورپذیری فضاهای عمومی با تأکید بر گرافیک شهری (نمونه موردی: پارک مردم همدان. دو فصلنامه علمی-ترویجی پژوهش هنر. 11، 25-38.

 

26. Gomes, P. (2012). Factors of good public space use. Coloquio Ibérico de Geografia. Respuestas de la Geografia Ibérica a la crisis actual, Universidade de Santiago de Compostela, 608-618
27. Habibi, K., Behzadfar, M., & Saidi, M. (2020). Designing a conceptual model for environmental indices influencing the attendancy in urban spaces with an arid and hot climate: A case study of Hakim Street in Isfahan. The Journal of Geographical Research on Desert Areas, 8(1), 29-53.
28. Jalaladdini , S., & Oktay, D. (2012). Urban public spaces and vitality: A socio-spatial analysis in the streets of Cypriot Towns. Asia Pacific International Conference on Environment-Behaviour Studies, Salamis Bay Conti Resort Hotel, Famagusta, North Cyprus, 664-674. Mersin 10, Turkey : Eastern Mediterranean University.
29. Karami, I., & Vafaie, A. (2017). The role of place sociability in giving identity to urban spaces: A case study of Safir Omid Boulevard of Astara, Biosci. Res. Comm., 1, 276-282.
30. Lin, T.P. (2009).. Thermal perception, adaptation and attendance in a public square in hot andhumid regions. Building and Environment, 44, 2017-2026.
31. Mandeli, K. (2019). Public space and the challenge of urban transformation in cities of emerging economies: Jeddah case study, Cities, 95, 102409.
32. Moradi Masihi, V., Modiri, A., & Rashidpour, N. (2015). Explanation of functionalfactors affecting the success of public spacesand providing a model for assessing success through its functional dimension. International Journal of Architectural Engineering & Urban Planning, 25, 2, 120-133.
33. Peng, S., & Maing, M. (2021). Influential factors of age-friendly neighborhood open space under high-density high-rise housing context in hot weather: A case study of public housing in Hong Kong. Cities, 115, 103231.
34. Taghipour, M., & Bagheri, M. (2020). Investigating the Influence Quality of Inputs on bazaar Attendance (Case Study: Shiraz Traditional Marke, Motaleate Shahri, 37.