Three "Causes" Based on Three Philosophical Phases

جستارهایی در فلسفه و کلام

Article 4, Volume 55, Issue 2 - Serial Number 111, February 2024, Pages 69-88   

Document Type: Original Article

DOI: 10.22067/epk.2023.81520.1222

Author

Ali Babaei^*

Department of Islamic Philosophy and Theology, University of Tabriz

Abstract

It seems that causality is the most important issue that has undergone changes in line with the three phases of Sadrā's philosophy. It has many dimensions and divisions and goes with the evolutions of this philosophy in various aspects. In this article, we examine five basic issues of causality based on these three philosophical phases; as for the subject of causality, for instance, according to the quiddity-oriented and non-existential view, three options can be proposed, "'every being', 'every phenomenon' or 'every contingent (essential contingency)' need a cause" while based on the second phase, it can be stated as "every contingent (existential contingency) is in need of a cause", whereas according to the third phase of evolution, it can be stated as "every manifestation is dependent on the manifested". Also, in other issues of the causality similar results can be attained that have been discussed in this article.

Keywords

causality; priority of quiddity; priority of existence; the individual unity of existence; the graded unity of existence; three philosophical phases

References

ابن سینا، حسین بن عبد الله، (1381)، الإشارات و التنبیهات، قم: ب‍وس‍ت‍ان‌ ک‍ت‍اب‌ ق‍م‌ (مرکز النشر التابع لم‍ک‍ت‍ب‌ الإع‍لام‌ الإس‍لامی‌‌).

الهی قمشه‌ای، مهدی، (1363)، حکمت الهی عام و خاص، تهران: اسلامی.

الهی قمشه‌ای، مهدی، حکمت الهی عام و خاص، صفحه: ۵۵، اسلامی، تهران - ایران، 1363 ه.ش.

بابایی, علی, موسوی, سید مختار. (1401). سه مرتبه حرکت بر مبنای سه سیر فلسفی ملاصدرا: حرکت طبیعی، حرکت جوهری، تجدد امثال. مجله پژوهش های فلسفی (دانشگاه تبریز), 16(38), 119-153.  

بابایی, علی. (1399). حق تعالی تنها جوهر هستی سیر تحول جوهر و عرض بر مبنای سه مرتبه‌ی سیر فلسفی ملاصدرا. فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز, 20(75), 1-20

بابایی، علی، موسوی سید مختار، (1400)، «مسئله «زمان» در سه مرتبه سیر فلسفی صدرالمتألهین»، معرفت فلسفی، سال نوزدهم، شماره اول، پیاپی 73، ص 49ـ64

بیاضی، احمد بن حسن. (1368)، محقق یوسف عبدالرزاق. إشارات المرام من عبارات الإمام، قاهره: شرکة مکتبة و مطبعة مصطفی البابی الحلبی و اولاده.

جوادی آملی، عبدالله، (1382)، رحیق مختوم، ج8، قم: نشرِ اسراء.

جوادی آملی، عبدالله، (1386)، رحیق مختوم، ج7، قم: نشرِ اسراء.

حسن زاده آملی، حسن، (1387)، شرح فارسی الأسفار الأربعة (حسن‌زاده)، قم: بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم).

حلی، حسن بن یوسف/ طوسی، نصیرالدین، محمد بن محمد، (1413)، کشف المراد فی شرح تجرید الإعتقاد، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی.

سبزواری، هادی بن مهدی، (1369)، شرح المنظومة (تعلیقات حسن زاده)، ج2، تهران: نشر ناب.

سعادت مصطفوی, سیدحسن, بهشتی نژاد, سیدمیثم, علی زاده, بیوک. (1392). بازسازی سیرِ سه مرحله ای مبحث علیّت در حکمت متعالیه. دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی, 2(1), 19-30.

سهروردی، یحیی بن حبش، (1372)، المشارع و المطارحات (مجموعه مصنفات شیخ اشراق)، ج1، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی. موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).

شمس، حسین، (1386)، قم – ایران: ب‍وس‍ت‍ان‌ ک‍ت‍اب‌ ق‍م‌ (مرکز النشر التابع لم‍ک‍ت‍ب‌ الإع‍لام‌ الإس‍لامی‌‌).

طباطبایی، محمد حسین، (بی‌تا)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج4، تهران: صدرا.

عبودیت، عبدالرسول، (1388)، در آمدی به نظام حکمت صدرایی، ج1، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).

عبودیت، عبدالرسول، (1399)، حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبایی: مبحث علت و معلول: احکام عام، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).

عشاقی اصفهانی، حسین، (1382)، وعایة الحکمة فی شرح نهایة الحکمة، قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة.

مصباح، محمد تقی، (1366)، آموزش فلسفه، ج2، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. معاونت فرهنگی.

مصباح، محمد تقی، (1386)، شرح الهیات شفاء (شفا)، ج1، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).

مصلح، جواد، (1385)، إیضاح المقاصد فی حل معضلات کتاب الشواهد، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.

مطهری، مرتضی، (1376)، اصول فلسفه و روش رئالیسم (جلد سوم) (مجموعه آثار استاد شهید مطهری)، جلد: ۶، تهران: صدرا، تهران.

مظفر، محمد حسن. ( 1422)، دلائل الصدق لنهج الحق، قم: مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.

ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1360)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1366)، تفسیر القرآن الکریم، قم: بیدار.

ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1368)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، قم: مکتبة المصطفوی.

ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1380)، ترجمه مبدا و معاد (صدرالمتالهین )، قم: دانشگاه قم، انتشارات اشراق.

ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1382)، شرح و تعلیقه صدر المتالهین بر الهیات شفا (ملاصدرا)، ج1، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران - ایران، 1382 ه.ش.

ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1382)، شرح و تعلیقه صدر المتالهین بر الهیات شفا (ملاصدرا)، ج2، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، مصلح، جواد (1383)، ترجمه و تفسیر الشواهد الربوبیة، تهران: انتشارات سروش.

ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، نوری، علی بن جمشید (حاشیه)، (1363)، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.

میر داماد، محمد باقر بن محمد، (1381)، مصنفات میر داماد، ج2، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران – ایران.