ارزیابی پایداری ترجیحات مصرف‌کنندگان برنج در کشور

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 5، دوره 39، شماره 3، مهر 1404، صفحه 289-273   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2025.93036.1343

نویسندگان

ناصر آسیابانی¹؛ اتابک کاظم پور کهریز¹؛ مجید حسنی مقدم^{* 2}؛ آرش دور اندیش¹؛ احمد قاسمی¹

¹گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

برنج یکی از مهم‌ترین اقلام غذایی جهان است که نقشی اساسی در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی دارد. در دو دهه‌ی گذشته، روند افزایشی واردات به‌ویژه از هند و پاکستان، همراه با کاهش تولید داخلی، موجب کاهش سهم برنج ایرانی در مصرف سرانه و افزایش سهم برنج وارداتی شده است. این تغییرات نگرانی‌هایی درباره وفاداری مصرف‌کنندگان به برنج داخلی و احتمال تغییر پایدار ترجیحات غذایی ایجاد کرده است.هدف اصلی پژوهش حاضر آزمون پایداری ترجیحات مصرف‌کنندگان برنج ایرانی در کشور است. برای این منظور با استفاده از رهیافت‌های غیر پارامتری با بکارگیری دو رویکرد ترجیحات آشکار شده ضعیف و ترجیحات آشکار شده تعمیم‌یافته، پایداری ترجیحات مصرف‌کنندگان برنج ایرانی در کشور در دوره‌ی زمانی 1401-1382 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد باوجود این که در دوره‌ی مورد مطالعه 4 نقض در ترجیحات مصرف‌کنندگان اتفاق افتاده است اما این نقض‌ها پایدار نبوده و شکست ساختاری در ترجیحات رخ نداده است و به عبارت دیگر وفاداری به برنج ایرانی کماکان وجود دارد. لذا پیشنهاد می‌شود که جهت کاربست سیاست‌گذاری‌های مناسب اقداماتی نظیر سرمایه‌گذاری در فناوری و تحقیق و توسعه و بهبود زنجیره‌ی تأمین در دستور کار قرار گیرد تا برنج ایرانی با قیمت رقابتی به بازار وارد شود.

کلیدواژه‌ها

ایران، برنج، ترجیحات مصرف‌کننده، ترجیحات آشکار شده ضعیف، ترجیحات آشکار شده تعمیم‌یافته طبقه‌بندی JEL: D11؛ Q17

مراجع

1. Aguiar, V.H., & Serrano, R. (2021). Cardinal revealed preference: Disentangling transitivity and consistent binary choice. Journal of Mathematical Economics, 94, https://doi.org/10.1016/j.jmateco. 2020.102462
2. Akpalu, W., & Okyere, M.A. (2023). Fish protein transition in a coastal developing Environmental and Resource Economics, 84(3), 825-843. https://doi.org/10.1007/s10640-022-00669-y
3. Compiani, G. (2022). Market counterfactuals and the specification of multiproduct demand: A nonparametric approach. Quantitative Economics, 13(2), 545–591. https://doi.org/10.3982/qe1653
4. Conover, W.J. (1999). Practical Nonparametric Statistics. Third Edition, John Wiley & Sons, New York.
5. Crouzeix, J. (2023). Revealed preferences. Revista Brasileira De Economia De Empresas, 22(2). https://doi.org/10.31501/rbee.v22i2.14552
6. Customs Administration of Iran. (2023). Retrieved from https://doi.org/10.56656/100249.04
7. Demuynck, T., & Seel, C. (2018). Revealed preference with limited consideration. American Economic Journal: Microeconomics, 10(1), 102-131. https://doi.org/10.1257/mic.20150343
8. Dziewulski, P., Lanier, J., & Quah, J. (2024). Revealed preference and revealed preference cycles: A survey. Journal of Mathematical Economics, 113(103016), 119-130. https://doi.org/10.1016/j.jmateco.2024.103016
9. Ensan, E., & Salami, H. (2016). Investigating the stability of consumers' preferences of imported dates in India, before and after international sanctions against Iran: the use of non-parametric tests of revealed preferences. The 10^th Biennial Conference of Iran^’s Agricultural Economics. Shahid Bahonar University. Kerman.
10. (2023). FAOSTAT. Retrieved from https://doi.org/10.32614/cran.package.faostat
11. Hovhannisyan, V., Kondaridze, M., Bastian, C., & Shanoyan, A. (2020). Empirical evidence of changing food demand and consumer preferences in Russia. Journal of Agricultural and Applied Economics, 52(3), 480-501. https://doi.org/10.1017/aae.2020.13
12. Jin, H.J. (2006). Verifying timing and frequency of revealed preference violations and application to the BSE outbreak in Japan. Canadian Journal of Agricultural Economics/Revue Canadienne D Agroeconomie, 54(1), 139–157. https://doi.org/10.1111/j.1744-7976.2006.00042.x
13. Kani, A., DeSarbo, W.S., & Fong, D.K.H. (2018). A factorial Hidden Markov model for the analysis of temporal change in choice models. Customer Needs and Solutions, 5(3–4), 162–177. https://doi.org/10.1007/s40547-018-0088-0
14. Kohansal, M.R., & Azam Rahmati, E. (2020). A survey on revealed preferences of Iranian citizens for sugar and lump sugar. Agricultural Economics and Development, 28(2), 261-277. (In Persian). https://doi.org/10.30490/aead.2020.265689.1021
15. Ministry of Agriculture Jihad of Iran. (2023). Crop level and production report. Retrieved from https://biamar.maj.ir/ManagementReport/powerbi/DataBank/AgriBiReport?rs:embed=true
16. Mohammadian, F., Noroozi, H., & Kalhoori, S. (2022). Investigation of meat consumption preferences using non-parametric method of revealed preferences. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 53(3), 755-771. (In Persian). https://doi.org/10.22059/ijaedr.2021.332552.669095
17. Noroozi, H. (2022). Investigating the rational behavior and testing the change in consumer preferences of cereals bundle in urban households in Iran. Agricultural Economics Research, 14(1), 59-74. (In Persian). https://doi.org/10.30495/jae.2022.21811.2038
18. Rahman, K., Akhi, K., & Palash, M. (2020). Empirical evidence of changing food demand and consumer preferences in the USA. Journal of the Bangladesh Agricultural University, 0, https://doi.org/10.5455/ jbau.94759
19. Salami, H., & Kavoosi Kalashami, M. (2011). Determination of structural change in Iranian consumers preferences’ for rice commodity basket: WARP and K-W tests. Journal of Agricultural Economics and Development, 25(1), 90-99. (In Persian). https://doi.org/10.22067/jead2.v1390i1.8887
20. Salami, H., & Sadafi Abkenar, S. (2019). A non-parametric approach to specifying changes of preferences German consumers for the Iranian and U. pistachios. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 50(1), 79-95. (In Persian). https://doi.org/10.22059/ijaedr.2018.261600.668626
21. Samuelson, P.A. (1948). Consumption theory in terms of revealed preference. Economica, 15(60), 243-253. https://doi.org/10.2307/2549561
22. Tipoe, E., Adams, A., & Crawford, I. (2021). Revealed preference analysis and bounded rationality. Oxford Economic Papers, 74(2), 313–332. https://doi.org/10.1093/oep/gpab018
23. Varian, H.R. (1982). Non-parametric methods in demand analysis. Economics Letters, 9(1), 23-29. https://doi.org/10.1016/0165-1765(82)90092-1
24. Varian, H.R. (1994). Goodness-of-Fit for Revealed Preference Tests(Econometrics No. 9401001). University Library of Munich, Germany.