Studying the Factors Affecting Occupational Alienation:Meta-Analysis of Researches from 2004 to 2021

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

Article 2, Volume 19, Issue 2 - Serial Number 40, June 2022, Pages 65-39   

Document Type: Research

DOI: 10.22067/social.2022.59328.0

Authors

Taha Eshayeri^{* 1}; Ismail Jahani Daulatabad²; Tahereh Jahanparvar³

¹Assistant Professor, Department of History and Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

²Associate Professor, Department of History and Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

³PhD Candidate in Cultural Sociology, Faculty of Social Sciences, Communication and Media, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

Abstract

Alienation is an important social issues in classical sociology (Durkheim, Max Weber, Marx, Simmel) and the result of disordered and anomic division of work-occupation. Job alienation is the result of organizational-institutional conditions and one of the main obstacles to organizational development and social entrepreneurship. Job alienation means emotional heartbreak, organizational social distance, organizational indifference, job-role conflict, and a decrease in individual’s organizational interest in job division in the organization. This issue causes a decrease in job performance and efficiency, organizational commitment, social indifference, social isolation and decrease in social capital (trust, cohesion, participation). The main goal of this research was to study the causes and effective factors of job alienation (meta-analysis of researches). Quantitative meta-analysis (survey) was used and a non-probability sampling method in the time period of 2004-2021. From the statistical population of 45 documents published on Noormagzs, Magiran, Elmnet and Jihad University database, 37 survey documents (following the inclusion and exclusion criteria) were selected. The results show that there is a significant relationship between contextual factors (level of education = 0.354, income = 0.266, socio-economic base = 0.357, increased service history = 0.339 and age = 0.161), social issues (social trust = 0.292, social participation = 0.181, social support = 0.345, social cohesion = 0.280, organizational justice = 0.269, transformational leadership = 0.385, organizational belonging = 0.429 and organizational culture = 0.335), Job (job security = 0.277, job satisfaction = 0.380, job promotion = 0.251, job stress = 0.217), and cultural factors (increasing awareness and scientific knowledge = 0.273, religious beliefs = 0.352, Islamic work ethics = 0.183) and job alienation. Acoordingly, by strengthening social capital and religious beliefs, creating a favorable business environment, reducing social-cultural disorganization platforms, and creating a stimulating work-organizational environment can reduce the severity of job alienation.
 

Keywords

Religious Beliefs; Job Alienation; Social Capital; Job Dissatisfaction; Organizational Affiliation

