دیدگاه مترجمان غیرحرفه‌ای به اخلاق در فرایند زیرنویس فیلم‌های انگلیسی‌زبان به فارسی

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 1، دوره 56، شماره 2، تیر 1402، صفحه 1-32   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.2023.43313

نویسندگان

وحید مردانی؛ مسعود خوش سلیقه^*

گروه زبان انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی نگرش مترجمان غیرحرفه‌ای به اصول اخلاقی در ترجمة زیرنویس فیلم‌های انگلیسی‌زبان به فارسی می‌پردازد. جامعة آماری شامل تمام مترجمان غیرحرفه‌ای زیرنویس فعّال در فضای مجازی بود که از میان آنها نمونة تحقیق با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. از مصاحبة نیمه‌ساختاریافته به‌عنوان ابزار اصلی تحقیق استفاده شد. به‌زعم بسیاری از مصاحبه‌شوندگان، اصول اخلاقی منحصر به وفاداری به متن اصلی و اجتناب از هرگونه دست‌کاری متن در فرایند ترجمه صرف نظر از مسائل فرهنگی جامعة مقصد و مخاطب آن است. این امر انتقال بسیاری از تابوهای فرهنگی و زبانی غربی در قالب ترجمة زیرنویس را در پی داشته است. هرچند در این ‌ارتباط اجماع نظر کلی بین مصاحبه‌شوندگان وجود ندارد و به نظر می‌رسد مترجمان تازه‌کار در مقایسه با مترجمان باتجربه تأکید بیشتری بر وفاداری کامل به متن اصلی فارغ از هر نوع فیلتر فرهنگی و زبانی دارند.

کلیدواژه‌ها

ترجمۀ دیداری‌شنیداری؛ طرفدار زیرنویس؛ اصول اخلاقی؛ تابوهای فرهنگی و زبانی

مراجع

‌خوش‌سلیقه، م.، و فاضلی حق‌پناه، ا. (1395). فرایند و ویژگی‌های زیرنویس غیرحرفه‌ای در ایران. مطالعات زبان و ترجمه، 49(۲)، ۶۷-۹۵. https://doi.org/10.22067/LTS.V49I2.59776

فاضلی حق‌پناه، ا.، و خوش‌سلیقه، م. (1397). انگیزه و دلایل طرفدارزیرنویسی فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای. مطالعات زبان و ترجمه، 51(3)، ۷۵-۱۰۱. https://doi.org/10.22067/lts.v51i3.78719 

قاضی‌زاده، خ.، و مردانی، و. (1390). بررسی راهبردهای مترجمان در ترجمة تابوهای غربی در دوبلة فیلم‌های انگلیسی‌زبان به فارسی. مطالعات زبان و ترجمه، 45(1)، 85-100.

عظیمی، م. (1389). مجموعه قوانین و ضوابط سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی. خانة کتاب.

Alfaro de Carvalho, C. (2012). Quality standards or censorship? Language control policies in cable TV subtitles in Brazil. Meta, 57(2), 464-477. https://doi.org/10.7202/1013956ar

Antonini, R., & Bucaria, C. (2015). NPIT in the media: An overview of the field and main issues. In A. Baczkowska (Ed.). Non-professional interpreting and translation in the media (pp. 7-20). Peter Lang. https://doi.org/10.3726/978-3-653-04731-8

Arrojo, R. (1998). The revision of the traditional gap between theory and practice and the empowerment of translation in postmodern times. The Translator, 4(1), 25–48. https://doi.org/10.1080/13556509.1998.10799005

Beseghi, M. (2016). WTF! Taboo language in TV series: An analysis of professional and amateur translation. Altre Modernità, 15(Special Issue), 215-231. https://doi.org/10.13130/2035-7680/6859.

Bruti, S., & Zanotti, S.  (2014). Non-professional subtitling in close-up: A study of interjections and discourse markers. In R. Antonini & C. Bucaria (Eds.), Non-professional interpreting and translation in the media (pp. 231-257). Peter Lang.

Cubbison, L. (2005). Anime fans, DVDs, and the authentic text. The Velvet Light Trap, 56, 45-57. https://doi.org/10.1353/vlt.2006.0004

Diaz-Cintas, J. (2010). Subtitling. In Y. Gambier & L.V. Doorslaer (Eds.), Handbook of translation studies (Vol. 1, pp. 344-349). John Benjamins.

Díaz-Cintas, J., & Remael, A. (2007). Audiovisual translation: Subtitling. St. Jerome.

Diaz-Cintas, J., & Sánchez, P. (2006). Fansubs: Audiovisual translation in an amateur environment. The Journal of Specialised Translation, 6, 37-52.

Dolet, E. (1997). The way to translate well from one language into another (J. S. Holmes, Trans). In D. Robinson (Ed.), Western translation theory: From Herodotus to Nietzsche (pp. 95–97). St. Jerome.

Dwyer, T. (2012). Fansub dreaming on ViKi―Don’t just watch but help when you are free. The Translator 18(2), 217-243. https:// doi.org/ 10.1080/ 13556509. 2012.10799509

Dwyer, T. (2017). Speaking in subtitles: Revaluing screen translation. Edinburg University Press. 

Erguvan, M. (2016). Venutian scale in the realm of subtitling in Turkey. A comparative analysis of the fansubs and the official subtitles of Family Guy. Translation Studies, 22, 147-168.

Evans, J. (2020). Fan translation. In M. Baker & G. Saldanha (Eds.), Routledge encyclopedia
of translation studies (pp. 177-181). Routledge.

