ساخت و رواسازی پرسشنامه پویایی‌های خانواده کودکان با ناتوانی یادگیری

پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره

مقاله 2، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، شهریور 1401، صفحه 22-40   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/tpccp.2022.76051.1271

نویسندگان

مهدی ارخودی قلعه نوئی¹؛ امیر امین یزدی^{* 2}؛ حسین کارشکی³؛ علی کیمیایی⁴

¹دانشجوی دکتری رشته روانشناسی تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²استاد روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³دانشیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

⁴دانشیار مشاوره، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش ساخت و بررسی پایایی و روایی پرسشنامه پویایی‌های خانواده کودکان با ناتوانی‌های یادگیری بود.
روش: روش پژوهش ترکیبی اکتشافی متوالی با مدل توسعه ابزار بود که در دو بخش کیفی (پدیدارشناسی توصیفی) و کمی (توصیفی همبستگی) انجام شد. جامعه‌ی آماری والدین کودکان با ناتوانی‌های یادگیری در سال تحصیلی 1400-1401 در شهر مشهد بودند. نمونه در بخش کیفی 20 نفر و در بخش کمی 409 نفر در مطالعه نخست و 351 نفر در مطالعه دوم به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، روایی سازه و بررسی همسانی درونی به‌وسیله نرم‌افزارهای SPSS₁₆ و AMOS₂₀ انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج بخش کیفی نشان داد پویایی‌های خانواده شامل سه مضمون اصلی مسائل کودک، مسائل مدرسه و مسائل خانواده است. نتایج بخش کمی نشان داد پرسشنامه ساخته‌شده از ساختاری شش عاملی برخوردار است که 77/67 درصد واریانس را تبیین می‌کند. تحلیل عاملی تأییدی نیز این ساختار و نیز ساختار شش عاملی را تأیید کرد. همسانی درونی مقیاس با آلفای کرونباخ برای مسائل کودک، مسائل مدرسه، کارکردهای تحولی-تربیتی خانواده، چالش‌های محیطی، تأثیر روی خانواده و چالش‌های والدین و کل مقیاس به ترتیب 94/0، 91/0، 95/0، 89/0، 76/0، 94/0 و 93/0 و ضرایب دونیمه کردن نیز به ترتیب 92/0، 87/0، 94/0، 80/0، 73/0، 88/0 و 63/0 به دست آمد. بر اساس یافته های این پژوهش نتیجه می شود که پرسشنامه پویایی‌های خانواده کودکان با ناتوانی‌های ویژه یادگیری در نمونه دانش‌آموزان شهر مشهد از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است و می‌تواند به‌عنوان  یک ابزار جهت سنجش پویایی های خانواده این گروه از کودکان مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

پویایی‌های خانواده؛ ناتوانی‌های یادگیری؛ روایی؛ پایایی

مراجع

Abrams, J. C., & Kaslow, F. W. (1976). Learning disability and family dynamics: A mutual interaction. Journal of Clinical Child Psychology, 5(1), 35-40. doi:10.1080/15374417609532692

Ahmadian, F. (2008). The relationship between parenting styles and students' reputation. (Master), University of Tabriz, Tabriz.

Asghari Nekah, S. M. (2013). Why and how to prevent learning disabilities as a hidden disability (focusing on reading disabilities). Paper presented at the The second conference on the prevention of disabilities.

Becvar, D. S., & Becvar, R. J. (2013). Family therapy: A systemic integration: Pearson Education Boston, MA.

Biabangard, A. (2009). Methods of preventing academic failure, Tehran: Association of Parents and Educators

Carvalho, J., Francisco, R., & Relvas, A. P. (2015). Family functioning and information and communication technologies: How do they relate? A literature review. Computers in Human Behavior, 45, 99-108.‏

Cui, M., & Hong, P. (2021). COVID‐19 and Mental Health of Young Adult Children in China: Economic Impact, Family Dynamics, and Resilience. Family Relations, 70(5), 1358-1368.‏

Delalibera, M., Presa, J., Coelho, A., Barbosa, A., & Franco, M. H. P. (2015). Family dynamics during the grieving process: a systematic literature review. Ciência & Saúde Coletiva, 20, 1119-1134.‏

Dyson, L. (2010). Unanticipated effects of children with learning disabilities on their families. Learning Disability Quarterly, 33(1), 43-55.‏

Furnham, A., Batey, M., Booth, T. W., Patel, V., & Lozinskaya, D. (2011). Individual difference predictors of creativity in Art and Science students. Thinking skills and creativity, 6(2), 114-121.‏

