Theological, Mystical and Ethical Thought of Muhammad al-Ghazali

جستارهایی در فلسفه و کلام

Article 15, Volume 54, Issue 2 - Serial Number 109, February 2023, Pages 71-86   

Document Type: Original Article

DOI: 10.22067/epk.2022.77238.1143

Authors

Hossein Alijafari¹; Tahereh Haj Ebrahim^{* 2}

¹Islamic Azad University, Science and Research Branch, Faculty of Law, Theology and Political Science

²aScience and Research Branch of Islamic Azad University

Abstract

This article seeks to find the foundation of Imam Muhammad al-Ghazali’s theological, mystical and ethical thought. The purpose of what Ghazali teaches as morality is Sufi education. Ghazali’s mystical ethics is reflected in the form of self-discipline in Iḥyāʾ ʿulūm al-dīn. This book is one of the most important theological, mystical and ethical works that has always been the focus of the scholars of the Islamic world and beyond. By relying on the ethical and mystical rereading of religious sources and texts, Ghazali caused major changes and reconsiderations in epistemology, ontology, methodology, anthropology and sociology. His mystical path and conduct enjoys ten main stages or positions, each of which pertains to obtaining one of the attributes leading to salvation or the “rescuers”. Ghazali’s mystical and ethical thought originates from his Islamic theological perspective. Although Ghazali rejected philosophy and Kalam in several works, such as Iljām al-ʿAwām ʿan ʿIlm il-Kalām, Tahāfut al-Falāsifah, and Iḥyāʾ ʿulūm al-dīn, he himself used these two sciences in some instances. Ghazali advises masses not to get close to Kalam and philosophy. He does not ignore any of mysticism, ethics and politics but has a comprehensive perspective towards them. Ghazali is one of the famous scholars in the Islamic world in jurisprudence, theology, philosophy, mysticism, ethics and other Islamic sciences.

Keywords

Muhammad al-Ghazali; Iḥyāʾ ʿulūm al-dīn; Kalam; Islamic mysticism; ethics

References

قرآن کریم

پورجوادی، نصرالله، دو مجدد «پژوهش‌هایی دربارۀ محمد غزالی و فخر رازی»، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1381.

زرین‌کوب، عبدالحسین، با کاروان اندیشه، امیرکبیر، تهران، 1377.

زرین‌کوب، عبدالحسین، فرار از مدرسه، دربارۀ زندگی و اندیشۀ ابوحامد غزالی، سلسله انتشارات انجمن آثار ملی، تهران، 135.

شریفی، عبدالرضا، حسنی رنجبر، احمد، حلبی، علی‌اصغر، «اخلاق دینی ـ عرفانی در احیاء علوم ‌الدین و المحجة البیضاء فیض کاشانی (با نگاهی به نسبت دین و اخلاق)»، فصلنامۀ عرفان اسلامی، سال 15، شمارۀ 60، 1398، صص151-172.

غزالی، ابوحامد محمد، احیاء علوم الدین، ترجمه: مؤیدالدین محمد خوارزمی، به‌کوشش: حسین خدیوجم، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1386.

غزالی، ابوحامد محمد، کتاب الاربعین، ترجمه: برهان‌الدین حمدی، انتشارات اطلاعات، تهران، 1386.

غزالی، ابوحامد محمد، مکاتیب فارسی غزالی بنام فضائل الانام من رسائل حجت الاسلام، تصحیح: عباس اقبال، امیرکبیر، تهران، 1362.

فصیحی  دولتشاهی، محمدعارف، «بررسی رابطۀ اخلاق و سیاست در اندیشۀ سیاسی امام محمد غزالی و امام خمینی رحمت‌الله»، همایش اندیشه‌های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی(ره)، 1389.

کدخدایی، احمد، «مبانی معرفت‌شناختی اندیشه‌های کلامی و عرفانی غزالی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، 1393.

هجویری، علی بن عثمان، کشف المحجوب، تصحیح: ژوکوفسکی، طهوری، تهران، 1371.

قرآن کریم

پورجوادی، نصرالله، دو مجدد «پژوهش‌هایی دربارۀ محمد غزالی و فخر رازی»، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1381.

زرین‌کوب، عبدالحسین، با کاروان اندیشه، امیرکبیر، تهران، 1377.

زرین‌کوب، عبدالحسین، فرار از مدرسه، دربارۀ زندگی و اندیشۀ ابوحامد غزالی، سلسله انتشارات انجمن آثار ملی، تهران، 135.

شریفی، عبدالرضا، حسنی رنجبر، احمد، حلبی، علی‌اصغر، «اخلاق دینی ـ عرفانی در احیاء علوم ‌الدین و المحجة البیضاء فیض کاشانی (با نگاهی به نسبت دین و اخلاق)»، فصلنامۀ عرفان اسلامی، سال 15، شمارۀ 60، 1398، صص151-172.

غزالی، ابوحامد محمد، احیاء علوم الدین، ترجمه: مؤیدالدین محمد خوارزمی، به‌کوشش: حسین خدیوجم، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1386.

غزالی، ابوحامد محمد، کتاب الاربعین، ترجمه: برهان‌الدین حمدی، انتشارات اطلاعات، تهران، 1386.

غزالی، ابوحامد محمد، مکاتیب فارسی غزالی بنام فضائل الانام من رسائل حجت الاسلام، تصحیح: عباس اقبال، امیرکبیر، تهران، 1362.

فصیحی  دولتشاهی، محمدعارف، «بررسی رابطۀ اخلاق و سیاست در اندیشۀ سیاسی امام محمد غزالی و امام خمینی رحمت‌الله»، همایش اندیشه‌های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی(ره)، 1389.

کدخدایی، احمد، «مبانی معرفت‌شناختی اندیشه‌های کلامی و عرفانی غزالی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، 1393.

هجویری، علی بن عثمان، کشف المحجوب، تصحیح: ژوکوفسکی، طهوری، تهران، 1371.

Moosa, Ebrahim, Ghazālī and the poetics of imagination, The University of North Carolina Press, Chapel Hill, 2005.

Ormsby, Eric, Ghazali. India, A Oneworld Book, 2007.

Said, Yazeed, Ghazālī ’s Politics in Context, Routledge, New York, 2013.

[e-mail] 

 

 [A1]اطلاعات نشر: کوثر معارف، سال سوم، شمارۀ سوم، پاییز 1386، صص119-148

Moosa, Ebrahim, Ghazālī and the poetics of imagination, The University of North Carolina Press, Chapel Hill, 2005.

Ormsby, Eric, Ghazali. India, A Oneworld Book, 2007.

Said, Yazeed, Ghazālī ’s Politics in Context, Routledge, New York, 2013.

[e-mail]