شناخت رابطۀ بین رضایتمندی اقتصادی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی (مطالعۀ موردی: کارکنان پارس جنوبی (عسلویه))

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 10، دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 44، تیر 1402، صفحه 305-338   

نوع مقاله: پژوهشی -مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2023.83872.1399

نویسنده

غلامرضا جعفری‌نیا^*

دانشیار گروه جامعه‌شناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

جوامعی که در آن افراد پاسخگوی وظایف مدنی خود هستند و منافع شخصی خود را فدای منافع کل جامعه می‌کنند و احساس مسئولیت‌پذیری اجتماعی را در خود پرورش داده‌اند و نهادینه کرده‌اند، با آهنگ رشد سریع‌تری در مقایسه با سایر جوامع به سمت توسعه پایدار حرکت می‌کنند. هدف اصلی این مطالعه، شناخت رابطه بین رضایتمندی اقتصادی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی کارکنان پارس جنوبی بود که با روش توصیفی از نوع پیمایشی و ابزار پرسش‌نامه انجام شد. جامعه آماری مطالعه‌شده، کارکنان پارس جنوبی بودند. برای تحلیل یافته‌ها از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های آماری مانند همبستگی، مقایسه میانگین‌ها، رگرسیون چندگانه و سایر آزمون‌ها استفاده شد. تعداد نمونه مطالعه‌شده 400 نفر بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که میانگین مسئولیت‌پذیری اجتماعی در میان کارکنان برابر 51/83 است که این نمره در مقایسه با میانگین موردانتظار (105) در حد کمتری قرار دارد و بیانگر میزان مسئولیت‌پذیری پایین کارکنان است. نتایج نشان می‌دهد که بین میزان رضایتمندی اقتصادی و میزان مسئولیت اجتماعی آن‌ها (29/0 =r) رابطه معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از رگرسیون نشان می‌دهد که رضایتمندی اقتصادی به‌ اندازه (19/0= Beta) در تبیین متغیر وابسته تأثیر دارد و 53/0 درصد از واریانس متغیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی را تبیین کرده و توضیح داده است (53/0=R²). بحث اساسی در این پژوهش مسئولیت‌پذیری اجتماعی کارکنان پارس جنوبی است. آنچه از نتایج پژوهش حاضر برمی‌آید، این است که میانگین مسئولیت‌پذیری اجتماعی کارکنان کمتر از حد متوسط است. این نتیجه آن چیزی را که فایول مطرح می‌کند مبنی بر اینکه مسئولیت‌پذیری اجتماعی افراد در سازمان، در تن دادن آن‌ها به قواعد و اصول برنامه‌ریزی‌شده‌ای است که در سازمان برای آن‌ها مطرح است، تا حدی در بُعد قانونی مسئولیت‌پذیری اجتماعی خدشه‌دار می‌کند. به تعبیر زیمل، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، نوعی وظیفه مدنی است که به رفاه دیگران در جامعه کمک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

مسئولیت‌پذیری؛ رضایت اقتصادی؛ خودشکوفایی؛ مسئولیت اخلاقی؛ امنیت مادی

مراجع

1. امینی، غ.، و نیازی، ع. (1387). استاندارد و مسئولیت اجتماعی در سازمان‌ها. ماهنامه کنترل کیفیت، 5(27)، 6-14.
2. صادقی، ف.، و جنانی، ح. (1396). بررسی ارتباط بین مسئولیت پذیری اجتماعی با ارزش ادراک شده و رضایت مشتریان باشگاه‌های ورزشی شهرستان هشترود. فصلنامه مطالعات جامعه شناسی، 9(35)، 83-100.
3. صادقیان، خ.، و علمی، م. (1392). بررسی رابطه‌ رضایت اجتماعی با مسئولیت اجتماعی دبیران دبیرستان‌های عجب‌شیر. فصلنامه مطالعات جامعه‌شناسی، 5(19)، 21-38.
4. صبوری، م. (1379). جامعه‌شناسی سازمان‌ها (چاپ سوم). تهران: شب‌تاب.

