برآورد خلأ عملکرد گندم آبی استان لرستان با استفاده از روش مدلسازی

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 خرداد 1402

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2023.81319.1148

نویسندگان

کوروش حیدری¹؛ ماشااله دانشور^{* 2}؛ سجاد رحیمی مقدم²؛ علی‌حیدر نصرالهی³

¹دانشجوی دکتری گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

²استادیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

³استادیار گروه علوم آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

چکیده

این مطالعه در شش منطقه الشتر، الیگودرز، بروجرد، خرم آباد، کوهدشت و پلدختر جهت برآورد خلأ عملکرد گندم آبی در بوم‌نظام‌های زراعی استان لرستان به انجام رسید. به منظور شبیه‌سازی عملکرد پتانسیل، آب محدود و نیتروژن محدود گندم آبی از مدل APSIM-wheat استفاده شد. بدین منظور داده‌های مربوط به مدیریت، خاک، آب و هوا و گیاه از منابع مختلف مطالعه جمع آوری شد. مدل گیاهی قبل از استفاده، تحت شرایط محدودیت آب و نیتروژن مورد ارزیابی قرار گرفت. اطلاعات مربوط به عملکرد واقعی نیز از ادارات جهاد کشاورزی هر شهرستان و استان به دست آمد. نتایج نشان داد که خلأ عملکرد کل در گندم آبی استان لرستان برابر با 5/4177 کیلوگرم در هکتار می باشد. همچنین، در سراسر مناطق و سال‌های مورد بررسی سهم خلأ عملکرد مربوط مدیریت نیتروژن، آب و سایر عوامل کاهنده و محدود کننده عملکرد در سطح استان لرستان برابر با 68، 22 و 10 درصد خلأ عملکرد کل بود. تغییرات زیادی در بین مناطق مختلف از لحاظ خلأ کل در سطح استان لرستان وجود داشت به طوری که از 8/2661 کیلوگرم در هکتار در پلدختر تا 4/5608 کیلوگرم در هکتار در الیگودرز متغیر بود. در حال حاضر خلاء عملکرد کل گندم آبی در بوم‌نظام‌های زراعی استان لرستان برابر با 59 درصد می‌باشد. بیشترین سهم خلأ عملکرد کل مربوط به عدم مدیریت بهینه (زمان مصرف) کود نیتروژن می‌باشد که در صورت به کارگیری مدیریت بهینه کود نیتروژن خلأ عملکرد کل در سطح همه‌ مناطق مورد بررسی در استان لرستان به طور قابل توجهی کاهش خواهد پیدا کرد.

کلیدواژه‌ها

عوامل کاهنده عملکرد؛ عوامل محدود کننده عملکرد؛ مدل APSIM-wheat؛ مدیریت آب؛ مدیریت نیتروژن؛ اعتبار سنجی