رویکردسنجی ادبیات علمی روابط بین‌الملل ایرانی: بررسی مقالات علمی-پژوهشی سال‌1400

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 15، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 24، خرداد 1403، صفحه 355-375   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/irlip.2024.79000.1324

نویسنده

سجاد صادقی^*

دانش آموختۀ دکتری روابط بین الملل، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران(نویسنده مسئول)

چکیده

تحول‌پژوهشی و رویکرد‌سنجی یکی از مباحث مهم در فهم وضعیت پژوهشی یک دانش در بازه‌ی مشخص زمانی و در یک جامعه‌ی دانشگاهی یا پژوهشی مشخص است. فقر نظری در این حوزه‌ی مطالعاتی در نهایت با ایجاد ابهام علمی منجر به عدم شکل‌گیری حلقه‌های فکری موثر خواهد شد. در این پژوهش بر مبنای رویکرد درون‌رشته‌ای و با مطالعه‌ی 143 مقاله‌ی پژوهشی روابط بین‌الملل ایرانی منتشر شده در سال 1400، پله‌ی اول نهاده شده است. براساس روش خاص ابداعی مبتنی بر دانش رایانه‌ای موفق به تشکیل جامعه‌ی آماری اتفاقی و قابل اتکاء شده‌ایم و برمبنای روش پژوهش نظریه‌ی داده بنیاد نیز در نهایت به پنج تئوری تایید شده دست یافتیم که در پژوهش‌های آینده در این حوزه می‌توانند بعنوان شاخص راهنما پژوهش‌ها باشند. خروجی پژوهش حاضر تعیین حوزه‌های فقرپژوهشی و موارد توجه بیش از حد است؛ آنچنان که دریافتیم روابط بین‌الملل ایرانی بیش از حد آمریکازده و بی‌توجه به نیازهای مبتنی بر دکترین سیاست‌خارجی دولت‌نهاد است. همچنان که در حوزه‌ی روش‌پژوهش و معرفت‌شناسی نیز سردرگمی ناشی از فقدان آموزش موثر را مشاهده کردیم. در پژوهش حاضر نگاه کلان‌نگر حاکم است و به بررسی با رویکرد برون‌رشته‌ای و عوامل ایجاد چنین "فقر" یا "شدت توجه" نپرداخته‌ایم. عدم توجه جامعه‌ی دانشگاهی به نیازهای مبتنی بر دکترین سیاست‌خارجی دولت‌نهاد دارای ریشه‌هایی از جنس عوامل محیطی و همچنین نظام ارزشی-هنجاری حاکم بر اندیشه‌ی متفکران روابط بین‌الملل ایرانی و تلاش برای فاصله‌گذاری معنادار با مباحث دولت‌نهاد است که موضوع پژوهش حاضر نبوده و می‌بایست در پژوهش‌های دیگر به آن پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

ادبیات علمی روابط بین‌الملل؛ تحول‌پژوهی؛ روابط بین‌الملل؛ روابط بین‌الملل ایرانی؛ رویکردسنجی

مراجع

Alker, H. R. & Biersteker, T. J. (1984). The Dialectics of World Order: Notes for a Future
Archeologist of International Savoir Faire, International Studies Quarterly, 28(2), 121-142.
Chong, A. & Hamilton-Hart, N. (2009). Teaching International Relations in Southeast Asia Historical Memory, Academic Context, and Politics–an Introduction, International
Relations in Southeast Asia, 9(1), 1-18.
Friedrichs, J. (2004). European Approaches to International relations Theory: a House
with many Mansions, London: Routledge.
Grosser, A. (1956). Letude des Relations Internationals, Specialite americaine?, Revue
Francaise de Science Politique, 6(3), 634-651.
Hadiwinata, B. S. (2009). International Relations in Indonesia: Historical Legacy, Political
Intrusion, and Commercialization, International Relations of the Asia Pacific, 9(1), 55-81.
Holsti, K. J. (1985). The Dividing Discipline: Hegemony and Diversity in International
Theory, London: Routledge.
Jordan, R.; Maliniak, D.; Oakes, A.; Peterson, S. & Tierney, M. J. (2009). One Discipline
or Many? TRIP Survey of IR Faculty in Ten Countries, Virginia: The College of William
and Mary.
Makarychev, A. & Morozov, V. (2013). Is ‘Non-Western Theory’ Possible? The Idea of
Multipolarity and The Trap of Epistemological Relativism in Russian IR, International
Studies Review, 15(3), 328-350.
Maliniak, D.; Oakes, A.; Peterson, S. & Tierney, M. J. (2011). IR in USA Academy,
International Studies Quarterly, 55(2), 437-464.
Maliniak, D.; Long, J. D.; Peterson, S. & Tierney, M. J. (2018). The Global Study of
International Relations: Hegemony, Diversity or Insularity, Security Studies, 27(3), 448-
484.
Waever, O. (1998). The Sociology of Not So International Discipline: American and
European Developments in IR, International Organization, 52(4), 687-727.