 

5. Alafi, K., & Hasoneh, A. B. (2012). Corporate social responsibility associated with customer satisfaction and financial performance a case study with Housing Banks in Jordan. International Journal of Humanities and Social Science, 2(15), 102-115.
6. Barney, J. B., & Griffin, R. W. (1992) The management of organizations: Strategy, structure, behavior. Houghton Mifflin College Div.
7. Becker-Olsen, K. L., Cudmore, B. A., & Hill, R. P. (2006). The impact of perceived corporate social responsibility on consumer behavior. Journal of Business Research, 59(1), 46-53.
8. Britton, E. (2010). Consumption: New key to Chinese growth. The China Business Review, 37, 26–30.
9. Bunker, S. G., & Ciccantell, P. S. (2003). Generative sectors and the new historical materialism: Economic ascent and the cumulatively sequential restructuring of the world economy. Studies in Comparative International Development, 37(4), 3-30.
10. Castka, P., & Balzarova, M. A. (2008) The impact of ISO 9000 and ISO 14000 on standardisation of social responsibility—an inside perspective. International Journal of Production Economics, 113(1), 74-87.
11. Connelly, J. (2011) Interrelationships among elements of formal mentoring and the dimensions of organizational socialization (Doctoral dissertation). Duquesne University, Pittsburgh.
12. Dabholkar, P. A., van Dolen, W. M., & de Ruyter, K. (2009) A dual‐sequence framework for B2C relationship formation: Moderating effects of employee communication style in online group chat. Psychology & Marketing, 26(2), 145-174.
13. Dennis, C., Harris, L., Memery, J., Megicks, P., & Williams, J. (2005) Ethical and social responsibility issues in grocery shopping: a preliminary typology. Qualitative Market Research: An International Journal, 8(4), 399-412.
14. Drucker, P. F. (1984) Converting social problems into business opportunities: The new meaning of corporate social responsibility. California Management Review (pre-1986), 26(000002), 53.
15. Fernandez, J. E. (2007). Resource consumption of new urban construction in China. Journal of Industrial Ecology, 11(2), 99-115.
16. Ford, M. E. (1982) Social cognition and social competence in adolescence. Developmental psychology, 18(3), 323.
17. Frankental, P. (2001) Corporate social responsibility–a PR invention? Corporate Communications. An International Journal, 6(1),18-23.
18. Galbreath, J., & Shum, P. (2012). Do customer satisfaction and reputation mediate the CSR–FP link? Evidence from Australia. Australian Journal of Management, 37(2), 211-229.
19. Gellatly, I. R., Meyer, J. P., & Luchak, A. A. (2006) Combined effects of the three commitment components on focal and discretionary behaviors: A test of Meyer and Herscovitch’s propositions. Journal of Vocational Behavior, 69(2), 331-345.
20. Geyskens, I., & Steenkamp, J. B. E. (2000) Economic and social satisfaction: measurement and relevance to marketing channel relationships. Journal of Retailing, 76(1), 11-32.
21. Geyskens, I., Steenkamp, J. B. E., & Kumar, N. (1999) A meta-analysis of satisfaction in marketing channel relationships. Journal of marketing Research, 36(2), 223-238.
22. Goaill, M. M., Perumal, S., Noor, M., & Azila, N. (2014) The impact of retailer’s economic and social satisfaction on its commitment, and the moderating effect of manufacturer brands’ strength. Asian Social Science, 10(8), 140-155.
23. Hashim, K. F., & Tan, F. B. (2015) The mediating role of trust and commitment on members’ continuous knowledge sharing intention: A commitment-trust theory perspective. International Journal of Information Management, 35(2), 145-151.
24. Human, G., & Naudé, P. (2014) Heterogeneity in the quality–satisfaction–loyalty framework. Industrial Marketing Management, 43(6), 920-928.
25. Jha, A., & Cox, J. (2015). Corporate social responsibility and social capital. Journal of Banking & Finance, 60, 252-270.
26. Johnson, D., & Grayson, K. (2005) Cognitive and affective trust in service relationships. Journal of Business Research, 58(4), 500-507.
27. Juščius, V., & Snieška, V. (2008) Influence of corporate social responsibility on competitive abilities of corporations. Engineering Economics, 58(3), 218.
28. Larsen, V., Sirgy, M. J., & Wright, N. D. (1999). Materialism: The construct, measures, antecedents, and consequences. Academy of Marketing Studies Journal, 3, 75–107.
29. Luo, X., & Bhattacharya, C. B. (2006). Corporate social responsibility, customer satisfaction, and market value. Journal of Marketing, 70(4), 1-18.
