| تعداد نشریات | 52 |
| تعداد شماره‌ها | 2,092 |
| تعداد مقالات | 21,684 |
| تعداد مشاهده مقاله | 79,942,508 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,558,987 |
الگوی جامع تجلیل از پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) مبتنی بر تحلیل محتوای دعای عرفۀ امام سجاد(ع) | ||
| علوم قرآن و حدیث | ||
| مقاله 5، دوره 55، شماره 2 - شماره پیاپی 111، اسفند 1402، صفحه 117-154 اصل مقاله (1.29 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2023.67775.1008 | ||
| نویسندگان | ||
| بی بی سادات رضی بهابادی1؛ محمد عترت دوست* 2؛ فائزه محمدی3 | ||
| 1گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران | ||
| 2استادیار گروه الهیات دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران | ||
| 3کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از جملات پرتکرار در ادعیهٔ مأثوره، به‌ویژه ادعیهٔ منقول از امام سجاد(ع) در صحیفهٔ سجادیه، ذکر صلوات بر محمد(ص) و آل محمد(ع) است. در تحلیل چرایی این مطلب نیز نظرات مختلفی بیان شده است که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها تلاش برای تبیین جایگاه حقیقی اهل‌بیت(ع) در جامعهٔ اسلامی بوده است. بااین‌وجود، همچنان این مسئله مطرح است که امام سجاد(ع) چگونه و با چه راهکار‌هایی این اقدام را انجام داده و در هنگام ذکر صلوات بر محمد(ص) و آل محمد(ع) از چه عباراتی برای معرفی ایشان استفاده کرده و درنهایت، چه الگویی را برای تجلیل از این خاندان و آگاهی از مقام و منزلت والای آنان ترسیم کرده است. در این نوشتار، با روش تحلیلی می‌کوشیم مجموعه مضامین بیان‌شده در خصوص این مقوله را به‌صورت کیفی و توصیفی، تحلیل و درنهایت، الگوی جامع تجلیل از پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) را استخراج کنیم. نتایج و یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که مجموعهٔ این مضامین را می‌توان ذیل پنج دسته با جزئیات متعدد طبقه‌بندی کرد که عبارت‌اند از: چیستی تجلیل، ویژگی‌های مورد تجلیل، ویژگی‌های تجلیل مطلوب، آثار تجلیل و معرفی تجلیل‌کنندگان. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امام سجاد(ع)؛ دعای عرفه؛ صحیفهٔ سجادیه؛ تجلیل؛ صلوات؛ روش تحلیل محتوا | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. مترجم: محمدمهدی فولادوند. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
ابن‌اثیر، مبارک‌بن‌محمد. النهایه فی غریب الحدیث و الأثر. قم: اسماعیلیان، 1367.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی. عیون اخبار الرضا علیه السلام. تهران: جهان. 1403ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی. الأمالی. تهران: کتابچی. 1376.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال. قم: دار الشریف الرضی. 1406ق.
ابن‌حجر هیثمی، احمدبن‌محمد. الصواعق المحرقة فی الرد علی أهل البدع و الزندقة. بیروت: الرسالة. 1417ق.
ابن‌درید، محمدبن‌حسن. جمهرة اللغة. بیروت: دار العلم للملایین. 1988م.
ابن‌سیده، علی‌بن‌اسماعیل. المحکم و المحیط الأعظم. بیروت: دار الکتب العلمیة. 1421ق.
ابن‌شهر آشوب، محمدبن‌علی. معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعة و أسماء المصنفین منهم قدیماً و حدیثاً. نجف: المطبعة الحیدریة. 1380ق.
ابن‌طاوس، علی‌بـن‌موسی. اقبال الأعمال الحسنه فیما یعمل مرة فی السنة. محقق: جواد قیومی اصفهانی. قم: مکتب الإعلام الإسلامی. 1419ق.
ابن‌فارس، احمدبن‌فارس. معجم مقاییس اللغة. قم: مکتب الإعلام الإسلامی. 1404ق.
ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم. لسان العرب. بیروت: دار صادر. 1414ق.
ازهری، محمدبن‌احمد. تهذیب اللغة. بیروت: دار احیاء التراث العربی. 1421ق.
امین عاملی، محسن. البحر الزخار. بیروت: شرکة للطباعة و النشر. 1403ق.
باردن، لورنس. تحلیل محتوا. مترجم: ملیحۀ آشتیانی و محمد یمنی دوزی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. 1375.
بخاری، محمدبن‌اسماعیل. صحیح البخاری. بیروت: دار طوق النجاة. 1422ق.
جوادی آملی، عبدالله. ادب فنای مقربان. قم: اسراء. 1390.
جوادی آملی، عبدالله. تفسیر موضوعی قرآن کریم. قم: اسراء. 1376ش.
جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد. الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة. بیروت: دار العلم للملایین. 1376ق.