References

1. اباذری، ی. (1374). خرد جامعه‌شناسی (رساله دکتری منتشرنشده در رشته علوم اجتماعی). دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2. افراسیابی، ح.، جمشیدی سلوکلو، ب.، و قدرتی، ح. (1392). مطالعه رضایت شغلی در ارتباط با مشارکت و بیگانگی در میان کارکنان شرکت برق منطقه‌ای فارس. جامعه‌شناسی کاربردی، 4(1)، 177-190.
3. امیرخانی، ا.، و صفی خانی، ر. (1395). بررسی نقش توسعه دانش در کاهش تعارض سازمانی و تعدیل بیگانگی شغلی (مطالعه موردی: اعضای هیئت‌علمی و غیر هیئت‌علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری). مدیریت دولتی، (1)، 137-152.
4. ایمان، م.، و اثنی عشری، ف. (1383). بررسی عوامل مؤثر بر بیگانگی سازمانی در ایران (موردمطالعه: سازمان‌های اداری شهر شیراز). مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، 7(2)، 1-30.
5. برآبادی، م.، و گل‌پرور، م.(1393). پیش‌بینی ازخودبیگانگی شغلی از طریق تقاضاهای شغلی، منابع شغلی و فرسودگی شغلی در میان کارکنان. اولین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، بازیابی از https://civilica.com/doc/320836
6. بیدخوئی، ط.، و ابهجی، ح.(1395). عوامل مؤثر بر ازخودبیگانگی شغلی سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی عسلویه. کنفرانس جهانی مدیریت، اقتصاد حسابداری و علوم انسانی در آغاز هزاره سوم، شیراز، بازیابی از https://civilica.com/doc/591769
7. پاک‌دل، پ. (1378). احساس بیگانگی نسبت به کار در ادارات دولتی (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده در رشته جامعه‌شناسی). دانشگاه تهران، تهران، ایران.
8. تسلیمی، م.، بازرگان، ع.، موسی‌خانی، م.، و الوداری، ح. (1390). تدوین الگوی توسعه رهبری تحول‌آفرین در دانشگاه‌های کشور در راستای تعدیل بیگانگی شغلی (موردمطالعه: دانشگاه پیام نور). مدیریت دولتی، 3(8)، 19-38.
9. توسلی، غ. ع.، و قدیمی، م. (1380). پدیده بیگانگی از کار در ساختار نظام اداری ایران. پژوهشنامه علوم انسانی، (30)، 115-87.
10. حاجی‌زاده میمندی، م.، گرایی، ح.، بنیاد، ل.، و دشتی‌زاد، س. (1399)، فراتحلیل عوامل اثرگذار بر بیگانگی شغلی. فصلنامه چشم‌انداز مدیریت دولتی، 11(3)، 67-85.
11. حجت‌خواه، م.، رشیدی، ع.، و ساری، ا. (1399). رابطه خودشناسی انسجامی، سبک‌های دفاعی با بیگانگی شغلی کارکنان شرکت پرشیا (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
12. حدادی، ک. (1392). بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر بیگانگی از کار در میان کارکنان حوزه ستادی شرکت توزیع نیروی برق خوزستان در سال 1392 (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). دانشگاه پیام نور تهران، ایران.
13. حسین‌زاده، ع.، باقری، م.، و بختیاری‌زاده، ف. (1390). بررسی عوامل اجتماعی-اقتصادی مؤثر بر بیگانگی از کار (موردمطالعه: کارکنان پتروشیمی بندر ماهشهر). جامعه‌شناسی کاربردی، 22(2)، 167-184.
14. حقیقتیان، م.، هاشمی‌نژاد، ه، و میرزاییان، ا. (1394). بررسی رابطه عوامل اجتماعی، سازمانی و فرهنگی با بیگانگی کارکنان (موردمطالعه: سازمان جهاد کشاورزی اصفهان). مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 7(2)، 61-72.
15. حیدری‌فرد، ر.، و هاشمی، ح. (1398). تأثیر سبک رهبری تحولی با میانجی‌گری نقش اخلاق حرفه‌ای بر بیگانگی شغلی معلمان مدارس ابتدایی شهرستان مهران (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). مؤسسه آموزش عالی باختر، ایلام، ایران.
16. رستگار خالد، ا.، کاوه، م.، و محمدی، م. (1392). بررسی عوامل جامعه‌شناختی مرتبط با بیگانگی شغلی. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 2(3)، 439-467.
