تالاموس و دوزبانگی: شواهدی از fMRI

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آبان 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2023.83396.1179

نویسندگان

سیمین میکده^{* 1}؛ ورنر زومر²؛ سیدامیرحسین بتولی³

¹گروه زبانشناسی - دانشکده علوم انسانی - دانشگاه تربیت مدرس

²گروه روانشناسی - دانشگاه هومبولت برلین آلمان

³گروه علوم اعصاب - دانشکده فناوری های نوین - دانشگاه علوم پزشکی تهران

چکیده

دوزبانـگی با انطباقات ساختاری نواحی زیرقشری دخیل در کنترل چندین زبان مرتبط است (کرنار، ترفرز-دالر و پلیاستیکاس، 2023). تالاموس یک ساختار زوجی مادة خاکستری است که در نزدیکی مرکز مغز قرار دارد و انتقال اطلاعات به نواحی قشری را تنظیم می‌کند. اخیراً در یک مطالعة fMRI، حساسیت تالاموس به محرک‌های دستوری و نادستوری زبان اول در سطح کل-مغز در افراد دوزبانه شناسایی شد (میکده و همکاران، 2021الف). مطالعة حاضر درصدد است تا با اتخاذ رویکرد ناحیة موردنظر، الگوهای فعالیت تالاموس دوجانبه را برای هر دو زبان اول و دوم بررسی کند. بدین‌منظور، درصد تغییر سیگنالِ محرک‌های دستوری و نادستوری در زبان اول و دوم به‌عنوان معیار «شدت» برای هر شرکت‌کننده استخراج شد. تعداد 36 نفر دوزبانة ترکی-فارسی (21 زن) که زبان دوم‌شان را به طور رسمی در سن 7 سالگی آموخته بودند، انتخاب شدند. بر مبنای شاخص تسلط دوزبانه، هیچ تفاوت معناداری بین سطوح بالای بسندگی شرکت-کنندگان در زبان اول (ترکی) و دوم (فارسی) وجود نداشت. شرکت‌کنندگان یک آزمون شنیداری قضاوت دستوری‌بودگی با پارادایم زبان‌گردانی جایگزین را در حین اخذ تصاویر fMRI اجرا کردند. نتایج مبتنی بر ناحیة موردنظر، اثر دستوری‌بودگی را در زبان اول و تالاموس چپ تأیید کرد. با توجه به اینکه در پژوهش حاضر زبان اول به عنوان زبان غالب عمل کرد و اثرات معکوس بزرگتری را ایجاد نمود، به نظر می‌رسد که دخالت تالاموس در زبان اول به پردازش نحوی مربوط نمی‌شود، بلکه ممکن است تالاموس نقش کنترلی و نظارتی را برای فعالیت‌های زبان-ویژة قشر مغز ایفا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

تالاموس؛ دوزبانگی؛ زبان اول؛ بار زبان گردانی؛ fMRI