نقد دیدگاه اختصاص حرمت تشبیب به زنان مؤمن

فقه و اصول (Fiqh va uṣūl)

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 خرداد 1404

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2025.91816.1903

نویسندگان

رضا گرمه گی بایگی^{* 1}؛ محمدتقی فخلعی²

¹حوزه علمیه خراسان، دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی

چکیده

تشبیب، به معنای یادکرد از روی عشق و محبت زنان در شعر، از موضوعاتی است که حرمت آن در فقه اسلامی بر اساس عناوین ثانوی چون هتک حرمت، ایذاء، و تهییج شهوت تحلیل شده است. در این میان، بحث از قید ایمان در حرمت تشبیب، همواره محل اختلاف فقها بوده است. برخی از فقها، حرمت تشبیب را به زنان مؤمنه اختصاص داده‌اند، در حالی که گروهی دیگر آن را مطلق دانسته‌اند. این مقاله با رویکردی توصیفی-تحلیلی، به بررسی ادله حرمت تشبیب و نقش قید ایمان در این حکم پرداخته است.

نوآوری اصلی این پژوهش در نفی قید ایمان با تأکید بر قبح و حرمت ظلم به‌عنوان مبنای اصلی تشریع حرمت تشبیب است که تفاوتی میان زنان مؤمنه و غیر مؤمنه باقی نمی‌گذارد. مقاله نشان می‌دهد که کرامت انسانی به‌عنوان یکی از اصول بنیادین فقه اسلامی، مبنای مشترک برای حرمت اعمالی است که موجب خدشه به عزت و جایگاه اجتماعی افراد می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

تشبیب؛ ایمان؛ کرامت انسانی؛ ظلم؛ حسن و قبح