بازتاب گفتمان اومانیستی در رمان معاصر روز دیگر شورا اثر فریبا وفی

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 7، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 28، آذر 1401، صفحه 171-191   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2022.77241.1105

نویسندگان

زیبا ملک زاده دیلمقانی¹؛ ناصر ناصری تازه شهری^{* 2}؛ شهریار حسن زاده³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاداسلامی،خوی، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد خوی،دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

چکیده

«اومانیسم» مکتبی فلسفی و ادبی است که منشأ پیدایش آن را یونان قدیم می‌دانند. این مکتب بر ارزش و مقام انسان ارج نهاده و او را میزان همه چیز قرار می‌دهد. اوج تجلی اومانیسم در قرون وسطی بود که راهی نو برای تقابل با استبداد کلیساهای قرون وسطی ایجاد کرد. آزادی، خود مختاری، خود رهبری، خویشتن‌شناسی و شناخت ابعاد مختلف استعدادهای انسان از جمله موضوعات مهمی است که در این مکتب مورد تأکید قرار گرفته‌اند. بی‌گمان وجه اشتراک عرفان با اومانیسم نیز در همین موضوعات است. رمان روز دیگرشورا، توجه جامعه را به سوی واقعیاتی که از نظر ما دور مانده‌اند، جلب می‌کند. سعی در روشن کردن اذهان به سوی انسان گرایی وارزش مقام خود است. تلاش برای یافتن هویت در رمانش موج می‌زند. بنابراین پرسش اصلی این تحقیق آن است که اومانیسم با چه جلوه‌های زبانی‌ای در رمان روز دیگر شورا بازتاب یافته است. در این پژوهش سعی برآن است رمان روز دیگر شورا در مبانی و افکار اومانیستی، با توجه به خردگرایی، فردگرایی، انسان مداری، آزادی، روابط انسانی، ارزش و کرامت انسانی، اراده، طبیعت گرایی، تعهد، عدم محدودیت به جغرافیای خاص و کمال گرایی و غیره مورد بررسی قرار گیرد. برآیند این تحقیق که به شیوۀ توصیفی تحلیلی صورت گرفته، حکایت از آن دارد که از مبانی اومانیسم، انتقاد از سنت و جدال با جهل و خرافه- روابط انسانی- اراده و آزادی- طبیعت گرایی- مدارا و تساهل- خردگرایی و تعهد در چارچوب و جای جای رمان مشاهده شده است.

کلیدواژه‌ها

رمان؛ اومانیسم؛ روز دیگر شورا؛ فریبا وفی؛ روابط انسانی

مراجع

1. باقی نژاد، عباس، (۱۳۸۷)، انسان گرایی در شعر شاملو- انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، چاپ اول.
2. براهنی، رضا- طلا در مس (۱۳۷۵)، ج ۲، تهران، چاپ سوم، انتشارات کتاب زمان.
3. پیشگاهی فرد، زهرا و قدسی، امیر، (۱۳۸۹)، نظریه‌های فرهنگی فمینیسم و دلالت‌های آن بر جامعه ایران، مجله زن در فرهنگ و پژوهش دوره‌ی اول، شماره‌ی سوم فصل نهایی.
4. ثروت، منصور (۱۳۹۰)، آشنایی با مکتبهای ادبی- تهران، چاپ سوم: انتشارات سخن.
5. جاسن، رابرت (۱۳۸۷)، «انواع اومانیسم» ترجمه هدایت علوی تبار، فرهنگ، شماره۶۵، صص ۱۸۲-۱۵۱.
6. خادم، نجمه، (۱۳۹۹)، گفت و گوی با فریبا وفی: سایت وینش.
7. خجسته، فرامرز، فراشاهی نژاد، یاسر، صدیق، مصطفی (۱۳۹۵) «جستاری در بینش‌های فکری نظریه ادبیِ هوشنگ گلشیری» نشریهادبیات پارسی معاصر، دوره۶، شماره۲#۱۰۰۴۶۷، صفحه 27 تا ۴۷.
8. داد، سیما (۱۳۹۰)، فرهنگ اصطلاحات ادبیات، انتشارات: مروارید.
9. دورانت، ویلیام جیمز (۱۳۹۰)، تاریخ و فلسفه، ترجمه عباس زریاب خویی، چاپ بیست و سوم، علمی، فرهنگی.
10. دیویس، تونی، (۱۳۷۸)، اومانیسم، ترجمه عباس مخبر، تهران، مرکز.
11. رهایی، ماندالای، پیر حیاتی، مهرو، یاددداشتی بر رمان «روز دیگر شورا»، نوشته فریبا وفی، نشر مرکز ۱۳۹۱، کافه داستان.
12. زرشناس، شهریار، (۱۳۸۹)، رویکرد و مکتب‌های ادبی، تهران، سازمان.
13. سید حسینی، رضا، (۱۳۸۴)، مکتب‌های ادبی، ج ۱، چاپ سیزدهم، تهران، نگاه.
14. شریفیان، مهدی. (۱۳۹۴) چشم اندازهای اومانیستی در عرفان ایرانی، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، سال ۱۱، شماره ۳۹، صص ۱۶۱-۱۹۸.
15. صانعی پور، مریم، (۱۳۷۸)، «مبانی معرفتی اومانیسم» قبسات، شماره ۱۲، تابستان.
16. فاطمی، سعید، (۱۳۹۸)، هویت زن بودن در فاصله‌ی دو مرد، نگاهی به رمان روز دیگر شورا، مصاحبۀ خبر فارسی، سایت فرهنگ خبری، خبرگزاری ایران، شناسه خبر.
17. فلاحت خواه، فرهاد، عدل پرور، لیلا (۱۳۹۸)، تطبیق جنبش‌ها و مکتبهای ادبی اروپا با ادبیات معاصر، تهران- ناشر: آیلار.
18. قوچانیان، رویا، فرامرزی، ریحانه، (۱۳۹۲) مقاله‌ی اومانیسم روانی پور- مقاله هفتمین همایش پژوهش ها.
19. کوشکک، محمد، زمزم هدایت، (۱۳۸۴، بررسی تطبیقی جامعه‌مدنی، ج۱، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمایندگی ولی فقیه، پژوهشکدهتحقیقات اسلامی.
20. مدرس، فاطم (۱۳۹۰)، فرهنگ توصیفی نقد و نظریه‌های ادبی، تهران، چاپ اول، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
21. مناجاتی، علیرضا، شاه حسینی، ناصر، آذر، اسماعیل، (۱۳۸۹) «اومانیسم در اشعار احمد شاملو و فدریکو گارسیا لورکا»، دانشگاه تهران.
22. نیکخواه‌قمصری، نرگس، (۱۳۹۵)، تاملی بر نسبت فمینیسم با انقلاب اسلامی ایران، شریه مطالعات اجتماعی ایران-دورهدهم-شماره۱.
23. وفی، فریبا، (۱۳۹۸)، روز دیگر شورا، انشارات نشر چشمه.
24. یحیی، هارون، (۱۳۸۵)، بازخوانی اومانیسم، نشریه‌ی موعود، شماره‌ی ۶۳.
25. Encyclopedia of Philosophy. (Vol. 4). p. 666.
26. Corliss.(1997). The Philosophy of Humanism. Humanist Press. Eighth Edition. Encyclopedia of Philosophy. Vol 4. p. 666.
27. Rachels, James. (1993). The Elements of Moral Philosophy. New York: Mcgraw - Hill, Inc., 2nd edition.