30. Martínez, C. V., & de la Cuesta González, M. (2003). Responsabilidad social de la empresa. Concepto, medición y desarrollo en España. Boletín Económico De ICE, Información Comercial Española, (2755), 7-20.
31. Martos-Pedrero, A., Cortés-García, F. J., & Jiménez-Castillo, D. (2019). The relationship between social responsibility and business performance: An analysis of the agri-food sector of Southeast Spain. Sustainability, 11(22), 6390.
32. Mitus, J. S. (2006) Organizational Socialization from a content Perspective and its effect on the Affective Commitment of Newly Hired Rehabitation Counselors, Journal of Rehabitation, 72(2), 12-20.
33. Morgan, R. M., & Hunt, S. D. (1994) The commitment-trust theory of relationship marketing. Journal of Marketing, 58(3), 20-38.
34. Mpinganjira, M., Bogaards, M., Svensson, G., & Mysen, T. (2014). Precursors and outcomes of satisfaction in business relationships: A replication study. Management Dynamics: Journal of the Southern African Institute for Management Scientists, 23(2), 2-13.
35. Mpinganjira, M., Roberts-Lombard, M., & Svensson, G. (2017) Validating the relationship between trust, commitment, economic and non-economic satisfaction in South African buyer-supplier relationships. Journal of Business & Industrial Marketing, 32(3), 11-38.
36. Oliver, R. L. (1999) Whence consumer loyalty?. Journal of marketing, 63(4_suppl1), 33-44.
37. Pitts, R. T. (2010) Organizational Socialization of physicians into a large medical group practice (Doctoral dissertation), Walden University.
38. Rauyruen, P., & Miller, K. E. (2007) Relationship quality as a predictor of B2B customer loyalty. Journal of business research, 60(1), 21-31.
39. Richins, M. L., & Rudmin, F. W. (1994). Materialism and economic psychology. Journal of Economic Psychology, 15(2), 217-231.
40. Ring, P. S., & Van de Ven, A. H. (1994) Developmental processes of cooperative interorganizational relationships. Academy of Management Review, 19(1), 90-118.
41. Roberts, J. A., & Clement, A. (2007). Materialism and satisfaction with over-all quality of life and eight life domains. Social Indicators Research, 82(1), 79-92.
42. Rodriguez del Bosque, I. R., Agudo, J. C., & Gutiérrez, H. S. M. (2006) Determinants of economic and social satisfaction in manufacturer–distributor relationships. Industrial Marketing Management, 35(6), 666-675.
43. Sanzo, M. J., Santos, M. L., Vázquez, R., & Álvarez, L. I. (2003) The effect of market orientation on buyer–seller relationship satisfaction. Industrial Marketing Management, 32(4), 327-345.
44. Servaes, H., & Tamayo, A. (2013). The impact of corporate social responsibility on firm value: The role of customer awareness. Management Science, 59(5), 1045-1061.
45. Servera-Francés, D., & Piqueras-Tomás, L. (2019) The effects of corporate social responsibility on consumer loyalty through consumer perceived value. Economic Research-Ekonomska istraživanja, 32(1), 66-84.
46. Singh, J. (2012) Properties of quality constructs in Canadian business relationships. International Journal of Business Excellence, 5(4), 429-443.
47. Sirgy, M. J., Gurel-Atay, E., Webb, D., Cicic, M., Husic-Mehmedovic, M., Ekici, A., ... & Johar, J. S. (2013). Is materialism all that bad? Effects on satisfaction with material life, life satisfaction, and economic motivation. Social Indicators Research, 110(1), 349-366.
48. Trainer, T. (2005). Social responsibility: The most important and neglected, problem of all? International Journal of Social Economics, 32(8), 682-703.
49. Ultee, W., Arts, W., & Flap, H. (2003) Sociology: Vragen, uitspraken, bevindingen.Groningen: Wolters Noordhoff.
50. Van Vuuren, T., Roberts-Lombard, M., & Van Tonder, E. (2012) Customer satisfaction, trust and commitment as predictors of customer loyalty within an optometric practice environment. Southern African Business Review, 16(3), 81-96.
51. Voldnes, G., Grønhaug, K., & Nilssen, F. (2012) Satisfaction in buyer–seller relationships—Influence of cultural differences. Industrial Marketing Management, 41(7), 1081-1093.
52. Walker, W. J. (2009) Predicting two types of proactive socialization tactics: The roles of context, experience, and age )Doctoral disserttaion). College of Management, Georgia Institute of technology.
53. Yeung, M. C., Ramasamy, B., Chen, J., & Paliwoda, S. (2013) Customer satisfaction and consumer expenditure in selected European countries. International Journal of Research in Marketing, 30(4), 406-416.