حمیری، نشوان‌بن‌سعید. شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم. دمشق: دار الفکر. 1420ق.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد. مفردات الفاظ قرآن. بیروت: دار القلم. 1412ق.
صابونی، محمدعلی. صفوة التفاسیر. بیروت: دار الفکر، 1421ق.
صاحب‌بن‌عباد، اسماعیل‌بن‌عباد. المحیط فی اللغة. بیروت: عالم اللغة. 1414ق.
صاحب‌جواهر، محمدحسن‌بن‌باقر. جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 1362.
طباطبایی، محمدحسین. المیزان فی تفسیرالقرآن. بیروت: اعلمی. 1390ق.
طبرسی، فضل‌بن‌حسن. مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو. 1372.
طریحی، فخرالدین‌بن‌محمد. مجمع البحرین. تهران: مرتضوی. 1375.
عترت‌دوست، محمد. آشنایی با روش تحلیل محتوای نصوص دینی. تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی. 1401.
عترت‌دوست، محمد، فائزه محمدی، بی‌بی سادات رضی بهابادی. «امام‌شناسی مبتنی بر تحلیل محتوای دعای عرفۀ امام سجاد(ع)». سفینه. ش74، 1401، 138تا169.
عسکری، حسن‌بن‌عبدالله. الفروق فی اللغه. بیروت: دار الآفاق الجدیده. 1400ق.
علی‌بن‌حسین، امام چهارم. صحیفهٔ سجادیه. مترجم: حسین استاد ولی. تهران: الهادی. بی‌تا.
فاضلی، قادر. عرفان عرفه. قم: سروش. 1386.
فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد. العین. قم: هجرت. 1409ق.
فضل‌الله، محمدحسین. من وحی القرآن. بیروت: دار الملاک. 1419ق.
فیومی، احمدبن‌محمد. المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. قم: دار الهجره. 1414ق.
قمی، علی‌بن‌ابراهیم. تفسیر القمی. قم: دار الکتاب. 1363.
مدنی، علی‌خان‌بن‌محمد. ریاض السالکین فی شرح صحیفۀ سیدالساجدین. قم: دفتر انتشارات اسلامی. 1409ق.
کریپندورف، کلوس. مبانی روش‌شناسی تحلیل محتوا. مترجم: هوشنگ نائینی. تهران: روش. 1378.
کریم‌زاده، نرگس. مستندات قرآنی دعای عرفۀ امام سجاد(ع). تهران: هاجر. 1395.
کفعمی، ابراهیم‌بن‌علی. البلد الأمین و الدرع الحصین. بیروت: اعلمی. 1418ق.
کفعمی، ابراهیم‌بن‌علی. المصباح. قم: دار الرضی. 1405ق.
کلینی، محمدبن‌یعقوب. الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة. 1407ق.
متقی،علی‌بن‌حسام‌الدین. کنزل العمال فی سنن الأقوال و الأفعال. بیروت: الرساله. 1401ق.
مجلسی، محمدباقربن‌محمدتقی. بحار الأنوار الجامعة لدرر الاخبار الأئمة الأطهار بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 1403ق.
مجلسی، محمدباقربن‌محمدتقی. مرآت العقول فی شرح اخبار آل الرسول. تهران: دار الکتب الإسلامیة. 1404ق.
محلاتی، حیدر. «بررسی تطبیقی دعای عرفۀ امام حسین(ع) و امام سجاد(ع)». آیت بوستان؛ پژوهش‌نامۀ معارف حسینی. ش4، 1395، 106تا122.
محمدی، فائزه. تحلیل محتوای دعای عرفۀ صحیفۀ سجادیه، پایان‌نامۀ دورهٔ کارشناسی ارشد. به‌راهنمایی: بی‌بی سادات رضی بهابادی. تهران: دانشگاه الزهرا(س). 1399.
مرتضی زبیدی، محمدبن‌محمد. تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دار الفکر. 1414ق.
مصباح، محمدتقی. فلسفۀ اخلاق. تهران: امیرکبیر. 1381.
مصطفوی، حسن. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 1360.
مفید، محمدبن‌محمد. المقنعة. قم: کنگرۀ شیخ مفید. 1413ق.
مکارم شیرازی، ناصر. تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیة. 1371ش.
مکارم شیرازی، ناصر. عرفان اسلامی؛ شرحی جامع بر صحیفۀ سجادیه. قم: امام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع). 1394.
نراقی، احمدبن‌محمدمهدی. معراج السعادة. تهران: حوزۀ علمیۀ اسلامی. 1348ق.
نراقی، مهدی‌بن‌ابی‌ذر. جامع السعادات. بیروت: اعلمی. بی‌تا.
هولستی، اُل آر. تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمۀ نادر سالارزاده امیری. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. 1373. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,847 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 714 |
||