17. رستگار خالد، ا.، کاوه، م.، و محمدی، م. (1393). سرمایه اجتماعی و بیگانگی از کار (مطالعه موردی: معلمان آموزش‌وپرورش مقطع ابتدایی شهر تهران). فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، (19)، 203-251.
18. رکنی‌پور، ط.، و سیادت، ع. (1392). بررسی مفهوم ازخودبیگانگی از منظر جامعه‌شناسی و روانشناسی. کتاب ماه علوم اجتماعی، (62)، 71-82.
19. زاهدی، م.، دانش، پ.، و شعبانی، ع. (1395). بررسی ازخودبیگانگی شغلی و عوامل مرتبط با آن در کارکنان سازمان تأمین اجتماعی (ستاد مرکزی) (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). مرکز پیام نور غرب دانشگاه پیام نور تهران، ایران.
20. زکی، م. (1388). بیگانگی اجتماعی جوانان (مطالعه موردی: دانشجویان دختر و پسر دانشگاه اصفهان). پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، (3)، 25-52.
21. ستوده، ه. (1378). آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات). تهران. انتشارات آواری نور.
22. شرفی، ل.، مهداد، ع.، فاضل، ا.، و فاضل، ا. (1392). رابطه ویژگی‌های شغلی و ابعاد عدالت سازمانی با ازخودبیگانگی شغلی. نشریه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 14(3)، 51-59.
23. شیرمردی، پ. (1393). بررسی رابطه مؤلفه‌های شغلی با بیگانگی کارمندان. اولین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی و علوم رفتاری، تهران، بازیابی از https://civilica.com/doc/385633
24. شیرین زردشتیان، ح.، یوسفی، ب.، و عبدی‌پور، ک. (1397). تأثیر رهبری زهرآگین بر بدبینی سازمانی و بیگانگی شغلی کارکنان وزارت ورزش و جوانان با نقش میانجی ماکیاولیسم (رساله دکتری منتشرنشده). دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
25. صداقتی‌فرد، م.، فتحی، س.، و نجفی، س. (1392). بررسی بیگانگی شغلی در نظام اداری ایران (موردپژوهش: کارمندان اداره آموزش‌وپرورش شهرستان گرمسار). فصلنامه روانشناسی صنعتی/سازمانی، 4(17)، 9-22.
26. صداقتی‌فرد، م.، و عبدالله‌زاده، م. (1388). بررسی بیگانگی شغلی و عوامل مؤثر بر آن در میان کارمندان. فصلنامه تازه‌های روانشناسی صنعتی/سازمانی، 1(1)، 9-22.
27. عیدی‌پور، ک.، یوسفی، ب.، زردشتیان، ش.، و عیدی، ح. (1399). بررسی تأثیر سبک رهبری زهرآگین بر بدبینی سازمانی و بیگانگی شغلی کارکنان وزارت ورزش و جوانان با نقش میانجی ماکیاولیسم. مطالعات مدیریت ورزشی، 12(59)، 135-152.
28. غفاری‌نیا، ر.، عزیزپوریان، ع.، و عبدالهی، س. (1400). تبیین رابطه سبک‌های تفکر و سبک‌های ارتباطی با بیگانگی شغلی معلمان مدارس ابتدایی شهرستان آبدانان (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). مؤسسه آموزش عالی باختر، ایلام، ایران.
29. فتحی، س.، صداقتی‌فرد، م.، و نجفی، س. (1390). بررسی بیگانگی شغلی در نظام اداری ایران کارمندان اداره آموزش‌وپرورش شهرستان گرمسار در سال 1390 (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، ایران.
30. فروم، ا. (1390). فراسوی زنجیرهای پندار (ب. برکت، مترجم). تهران. نشر مروارید.
31. فروم، ا. (1395). انسان برای خویشتن (ا. تبریزی، مترجم). تبریز: نشر بهجت.
32. فونک، ر. (1395). اریک فروم: شجاعت بودن (ط. محمدعلیزاده، مترجم). تهران: انتشارات آشیان.
33. قدیمی، م. (1386). بررسی میزان اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه‌های زنجان. پژوهشنامه علوم انسانی، (53)، 325-356.
34. کاوه‌فیروز، ز.، زارع، ب.، و طالب، م. (1393). تحلیل جامعه‌شناختی بیگانگی شغلی معلمان با تأکید بر سرمایه اجتماعی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان ثامن‌الحجج ع مشهد (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
35. کرایب، ی. (1394). نظریه اجتماعی مدرن (ع. مخبر، مترجم). تهران. انتشارات آگه.
36. کوزر. ل. (1399). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی (م. ثلاثی، مترجم). تهران: انتشارات علمی.
