تحلیل دیدگاه تفسیری صدرالمتألهین در ارتباط با آیات 18 سوره آل عمران و 53 سوره فصلت

علوم قرآن و حدیث

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 مهر 1404   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2025.94294.1857

نویسندگان

حجت اسعدی^{* 1}؛ علی عبداله زاده²

¹گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی(شهید مطهری)، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی(شهید مطهری)، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

دو آیه شریفه «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ » و  «أَوَ لَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهید» نقش به‌سزایی در بیان مهم‌ترین مسأله فلسفی مکتب صدرایی یعنی اثبات ذات و توحید ذاتی حق از طریق اقامه برهان صدیقین دارد. براهینی که صدرالمتألهین بر پایه دو آیه یاد شده اقامه کرده است، نوعی تفسیر این دو آیه به شمار می‌رود. این نوشتار که به روش توصیفی_تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای سامان یافته است، در صدد تحلیل دیدگاه تفسیری صدرالمتألهین نسبت به دو آیه 18 سوره آل عمران و 53 سوره فصّلت است. در پژوهش صورت‌گرفته، دیدگاه تفسیری ملاصدرا در ارتباط با آیه 18 سوره آل عمران مورد نقد واقع شد؛ با این وجود دیدگاه تفسیری وی در ارتباط با آیه 53 سوره فصّلت بر اساس ظاهر آیه، مورد تایید قرار گرفت و نهایتا پس از رد اشکالات واردشده نسبت به این دیدگاه، با توجه به قرائن لفظی، سیاقی و روایی، پذیرش این دیدگاه تفسیری ممکن دانسته شده است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم؛ صدرالمتألهین؛ شهادت ذات بر ذات؛ توحید

مراجع