بررسی میزان رضایت کاربران از کارایی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 4، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، خرداد 1402، صفحه 62-79   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2023.74196.1079

نویسندگان

عمادالدین ناظم عبید العکار¹؛ زهرا جعفرزاده کرمانی^{* 2}

¹دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع)، مشهد، ایران

²استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع)، مشهد، ایران.

چکیده

مقدمه: کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین کتابخانه‌های دیجیتال ایران محسوب می‌شود. این کتابخانه تلاش می‌کند با استفاده از فناوری‌های نوین شیوه دسترسی کاربران به منابع اطلاعاتی را تغییر داده و توجه آنها را به خود جلب کند. از سویی بررسی میزان رضایت کاربران معیاری مناسب برای سنجش عملکرد یک کتابخانه است. ازاین‌رو هدف اصلی پژوهش حاضر، سنجش میزان رضایت کاربران از کارایی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی است.
 روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش پیمایشی بود. جامعه پژوهش حاضر تمام کاربران کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی در سال 1400 بودند که حجم نمونه بر اساس جدول حجم نمونه کرجسی و مورگان تعیین شد (380 نفر)، و اعضای نمونه با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده‌های موردنیاز پژوهش به‌وسیله پرسشنامه گردآوری گردید و با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. به کمک نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس 23 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: به‌منظور سنجش میزان رضایت کاربران از کارایی کتابخانه 4 مؤلفه شناسایی شد که عبارت‌اند از «مجموعه دیجیتالی موجود»، «قابلیت‌های کاربردی»، «وضعیت عملکرد» و «وضعیت امکانات جستجو و بازیابی». در میان مؤلفه‌های موردبررسی بیشترین میزان رضایت مربوط به وضعیت امکانات جستجو و بازیابی بود و پس از آن قابلیت‌های کاربردی، مجموعه دیجیتالی موجود و وضعیت عملکرد به ترتیب در جایگاه دوم تا چهارم قرار داشتند.
نتیجه: نتایج نشان داد میزان رضایت پاسخگویان از کارایی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی بالاتر از سطح متوسط و نزدیک به سطح مطلوب بود.

کلیدواژه‌ها

کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی؛ کارایی کتابخانه دیجیتال؛ رضایت کاربران

مراجع

Adabifirouzjah, H, & Radfar, H. (2019). Investigating Factors Affecting Users' Understanding of Digital libraries (Case Study: Allameh Tabatabai University Digital library). Quarterly Journal of Scientific Studies 6(21), 71-89. Retrieved on 2/05/2020 from https://jks.atu.ac.ir/article_10787_88932bc39d74b118855490f770142520.pdf [In Persian].

Alipourhafezi, M. (2007). Digital libraries. Ketabmah (koliat), 116-117 (8-9), 16-21[In Persian].

Alipourhafezi, M. (2013). Digital libraries. Ketabmah (Koliat), 116-117 (8-9), 16-21[In Persian].

Alzahrani, A. I., Mahmud, I., Ramayah, T., Alfarraj, O., & Alalwan, N. (2019). Modelling digital library success using the DeLone and McLean information system success model. Journal of Librarianship and Information Science, 51(2), 291-306. doi:10.1177/0961000617726123

Amini-Sarteshnizi, S. (2020). Evaluation of the service quality level of digital libraries of public universities in Tehran based on the DigiQual model. (Unpublished Master's Thesis), Al-Zahra University (S), Faculty of Educational Sciences and Psychology. Retrieved on 10/04/2020 from https://ganj.irandoc.ac.ir//#/articles/6ffc853ee29d483ba68b2f12d117185a/fulltext [In Persian].

Bahramian, R., Vakili-Mofard, H., Masoumi, L., & Soltanian, A. (2018). Obstacles and completeness of medical information sources based on literacy in retrieving information in the field of diabetes. Human and Information Interaction, 5(4), 39-49. Retrieved on 1/04/2018 from http://hii.khu.ac.ir/article-1-2830-fa.html [In Persian].

Bainbridge, D., Thompson, J., & Witten, I. H. (2003). Assembling and enriching digital library collections. Paper presented at the 2003 Joint Conference on Digital Libraries, 2003. Proceedings.  (pp. 323-334). IEEE.doi: 10.1109/JCDL.2003.1204885

Beigi, M. (2007). Introducing Iran's library and information software. Book of the Month (Koliat), 11(3), 76-81.

Cheng, Y.-M. (2014). Why do users intend to continue using the digital library? An integrated perspective. Aslib Journal of Information Management. doi:10.1108/AJIM-05-2013-0042

Ebrahimi, B. (2012). Determining the level of users' satisfaction with the efficiency of Ahl Beit Isfahan digital library. (Unpublished master's thesis), Allameh Tabatabai University, Faculty of Psychology and Educational Sciences. Retrieved on 15/10/2020 from https://ganj.irandoc.ac.ir//#/articles/30cb80cb0b32cea47a829a9f2ddd6527/fulltext [In Persian].

Fahimifar, S., & Farzinyazdi, M. (2014). Evaluation of users' satisfaction with the collection, building, equipment, librarians and services of Yazd public libraries. Information research and public libraries, 20(76), 113-126. Retrieved on 12/2/2019 from http://publij.ir/article-1-1207-fa.html [In Persian].

Farkhari, F. (2013). Islamic digital libraries in Iran; Evaluating search qualifications and displaying its results. Under the supervision of Mehdi Alipour Hafezi. Proceedings of the first national digital library conference: a decade of digital libraries in Iran with a view to the future, Tehran: Iran Information Science and Technology Research Institute [In Persian].