37. گرب، ا. (۱۳۸۹). جامعه‌شناسی؛ نابرابری اجتماعی (م. سیاهپوش، و ا. ر.، غروی‌زاد، مترجمان). تهران: معاصر.
38. گل‌پرور م.، واثقی، ز.، و اشجع، آ. (1393). تبیین رابطه استرش شغلی با بیگانگی شغلی و رفتارهای انحرافی بر اساس نقش تعدیل‌کننده اسناد شناختی به علل استرس. مجله روانشناسی معاصر، (18)، 71-82.
39. گل‌پرور، م.، واثقی، ز.، و جوادیان، ز. (1390). الگوی ساختاری رابطه سرپرستی سوءاستفاده گرایانه، گرانباری نقش، فرسودگی و بیگانگی. فراسوی مدیریت، 5(19)، 107-125.
40. گودرزوند چگینی، م.، نویان اشرف، ا.، و علوی صائب، ف. (1393). عوامل تأثیرگذار بر بیگانگی از کار، روابط و راهکارها. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 5(1)، 55-80.
41. مارکس، ک. (1378). دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی 1844 (ح. مرتضوی. مترجم). تهران: انتشارات آگه.
42. مجاهد، م.(1395). رابطه بین ویژگی‌های شغلی و ازخودبیگانگی شغلی در کارکنان شرکت سهامی بیمه ایران استان تهران (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). پژوهشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود، ایران.
43. مظفری، غ.، حریری، ن.، و اباذری، ز. (1395). سنجش رابطه ادراک از عوامل محیط کار (نقش‌های شغلی و ویژگی‌های شغل) و بیگانگی با کار در کتابداران دانشگاه‌های آزادشهر تهران. فصلنامه نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی، 5(1 و 2)، 53-64.
44. معدنی، س.، آشفته تهرانی، ا.، و قاسمی‌پناه، ع. (1390). ازخودبیگانگی در میان کارکنان چاپخانه رواق تهران 1390 – 1389 (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد منتشرنشده). دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ایران.
45. ممانی، ر.، قلعه‌ای، ع.، و عبدیان، ه. (1398). ملاحظه نتایج سنجش استقلال شغلی درک شده به‌عنوان نقش میانجی در رابطه بین خودکارآمدی اعضای هیئت‌علمی با فرسودگی، درگیری و بیگانگی شغلی. مجله پیشرفت‌های نوین در روان‌شناسی، علوم تربیتی و آموزش‌وپرورش، 2(15)، 33-50.
46. منصوری، ل.، حسین‌زاده، ع.، و نواح، ع. (1393). بررسی نقش مؤلفه‌های فرهنگ‌سازمانی (امنیت شغلی، رضایت شغلی و عدالت سازمانی) بر بیگانگی از کار (مطالعه موردی کتابداران کتابخانه‌های عمومی خوزستان). فصلنامه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 20(4)، 627-641.
47. موسوی، ف.، و یگانه، ا. (1400). بررسی وضعیت سایش اجتماعی کارکنان و رابطه آن با بیگانگی شغلی کارکنان اداره کل آموزش‌وپرورش لرستان. مجله مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، (28)، 182-201.
48. موسوی، ک.، و حیدرپور، م. (1394). معمای بیگانگی در اندیشه اجتماعی. تهران: انتشارات دانشگاه شاهد.
49. مهداد، ع.، زری‌بافان، م.، و مهدی‌زادگان، ا. (1394). کارکردهای کیفیت زندگی کاری برای بهره‌وری کارکنان (مطالعه موردی: بیگانگی شغلی و فرسودگی عاطفی). مدیریت بهره‌وری، 8(32)، 125-146.
50. مهداد، ع.، مهدی‌زادگان، ا.، و سوسن‌آبادی، م. (1393). آیا مؤلفه‌های سلامت روان‌شناختی محیط کار پیش‌بینی کننده ابعاد بیگانگی شغلی هستند؟ فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 7(23)، 9-27.
51. نادری بنی، م.، بردبار، غ.، و پزشکی نجف‌آبادی، ف.(1394). تبیین بیگانگی کاری با ویژگی‌های شغلی و حمایت سازمانی. نشریه کاوش‌های مدیریت بازرگانی، 7(14)، 169-190.
52. وبر، م. (1374). اقتصاد و جامعه (جمعی از مترجمان، مترجم). تهران: انتشارات مولی.
53. وحیدا، ف.، انصاری، م.، حقیقتیان، م.، و بزمی، م. (1393). ارزیابی جامعه‌شناختی بیگانگی شغلی و تأثیرات آن بر فرهنگ‌سازمانی در سازمان‌های آموزشی (موردمطالعه: کارکنان ادارات آموزش‌وپرورش مشهد). جامعه‌شناسی کاربردی، 25(2)، 1-14.