Greenspan, S. I., & Wieder, S. (1997). Developmental patterns and outcomes in infants and children with disorders in relating and communicating: A chart review of 200 cases of children with autistic spectrum diagnoses. Journal of Developmental and Learning disorders, 1, 87-142.‏

Härkönen, J., Bernardi, F., & Boertien, D. (2017). Family dynamics and child outcomes: An overview of research and open questions. European Journal of Population, 33(2), 163-184.‏

Hassanpour, M. (2018). nvestigating the effect of strengthening the basic capabilities of functional emotion on eliminating students' learning disabilities. (Master), Sanabad Institute of Higher Education, Mashhad,

Helker, K., & Wosnitza, M. (2016). The interplay of students’ and parents’ responsibility judgements in the school context and their associations with student motivation and achievement. International journal of educational research, 76, 34-49.‏

Henry, C. S., Sager, D. W., & Plunkett, S. W. (1996). Adolescents' perceptions of family system characteristics, parent-adolescent dyadic behaviors, adolescent qualities, and adolescent empathy. Family Relations, 283-292.‏

Hickey, E. J., Hartley, S. L., & Papp, L. (2020). Psychological well‐being and parent‐child relationship quality in relation to child autism: An actor‐partner modeling approach. Family process, 59(2), 636-650.‏

Hosseini, A. S., & Abbasfard, Z. (2018). The family process in children with attention deficit / hyperactivity disorder and children with learning disabilities. Contemporary Psychology, 12, 591-594.

Kim, H. S., & Kim, H. S. (2007). Development of a family dynamic environment Scale for Korean adolescents. Public Health Nursing, 24(4), 372-381.‏

Kusaba, T., Sato, K., Matsui, Y., Matsuda, S., Ando, T., Sakushima, K., ... & Fukuhara, S. (2014). Developing a scale to measure family dynamics related to long-term care, and testing that scale in a multicenter cross-sectional study. BMC Family Practice, 15(1), 1-7.‏

Lasky, P., Buckwalter, K. C., Whall, A., Lederman, R., Speer, J., McLane, A., ... & Rees, B. L. (1985). Developing an instrument for the assessment of family dynamics. Western Journal of Nursing Research, 7(1), 40-57.‏

Hord-Helme, A. K. (2021). Counselor Competencies in Identifying, Treating and Advocating for Clients with Dyslexia (Doctoral dissertation, Lindsey Wilson College).‏

Lindén-Boström, M., & Persson, C. (2015). Disparities in mental health among adolescents with and without impairments. Scandinavian journal of public health, 43(7), 728-735.

Mahmoudi, n., mousavi, r., Golamali Lavasani, M., & Ghobari Bonab, B. (2019). Investigating the Effective Factors and Family Structure on Children's ADHD. Journal of counseling research, 18(69), 230-253.

Martínez-Pampliega, A., Iraurgi, I., Galíndez, E., & Sanz, M. (2006). Family Adaptability and Cohesion Evaluation Scale (FACES): desarrollo de una versión de 20 ítems en español. International Journal of clinical and health psychology, 6(2), 317-338.

Pituch, K. A., & Stevens, J. P. (2015). Applied multivariate statistics for the social sciences: Analyses with SAS and IBM’s SPSS. Routledge.

Prickett, K. C. (2018). Nonstandard work schedules, family dynamics, and mother–child interactions during early childhood. Journal of family issues, 39(4), 985-1007.

Sainio, P. J., Eklund, K. M., Ahonen, T. P., & Kiuru, N. H. (2019). The role of learning difficulties in adolescents’ academic emotions and academic achievement. Journal of learning disabilities, 52(4), 287-298.

Sexton, T. L. (2019). Functional family therapy: An evidence-based, family-focused, and systemic approach for working with adolescents and their families.

Tabachnick, B., & Fidell, L. (2012). Using multivariate statistics (pp. 60-116). In: Boston, MA: Allyn & Bacon/Pearson Education.

Tomlinson, B., White, M. A., & Wilson, M. E. (1990). Family dynamics during pregnancy. Journal of Advanced Nursing, 15(6), 683-688.

Waber, D. P., Boiselle, E. C., Forbes, P. W., Girard, J. M., & Sideridis, G. D. (2019). Quality of life in children and adolescents with learning problems: Development and validation of the ld/qol15 scale. Journal of learning disabilities, 52(2), 146-157.

Wieder, S. (2020). Reuniting Development and Infant Mental Health through the DIR Model. In Autism 360° (pp. 235-253): Elsevier.

Zarghami, E., Nasiri, N., Azhdefar, S., & Azhdefar, L. (2014). The effect of environmental quality factors on reducing behavioral disorders in children aged 5-7 years. Payesh Quarterly, 12(4), 403-414.