he Divine Speech According to Allama Khafrī and Muḥaqqiq Dawwānī

جستارهایی در فلسفه و کلام

Article 25, Volume 54, Issue 1 - Serial Number 108, February 2023, Pages 139-157   

Document Type: علمی پژوهشی

DOI: 10.22067/epk.2022.76579.1128

Authors

س س¹; Mahdi dehbashi^{* 2}; ی ی¹

¹ی

²استاد تمام دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان خوراسگان

Abstract

The Divine speech has been one of the important and basic issues in Kalam which, in fact, was the starting point of this knowledge. What provides the ground for conflicting opinions in this issue is the explanation of the truth of the Divine word. Although the preamble of the disputes of the philosophers and theologians is related to the temporality or eternity of the Divine word, the interpretation of its truth and the quality of its belonging is considered to be the most controversial subject of conflict. Allama Khafrī maintains that the word is a homonym and considers two meanings for it, according to one meaning, God’s word is eternal and according to the other, it is temporal; word as “speech” is eternal and as “what one speaks through” is temporal. The true Divine word can be considered eternal in three ways: by using the relationship between Divine knowledge and word, the true speech will be identical to the undifferentiated essential knowledge, and as a result, it will be eternal. According to the second justification, speech is a kind of knowledge transmission and, knowledge is also a kind of speech, in turn; therefore, this theory defends the unity of knowledge and speech and the sameness of their attributes. The third justification interprets true speech as power, that is the Necessary’s essential power to inspiration, and by using this connection and considering the eternity of power, it considers speech to be eternal, as well. Allama Dawwānī, unlike many of the early philosophers, considers the Divine word to be the source of creation of the words and contrary to Divine knowledge. In his view, the truth of the Necessary’s word is the origin of the compilation of letters and sounds that have been realized in the Divine eternal knowledge and this compilation was made without any order or sequence. He claims that so far, no sect or group has presented such an effective point of view like his and he is the originator of this viewpoint. Reviewing the views of Mu‘tazila, Ash‘arīyya, Karrāmiyya, Ḥashwiyya, and the philosophers, he considers his opinion to be different from all.

Keywords

Divine word; speech; what one speaks through; Allama Khafrī; Muḥaqqiq Dawwānī

References

افندی اصفهانی، عبدالله بن عیسی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، مطبعه الخیام، قم، ۱۴۰۱ق.

الایجی، عضدالدین، المواقف، الشریف الرضی، قم، 1412ق.

تفتازانی،سعدالدین، شرح المقاصد، چ1، ج4، عالم الکتب، بیروت، 1409ق.

خفری، شمس الدین محمد بن احمد، تعلیقه بر الهیات شرح تجرید، میراث مکتوب، تهران، ۱۳۸۲.

خفری، شمس الدین محمد بن احمد، تفسیر آیت الکرسی، سایت اندیشۀ قم، قم، 1360.

خفری، شمس الدین محمد بن احمد، مجموعه رسائل علوم عقلی، انتشارات ارم شیراز، شیراز، 1396.

دوانی، جلال‌الدین، الرسائل المختاره، تحقیق: احمد تویسرکانی، کتابخانۀ عمومی امیرالمومنین(ع)، اصفهان، 1405ق.

دوانی، جلال‌الدین، ثلاث رسائل، تصحیح: احمد تویسرکانی، آستان قدس رضوی، مشهد، 1411ق.

دوانی، جلال‌الدین، رسالۀ اثبات الواجب الجدیده در سبع رسائل، تقدیم، تحقیق و تعلیق: احمد تویسرکانی، میراث مکتوب، تهران، 1423ق.

دوانی، علی، خواجوئی، ملااسماعیل، سبع رسائل، تقدیم و تحقیق و تعلیق: تویسرکانی، میراث مکتوب، تهران، 1381.

دهباشی، مهدی، «تشکیک در مراتب کلام الهی و نفی مشاجرات متکلمان اسلامی»، کیهان اندیشه، شمارۀ 28، 1368، صص101-112.

سبحانی تبریزی، جعفر، الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، چ3، المرکز العالمی للدراسات، قم، 1412ق.

سبحانی تبریزی، جعفر، بحوث فی الملل و النحل، دراسه موضوعیه مقارنه للمذاهب الاسلامیه، مؤسسه نشر الاسلامی، قم، 1415ق.

سبحانی تبریزی، جعفر، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ترجمه: محمد عیسی جعفری، توحید، قم، 1373.

شهرستانی، عبدالکریم، الملل والنحل، ج1، دارالمعرفة، بیروت، ۱۴۰۴ق.

شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، تصحیح الاعتقاد، یک جلدی، انتشارات کنگرۀ جهانی شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ق.

شیرازی، صدرالدین محمد، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج7، دار احیاء التراث، بیروت، 1981م.

طباطبایی، سیدمحمدحسین، نهایة الحکمة با تعلیقۀ استاد فیاضی، ج4، مؤسسه النشرالاسلامی، قم،1370.

فیاض، غلامرضا، نهایة الحکمة (با تعلیقه ایشان)، ج4، مؤسسۀ امام خمینی، قم، 1422ق.

قوشجی، علاءالدین علی بن محمد، شرح التجرید، منشورات الرضی، قم، بی‌تا.

قوشجی، علی بن محمد، خفری، محمد بن احمد، تعلیقه بر الهیات شرح تجرید ملاعلی قوشجی، تصحیح: فیروزه ساعتچیان، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، 1382.

لاهیجی، عبدالرزاق، گزیدۀ گوهر مراد، چ1، کتابخانه طهوری، تهران، 1365.

محمدی، علی، شرح کشف المراد، چ4، ج1، دارالفکر، قم، 1390.

محمدی، علی، شرح کشف المراد، چ4، دارالفکر، قم، 1378.

مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، ج2، انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پرورشی امام خمینی، قم، 1391.

مظفر، محمدحسن، دلایل الصدق لنهج الحق، ج2، چ1، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، دمشق، ۱۴۲۳ق.

ملکیان، مصطفی، تاریخ فلسفۀ غرب(مجموعه درس‌های استاد ملکیان)، ج4، پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه، قم، 1379.

نراقی، ملامهدی، جامع الافکار و ناقد الانظار، تصحیح و تقدیم: مجیدهادی زاده، چ1، انتشارات حکمت، تهران، 1423ق.

نوری، علی، بررسی مذاهب و فرق، ج1، مرکز تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1379.