بررسی بازنمایی زبانی رویداد حرکت از منظر زبانشناسی شناختی: بررسی موردی افعال حرکتی در زبان مازندرانی

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 3، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 26، فروردین 1401، صفحه 69-104   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2022.73981.1074

نویسندگان

زهرا گلزاده گروی¹؛ زهرا باباسالاری^{* 2}؛ سعید یزدانی³؛ محمد حسین شرف زاده⁴

¹دانشجوی دکترای زبانشناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

²گروه زبان شناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

³استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

⁴استادیار، گروه ادبیات و زبانشناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

این پژوهش به ماهیت معنی‌شناختی افعال حرکتی زبان مازندرانی با تأکید بر الگوی غالب برای توزیع اطلاعات مربوط به شیوۀ مسیر و حرکت، چگونگی بازنمایی اطلاعات چندگانۀ مسیر و اطلاعات چندگانۀ شیوه می‍‌پردازد. از آنجاکه تقریباً همۀ پژوهش‌ها در مورد معنی‌شناسی افعال حرکتی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی با تکیه بر رویکرد شناختی و الگوهای واژگانی‌شدگی تالمی (1985 و 2000ب)، دربارۀ زبان فارسی انجام گرفته‌اند، پژوهش حاضر می‌تواند گامی در راستای پر کردن این خلأ در زمینۀ دیگر زبان‌ها و گویش‌های ایرانی و نقطۀ شروعی در این رابطه باشد. رویکرد این پژوهش به فعل‌های حرکتی زبان مازندرانی به ویژه افعال غیرساده همسو با دیدگاه ازکیا و همکاران (1394) در باب فعل غیرسادۀ حرکتی در زبان فارسی در چارچوب الگوهای واژگانی-شدگی شکل گرفته‌است. در پژوهش حاضر، افعال ساده و غیرسادۀ واژگانی‌شده در یک گروه و در برابر افعال غیرسادۀ تابع‌دار قرار می‌گیرند. 140 فعل حرکتی پیکرۀ این پژوهش شامل 39 فعل ساده، 57 فعل غیرسادۀ واژگانی‌شده و 44 فعل غیرسادۀ تابع‌دار هستند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که الگوی غالب برای توزیع اطلاعات مربوط به شیوه، مسیر و حرکت در زبان مازندرانی چیست؟ در نتیجه این پژوهش می‌توان به این نکته اشاره کرد که در زبان مازندرانی نمی‌توان الگوی غالبی برای توزیع اطلاعات مربوط به شیوه، مسیر و حرکت تعیین کرد. افعال حرکتی تقریباً به یک میزان این اطلاعات را واژگانی می کنند. بر اساس این پژوهش، از 140 فعل حرکتی مازندران تعداد 96 فعل (57/68 درصد کل افعال) واژگانی شده‌اند و 44 فعل (43/31 درصد کل افعال) تابع‌دار هستند.

کلیدواژه‌ها

معنی‌شناسی شناختی؛ رویدادهای حرکتی؛ زبان مازندرانی؛ الگوهای واژگانی شدگی

مراجع