Ghaffarian, S., Jalali, M., Babalhavaeji, F., Hariri, N., & Khademi, M. (2020). Designing a personalized service model with the approach of recommender systems in the digital library of Astan Quds Razavi. Library and Information, 23(2), 5-24. Retrieved on 12/2/2021 from http://lis.aqr-libjournal.ir/article_93248_3dea5e4cb20d9d0ae3ba0ec9561ff3ca.pdf [In Persian].

Hariri, N., & Firoozi, S. (2010). Measuring the satisfaction of users of Payam digital library software in the libraries that use it. Library and Information Organization Studies, 22(4), 66-84. Retrieved on 01/04/2018 from https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/844278 [In Persian].

Kani‐Zabihi, E., Ghinea, G., & Chen, S. Y. (2006). Digital libraries: what do users want? Online Information Review. doi:10.1108/14684520610686292

Karimi, M. (2013). Astan Quds Razavi Digital Library: history, services and facilities. Electronic Journal of Astan Quds Razavi, Organization of libraries, Museums & Documentation center. 5(21), 1-11. Retrieved on 3/10/2019 from http://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_59868.htm [In Persian].

Khan, A., Masrek, M. N., & Mahmood, K. (2019). The relationship of personal innovativeness, quality of digital resources and generic usability with users’ satisfaction: a Pakistani perspective. Digital Library Perspectives. doi:10.1108/DLP-12-2017-0046

Latifi, M., & Mir Hosseini, Z. (2016). Evaluation of users of the digital section of the National Library of Iran: the effect of current laws and policies on users' satisfaction with the services provided. National Studies on Librarianship and Information Organization, 27(4), 171-182. Retrieved on 12/2/2019 from http://nastinfo.nlai.ir/article_878_0403d8c6e047be0acb625148fcebaf31.pdf [In Persian].

Li, Y., & Liu, C. (2019). Information resource, interface, and tasks as user interaction components for digital library evaluation. Information Processing & Management, 56(3), 704-720. doi:10.1016/j.ipm.2018.10.012

Mohammad Esmail, S. (2000). Users of Internet in Institute for Studies in Theoretical Physics and Mathematics: A User Satisfaction Survey. Book Quarterly, 11(1), 7-21. Retrieved on 10/3/2019 from http://nastinfo.nlai.ir/article_938_fa89cfd2ef2e237feb0028b236b588dc.pdf [In Persian].

Nabavi, F. (2006). Evaluation of search qualifications in digital libraries. Information Science and Technology, 21(3), 101-73 [In Persian].Naich, E., Nowrozi, Y., & Hamidi, M. (2012). Digi Quall, a Tool for Measuring the Quality of Digital libraries: a Case Study in the Digital library of the Islamic Azad University, Borujerd Branch, from the users' point of view. Journal of Epistemology (Library and Information Science and Information Technology), 5(17), 85-104. Retrieved on 11/2/2019 from https://www.sid.ir/paper/193316/fa [In Persian].

Namazi, A. (2003). Explanation of effective parameters in the design of digital library in Iran. (Unpublished master's thesis). Tarbiat Modares University, Technical Faculty, Industrial Engineering. Retrieved on 5/13/2019 from https://jlib.ut.ac.ir/article_53445_f321af9503d7aefe03d0b3382d629e6d.pdf [In Persian].

Rahimi, A., Soleimani, M., & Hashemian, A. (2018). Evaluating the quality of digital library services of Isfahan Medical Sciences University from the users' point of view: using the Digi Qual model. Health Information Management, 15(1), 46-49. Retrieved on 10/4 2019 from http://him.mui.ac.ir/article_11622_845fd8734d847c2963f752b5f7a9fb63.pdf [In Persian].

Sarafpour, S., & Hariri, N. (2010). Measuring the level of users' satisfaction with the services of the central library of National Gas Company of Iran. Information Systems and Services, 1(1), 83-94 [In Persian].

Shamsoddini Motlaqh, M. (2011). Evaluation and comparison of Islamic digital libraries of Iran based on the models of the Federation of Digital Libraries. (published master's thesis), Payam Noor University of Mashhad, Faculty of Literature and Humanities, Department of Library and Information Sciences retrieved on 4/2019 from https://ganj.irandoc.ac.ir//#/articles/55cbc21e6fcd074bbe3a a38075aextFult [In Persian].

Simmonds, P. L., & Andaleeb, S. S. (2001). Usage of academic libraries: The role of service quality, resources, and user characteristics. Library trends, 49(4), 626-634.retrieved 23/10/2021from https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.174.2506&rep=rep1&type=pdf

Soltani-Nejad, N., Taheri-Azad, F., Zarei-Maram, N., & Saberi, M. K. (2020). Developing a model to identify the antecedents and consequences of user satisfaction with digital libraries. Aslib Journal of Information Management, 72(6) 979-997. doi:10.1108/AJIM-04-2020-0099

Theng, Y. L., Mohd-Nasir, N., & Thimbleby, H. (2000, June). Purpose and usability of digital libraries. In Proceedings of the fifth ACM Conference on Digital Libraries (pp. 238-239). doi:10.1145/336597.336674

Uwaifo, S. O. (2008). Nigerian library staff and their perceptions of health risks posed by using computer‐based systems in university libraries. Program, 42(1), 68-75. doi:10.1108/00330330810851609

Xu, F., & Du, J. T. (2018). Factors influencing users’ satisfaction and loyalty to digital libraries in Chinese universities. Computers in Human Behavior, 83, 64-72. DOI: 10.1016/j.chb.2018.01.029.

Zerehsaz, S. (2014). Qualitative evaluation of electronic document delivery services of Astan Quds Razavi Digital Library based on the proposed model. (Unpublished master's thesis), Ferdowsi University of Mashhad, Faculty of Educational Sciences and Psychology. Retrieved on 10/04/2013 from http://publij.ir/article-1-1296-fa.html [In Persian].