دگرگونی شخصیت‌ها در ترجمه بینانشانه ای مورد مطالعه:اقتباس سینمایی «پل خواب» از رمان «جنایت و مکافات» در سه پیکره‌ی زبان فارسی، انگلیسی و فرانسه

پژوهش های زبان و ترجمه فرانسه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 شهریور 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/rltf.2023.80313.1072

نویسندگان

سیاوش گلشیری^{* 1}؛ حمیدرضا شعیری²؛ بهمن نامور مطلق³

¹دانشجوی پژوهش هنر/ دانشکده عمران، معماری و هنر،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²استاد دانشگاه تربیت مدرس

³دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

یاکوبسن با دسته‌بندی ترجمه به سه نوع درون‌زبانی، بین‌زبانی و بینانشانه‌ای، اقتباس را نوعی ترجمه‌ بینانشانه‌ای در نظر می‌گیرد. اکو نیز ترجمه‌ بینانشانه‌ای را نمونه‌ای از تفسیر می‌داند؛ بدین معنا که اقتباس‌کننده معنایی را که خود در رمان احساس کرده، به نظام تصویر (فیلم) تبدیل و به این ترتیب خود به نوعی تفسیرگر بدل می‌گردد. از این‌رو ترجمه‌ بینانشانه‌ای را می‌توان نوعی تفسیر دانست. هدف از این نوشتار بررسی ترجمه بینا‌نشانه‌ای شخصیت-های رمان «جنایت و مکافات» (داستایفسکی، 1866)، به عنوان یکی از پربسامدترین داستان‌های اقتباس‌شده در سینما، و فیلم سینمایی «پل‌خواب» (براهنی، 1393) از منظر دگرگونی شخصیت‌ها است تا تفسیر انتقادی اقتباس‌کننده از منبع اقتباس، نشان داده شود. نخستین‌بار ویکتور درِلی در سال 1884 رمان «جنایت و مکافات» را از روسی به فرانسه ترجمه کرد و از آن زمان تاکنون، رمان مذکور به لحاظ ساختار و محتوا مورد توجه بسیاری از منتقدان ادبی فرانسه بوده است. مسئله‌ اصلی این پژوهش شامل بررسی تغییرات شکل گرفته از یک پیوستار (رمان) به پیوستار دیگر (فیلم)، صرفاً از منظر ویژگی‌های شخصیتی است. قیاسِ ویژگی‌ شخصیتی کاراکترها، دگردیسی آن‌ها و بررسی مراحل سیر قهرمان درهر دو اثر نشان می‌دهد، تفسیراقتباس‌کننده از رمان، علاوه بر تغییر ماهیت شخصیت‌ها، تغییرات دیگری را نیز به همراه دارد که این تغییرات حاصل نظام‌های انتظاراتی و بافت اجتماعی داستانِ جدید بوده است و به نوبه‌ خود، برآمده از نیت اقتباس‌کننده و دیدگاه منتقدانه او‌ به زمانه‌ خویش است

کلیدواژه‌ها

تفسیر؛ ترجمه‌ بینانشانه‌ای؛ اقتباس؛ جنایت و مکافات؛ پل خواب

مراجع