Fazeli Haghpanah, E., & Khoshsaligheh, M. (2018). Angīze-ha va dalāyele tarafdār-zīrnevīsī-ye fīlm-ha va seryāl-hāye kore'ī [Fansubbers’ motivations and reasons for subtitling Korean films and TV series]. Language and Translation Studies, 3(3), 75-101. https://doi.org/10.22067/lts.v51i3.78719

Gambier, Y., & Doorslaer, L.V. (2010). Handbook of translation studies (Vol. 1). John Benjamins. https://doi.org/10.1075/hts.1

Hu, K. (2005). The power of circulation: digital technologies and the online Chinese fans of Japanese TV drama. Inter-Asia Cultural Studies, 6(2), 171-186. https://doi.org/10.1080/14649370500065896

Izwaini, S. (2014). Amateur translation in Arabic-speaking cyberspace. Perspectives: Studies in Translatology, 22(1), 96–112. https:// doi.org/ 10.1080/ 0907676X. 2012.721378

Khoshsaligheh, M., & Ameri, S. (2016). Ideological considerations in official dubbing in Iran. Altre Modernità, 232-250. https://doi.org/10.13130/2035-7680/6864

Khoshsaligheh, M., Ameri, S., & Mehdizadkhani, M. (2018). A socio-cultural study of taboo rendition in Persian Fansubbing: An issue of resistance. Language and Intercultural Communication, 18(6), 663-680. https://doi.org/10.1080/14708477.2017.1377211

Khoshsaligheh, M., Ameri, S., Khajepour, B., & Shokoohmand, F. (2019). Amateur subtitling in a dubbing country: The reception of Iranian audience. Observatorio, 13(3), 71-94. https://doi.org/10.15847/obsOBS13320191439

Khoshsaligheh, M., Ameri, S., Shokoohmand, F., & Mehdizadkhani, M. (2020).
Subtitling in the Iranian Mediascape: Towards a culture-specific typology. International Journal of Society, Culture and Language, 8(2), 55-4.

Lee, H. K. (2011). Participatory media fandom: A case study of anime fansubbing. Media, Culture & Society, 3(8), 1131-1147. https:// doi.org/ 10.1177/ 016344371 1418271 

Lee, S. (2011). The Korean wave: The Seoul of Asia. The Elone Journal of Undergraduate Research in Communications, 2(1), 85-93.

Leonard, S. (2005). Progress against the law: Anime and fandom, with the key to the globalization of culture. International Journal of Cultural Studies, 8(3), 281-305. https://doi.org/10.1177/1367877905055679

Littau, K. (2011). First steps towards a media history of translation. Translation Studies 4(3), 261-281. https://doi.org/10.1080/14781700.2011.589651

Manchon, P. G. (2013). A corpus-based analysis of swearword translation in DVD subtitles and Internet fansubs (Unpublished master’s thesis). Universidad Complutense, Madrid, Spain.

Massidda, S. (2015). Audiovisual translation in the digital age: The Italian fansubbing phenomenon. Palgrave Macmillan. https:// doi.org/ 10.1057/ 9781137470379

Mollanazar, H., & Nasrollahi, Z. (2017). Official and non-official subtitles in Iran: A comparative study. In M. Deckert (Ed.), Audiovisual translation – Research and use (pp. 155-178). Peter Lang.

Nabokov, V. (2004). Problems of translation: Onegin in English. In L. Venuti (Ed.), The translation studies reader (pp. 115–127). Routledge.

Nord, C., Khoshsaligheh, M., & S. Ameri (2015). Socio-cultural and technical issues in non-expert dubbing: A case study. International Journal of Society, Culture and Language, 3(2), 1–16.

O‘Hagan, M. (2008). Fan translation networks: An accidental translator training environment? In J. Kearns (Ed.), Translator and Interpreter Training: Issues, Methods and Debates (pp. 158-183). Continuum.

Orrego Carmona, D. (2015). Internal structures and workflows in collaborative subtitling. In Anna Baczkowska (Ed.), Non-professional interpreting and translation in the media. (pp. 231-256). Peter Lang.

Pérez-González, L. (2012). Amateur subtitling as immaterial labor in the digital media culture: An emerging paradigm of civic engagement. International Journal of Research into New Media Technologies, 19(2), 157–175. https:// doi.org/ 10.1177/13548565124663

Pérez-González, L. (2014). Audiovisual translation: theories, methods and issues. Routledge.

Sahin, M. (2018). Surmounting censorship in the context of Turkey. Parallèles, 30(2), 70-110. https://doi.org/10.17462/para.2018.02.05

Snell Hornby, M. (2006). The turns of translation studies: new paradigms or shifting viewpoints? John Benjamins.

Van Wyke, B. (2010). Ethics and translation. In Y. Gambier & L. V. Doorslaer (Eds.), Handbook of translation studies (Vol. 1, pp. 112). John Benjamins.

Venuti, L. (1999). The scandals of translation: Towards and ethics of difference. Routledge.

Vinczeovam B. (2016). Using fansubbing as an interdisciplinary tool for subtitle teaching in the Slovak context. European Journal of Social and Human Sciences, 10(2), 89-97.

Wang, F. (2014). Similarities and differences between fansub translation and traditional paper-based translation. Theory and Practice in Language Studies, 4(9), 1904-1911. https://doi.org/10.4304/tpls.4.9.1904-1911

Wang. D., & Zhang, X. (2015). The cult of dubbing and beyond: Fansubbing in China. In A. Baczkowska (Ed.). Non-professional interpreting and translation in the media (pp. 173-192). Peter Lang.

Zeydabadi-Nejad, S. (2016). Watching the forbidden: Reception of banned films in Iran. In M. Hagener, V. Hediger, & A. Strohmaier (Eds) The state of post-cinema (pp. 99-113). Palgrave. https://doi.org/10.1057/978-1-137-52939-8_6