آشکارسازی تفاوت های دمایی ناشی از تغییرات کاربری شهری و حومه ( مورد مطالعه: شهرستان ارومیه)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 49، فروردین 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2022.76651.1224

نویسندگان

نسرین السادات بزمی^{* 1}؛ زهرا حجازی زاده²؛ پرویز ضیاییان فیروز آبادی³؛ غلامرضا جانباز قبادی⁴

¹دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران.

²استاد اقلیم شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

³دانشیار سنجش از دور دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

⁴دانشیار گروه جغرافیا، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران.

چکیده

این تحقیق با هدف آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی شهرستان ارومیه و ارتباط آن با دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست طی دوره 1990 تا 2019 نگاشته شد. بدین منظور کاربری‌های اراضی شهرستان با استفاده از 50 موقعیت نمونه زمینی حاصل از ترکیب مرئی تصاویر لندست با به کارگیری الگوریتم طبقه بندی نظارت شده در محیط GIS طبقه بندی و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که اراضی شهری با تغییرات چشمگیری روبرو بوده است. بررسی دمای سطحی کاربریهای مختلف با استفاده از الگوریتم دمای درخشندگی نشان داد که اراضی فاقد پوشش گیاهی با 5/33 درجه سلسیوس بالاترین دما را داشته اند در حالی که کمترین میانگین دما با 4/25 درجه سلسیوس مربوط به کاربری باغات بوده است. از لحاظ تغییرپذیری دما، پهنه باغات با 5/7 درجه سلسیوس متغیرترین میانگین فضایی دما را داشته‌اند، در حالی که پهنه کشاورزی آبی با 2.1 درجه سلسیوس کمترین میزان انحراف معیار فضایی دما را داشته‌اند. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین تفاوت‌ دمایی و تغییرات کاربری اراضی نشان داد که ضریب همبستگی بین تغییرات دمایی و تغییرات پهنه‌های شهری برابر 86/0 و در پهنه کشاورزی آبی برابر 82/0 بوده است. کاربری باغات، اراضی بایر و پهنه باتلاقی نیز همبستگی بین تغییرات دوره‌ای کاربری اراضی و تغییرات دما بیش از 8/0 بوده است و در سطح اطمینان 95/0 معنی دار هستند. اما در سطح پهنه‌های مراتع، کشاورزی دیم و پهنه آبی، همبستگی یا ارتباط معنی داری در سطح اطمینان مذکور مشاهده نگردید.

کلیدواژه‌ها

ارومیه؛ تغییرات دمایی؛ تصاویر ماهواره‌ای؛ کاربری اراضی

مراجع