تبیین جامعه‌شناختی روند کاهش بهره‌وری اقتصادی

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 13 اسفند 1402   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2024.85412.1450

نویسندگان

حسن کلاکی^{* 1}؛ محسن نوغانی²

¹پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی فراجا

²دانشیار گروه آموزشی علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی

چکیده

بهره‌وری اقتصادی صنایع از مؤلفه‌های اصلی رشد و توسعة‌ اقتصادی کشور بوده و تبیین جامعه‌شناختی اقتصادی این مسئله در گروه صنعتی ایران‌خودرو طی سال‌های 68- 99 و شناسایی عوامل مؤثر بر آن، هدف اصلی این مقاله است.
روش پژوهش، ترکیبی متوالی از نوع طولی بوده و از دو فاز پژوهشی 1- کمی (سری زمانی)، 2- کمی (پیمایش)، بهره‌گیری شد. از روش نمونه‌گیری متوالی و برای تحلیل داده‌ها از تبیین تعقیبی استفاده شد.
از منظر جامعه‌شناسی اقتصادی و با تاکید بر مکتب تنظیم مقررات اقتصادی پاریسی مساله مورد نظر با تاکید بر ناامنی اقتصادی از نوع ساختاری (تکرار تورّم ساختاری اقتصاد کلان جامعه) تبیین شده است. این نوع ناامنی اقتصادی ساختاری صنایع در کشورهای کمتر توسعه‌یافته نظیر ایران، تحت تاثیر عوامل خارجی شامل تحریم‌های بین‌المللی و لغو قرارداد تجاری ایران‌خودرو با شرکت‌های خارجی، در کاهش بهره‌وری سرمایة این صنعت تشدید شده است.
تحلیل های انجام شده در سه سطح تبیین جامعه‌شناختی کلان (اقتصاد بین‌المللی)، میانه (سیاست‌ها و خط‌مشی اقتصادی دولت‌ها) و در سطح خُرد (راهبردهای مدیریتی مدیران) نشان داده که در شرایط ناامنی اقتصادی ساختاری (تکرار تورّم، رکود یا رکود تورّمی) به صورت همفزا بر کاهش روند بهره‌وری سرمایة گروه صنعتی ایران‌خودرو (68- 99) مؤثر بوده است. در متن مقاله پیشنهاداتی جامعه‌شناختی برای برون رفت از کاهش بهره‌وری سرمایة گروه صنعتی ایران‌خودرو ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

بهره‌وری سرمایه؛ گروه صنعتی ایران خودرو؛ تعامل همفزا؛ مقررات‌زدایی

مراجع