بررسی کاربرد قارچ‌های مایکوریزا و تریکودرما بر شاخصه‌های رشد، عملکرد ریزوم و مواد مؤثره گیاه زنجبیل

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 اردیبهشت 1403   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2024.85675.1308

نویسندگان

فائزه رضوانی نیا؛ محمدتقی عبادی^* ؛ ناصر صفایی

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

زنجبیل گیاهی دارویی و ادویه‌ای است که ریزوم، اسانس و عصاره آن مورد توجه می‌باشد. مطالعات متعددی، تاثیر مثبت تلقیح گیاهان با قارچ‌ها‌‌ی مایکوریزا و تریکودرما بر مولفه های رشد و عملکرد گزارش نموده اند. لذا، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی بر روی گیاه زنجبیل انجام شد. فاکتورها شامل تلقیح گیاهان با قارچ‌ها‌‌ی تریکودرما (Trichoderma harizanum)، مایکوریزا (G. etunicatum و Glomus fasciculatum) و تلفیق قارچ‌ها‌‌ بودند. هنگام برداشت، صفات ریختی و عملکرد ریزوم ارزیابی گردید و سپس خصوصیات کیفی نظیر رنگ، میزان فیبر، درصد و اجزای اسانس ریزوم‌ها بررسی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار صفت طول ساقه (68/35 سانتی‌متر)، وزن تر و خشک ساقه (22 و 2/10 گرم)، شاخص سبزینگی (17/18)، وزن تر و خشک برگ (46/34 و 96/8 گرم)، تعداد برگ (46/9 عدد) و فیبر ریزوم (28/4 درصد) به تیمار تلقیح با مایکوریزا اتونیکیتوم تعلق داشت ولی بیشترین تعداد ساقه، شاخص تیرگی/روشنایی و شاخص رنگ زرد/آبی ریزوم در تیمار شاهد به ترتیب با مقادیر 16/7، 29/73 و 6/98 مشاهده شد. بیشترین وزن تر و خشک ریزوم (5/35 و 2/5 گرم) تحت تیمار مایکوریزا فاسیکولیتوم و بالاترین میزان اسانس (4/0 درصد) تحت تیمار تلفیق مایکوریزا اتونیکیتوم با تریکودرما مشاهده شد. کامفن، 1و8-سینئول، نرال و ژرانیال به عنوان ترکیبات اصلی اسانس شناسایی شدند و میزان آنها در تیمار تلقیح با قارچ‌ها بیشتر از شاهد بود. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار تلقیح ریزوم‌ها با قارچ مایکوریزا اتونیکیتوم سبب دستیابی به میزان مطلوب صفات رشد، عملکرد ریزوم و مواد مؤثره در گیاه زنجبیل گردید.

کلیدواژه‌ها

کود زیستی؛ گیاه ادویه ای؛ اسانس؛ کیفیت

مراجع