ارائه الگوی شهر دوستدار کودک در شهر مشهد (نمونه موردی مناطق یک، شش و شانزده)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 آبان 1404

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2025.93462.1515

نویسندگان

عاطفه گنجلو؛ محمد اجزاء شکوهی^* ؛ امیدعلی خوارزمی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

توجه به کودکان ، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های توسعه پایدار شهر می باشد، از آنجایی که کودکان آسیب‌ پذیرترین اعضای جامعه هستند، لذا شهر مناسب برای کودکان، برای همه گروههای سنی مناسب است و توسعه پایدار شهر، نیازمند برنامه‌ریزی شهرهایی ایمن و سالم متناسب با قشر کودک می‌باشد.هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی شهر دوستدار کودک براساس شرایط مناطق شهر مشهد می‌باشد. در این رابطه، سه منطقه یک، شش و شانزده نماینده مناطق با سطح توسعه بالا، متوسط و ضعیف انتخاب شدند. حجم نمونه گروه والدین 382 نفر، گروه متخصصین 85 نفر و گروه کودکان 6 تا 12 سال نیز 375 نفر محاسبه شده است. متغیرهای پژوهش نیز در قالب هشت شاخص اصلی مشارکت و ارزش‌دهی به کودکان، دسترسی به خدمات، آموزش و فرهنگ، ایمنی و سهولت تردد کودکان، کیفیت محیط سالم، امنیت کودکان، خانه و خانواده و فضاهای شهری و بازی آورده شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو بخش تحلیل پرسش‌نامه‌های والدین و متخصصین با بهره‌گیری از نرم افزار آماری SPSS و تحلیل مصاحبه‌های کودکان با بهره‌گیری از روش تئوری زمینه‌ای انجام گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که وضعیت شاخص-های شهر دوستدار کودک در مناطق توسعه بالا و توسعه متوسط از مطلوبیت بالایی برخوردار نبوده و در مناطق توسعه ضعیف نامطلوب می‌باشد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که وضعیت شاخص‌های شهر دوستدار کودک در مناطق سه‌گانه توسعه در نگاه متخصصین و والدین متفاوت است و متخصصین نظرات خوش‌بینانه‌تری نسبت به واقع‌گرایی والدین دارند اما این شاخص‌ها در نگاه کودکان مناطق سه‌گانه توسعه با توجه به ذات پاک کودک تفاوت ندارد و همه آنان آرزوهایی مثل هم دارند. در نهایت الگوی شهر دوستدار کودک در قالب چهار مشخصه شهر دوستدار آموزش، طبیعت، بازی و سلامت ارائه شده است که همه موارد به صورت زنجیروار بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند.

کلیدواژه‌ها

توسعه پایدار؛ شهر دوستدار کودک؛ مشهد؛ SPSS؛ تئوری زمینه ای