مقایسه تأثیر درمان‌های شناختی-رفتاری و فراتشخیصیِ یکپارچه بر خودپنداره جنسی، صمیمیت جنسی و عملکرد جنسی در زنان با اختلال ملال پیش از قاعدگی

پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره

مقاله 12، دوره 14، شماره 1، خرداد 1403، صفحه 243-268   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/tpccp.2024.83367.1521

نویسندگان

شیما خرم¹؛ حبیب هادیان فرد^{* 2}؛ عبدالعزیز افلاک سیر³؛ جواد ملازاده⁴

¹دانش‌جوی دکتری روانشناسی بالینی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

²استاد، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

³دانشیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

⁴دانشیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری با فراتشخیصی یکپارچه بر سه متغیر خودپنداره جنسی، صمیمیت جنسی و عملکرد جنسی در زنان با اختلال ملال پیش از قاعدگی است.

روش: روش پژوهش بر مبنای هدف، کاربردی و از نظر روش، کمی و از نوع نیمه‏آزمایشی، با طرح پیش‏آزمون، پس‏آزمون با گروه کنترل همراه با پیگیری 2 ماهه بود.

جامعه آماری پژوهش شامل تمامی زنان متأهل با دامنه سنی 25 تا 45 سال مبتلا به اختلال ملال پیش از قاعدگی مراجعه کننده به مراکز درمانی وابسته به دانشگاه علوم‏پزشکی و بهزیستی شهرستان لار در سال 401-1400 بود که حداقل شش ماه الی یک سال از زمان مشکلات قاعدگی آن ها میگذشت و بیماری جسمی خاصی نداشتند که با روش نمونه‏گیری هدفمند از بین آن‏ها تعداد 60 نفر انتخاب و به شیوه انتصاب تصادفی در سه گروه مساوی 20 نفری جایگزین شدند



یافته‌ها: گروه‏های آزمایش و کنترل پرسشنامه چندوجهی خودپنداره جنسی (MSSCQ)، پرسشنامه عملکرد جنسی زنان (FSFI) و پرسشنامه صمیمیت جنسی (SIQ) را در مراحل مختلف سنجش تکمیل کردند. هر دو درمان فراتشخیصی و شناختی-رفتاری طی 9 جلسه برای آزمودنی‏های گروه‏های آزمایش ( نه افراد گروه کنترل) اجرا شد. داده‏ها با استفاده از آمار توصیفی، آزمون پیش فرض‏های آماری، آنالیز واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بن‏فرونی تحلیل شد. نتایج نشان داد هر دو درمان بر بهبود میانگین نمره خودپنداره جنسی، صمیمیت جنسی و عملکرد جنسی تأثیر معناداری داشته‏اند. اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر خودپنداره جنسی و عملکرد جنسی نسبت به درمان فراتشخیصی یکپارچه بیشتر بوده است اما تأثیر درمان فراتشخیصی یکپارچه بر صمیمیت جنسی بالاتر بوده است. یافته‏های پژوهش حاضر حمایتی تجربی برای دو روش درمانی در جهت بهبود شاخص‏های جنسی در زنان متأهل بود. آگاهی روان درمانگران حوزه سلامت و بهداشت خانواده از این رویکردها می‏تواند کمک کننده باشد.

کلیدواژه‌ها

درمان اثربخشی شناختی رفتاری؛ درمان فراتشخیصی یکپارچه؛ خودپنداره جنسی؛ صمیمیت جنسی؛ عملکرد جنسی؛ اختلال ملال پیش از قاعدگی

مراجع

Adam, F., & Grimm, E. (2023). Female sexual dysfunction: Applications of cognitive-behavioral therapy. In Handbook of Cognitive Behavioral Therapy by Disorder (pp. 147-161). Elsevier.

American Psychiatric Association, D., & Association, A. P. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5 (Vol. 5). American psychiatric association Washington, DC. https://doi.org/https://doi.org/10.1108/RR-10-2013-0256

Bakhshipour Roodsari, A., Mahmood Aliloo, M., Farnam, A., & Abdi, R. (2014). Efficacy evaluation of unified transdiagnostic treatment in symptoms reduction of patients with generalized anxiety disorder and a comorbid emotional disorder. Journal of Modern Psychological Researches, 8(32), 41-74. https://doi.org/https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_4295_007f76f1fcdb3cc1433684c8729fddf9.pdf

Barlow, D. H., Farchione, T. J., Bullis, J. R., Gallagher, M. W., Murray-Latin, H., Sauer-Zavala, S., Bentley, K. H., Thompson-Hollands, J., Conklin, L. R., & Boswell, J. F. (2017). The unified protocol for transdiagnostic treatment of emotional disorders compared with diagnosis-specific protocols for anxiety disorders: A randomized clinical trial. JAMA psychiatry, 74(9), 875-884.

Braga, C., Ferreira, H., Sousa, I., & Gonçalves, M. M. (2022). Ambivalence resolution in the Unified Protocol for Transdiagnostic Treatment of Emotional Disorders: An exploratory case study. Psychotherapy Research, 32(8), 1034-1046. https:/doi.org/10.1080/10503307.2022.2062267

Câmara, R. d. A., Köhler, C. A., Frey, B. N., Hyphantis, T. N., & Carvalho, A. F. (2016). Validation of the Brazilian Portuguese version of the Premenstrual Symptoms Screening Tool (PSST) and association of PSST scores with health-related quality of life. Brazilian Journal of Psychiatry, 39, 140-146. https:/doi.org/10.1590/1516-4446-2016-1953

Cho, S.-E., & Na, K.-S. (2019). Questioning the beneficial effects of internet-based cognitive behavioral therapy on premenstrual dysphoric disorder. Psychotherapy and Psychosomatics, 88(4), 236-236.

Chumpalova, P., Iakimova, R., Stoimenova-Popova, M., Aptalidis, D., Pandova, M., Stoyanova, M., & Fountoulakis, K. N. (2020). Prevalence and clinical picture of premenstrual syndrome in females from Bulgaria. Annals of general psychiatry, 19(1), 1-7.https://doi.org/https://annals-general-psychiatry.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12991-019-0255-1

de Ornelas Maia, A. C. C., Sanford, J., Boettcher, H., Nardi, A. E., & Barlow, D. (2017). Improvement in quality of life and sexual functioning in a comorbid sample after the unified protocol transdiagnostic group treatment. Journal of psychiatric research, 93, 30-36.

Eserdag, S., Kurban, D., Yakut, E., & Mishra, P. C. (2021). Insights into the vaginismus treatment by cognitive behavioral therapies: correlation with sexual dysfunction identified in male spouses of the patients. Journal of Family & Reproductive Health, 15(1), 61.

García-Escalera, J., Valiente, R. M., Sandín, B., Ehrenreich-May, J., Prieto, A., & Chorot, P. (2020). The unified protocol for transdiagnostic treatment of emotional disorders in adolescents (UP-A) adapted as a school-based anxiety and depression prevention program: An initial cluster randomized wait-list-controlled trial. Behavior therapy, 51(3), 461-473. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.beth.2019.08.003

Garrison, M. B., & Curtis, S. V. (2019). Marital Conflict, Intimate Partner Violence, and Family Preservation. Empirically Based Interventions Targeting Social Problems, 227-245. https:/doi.org/10.1007/978-3-030-28487-9_11

Grossman, R. A., & Ehrenreich-May, J. (2020). Using the unified protocol for Transdiagnostic treatment of emotional disorders with youth exhibiting anger and irritability. Cognitive and Behavioral Practice, 27(2), 184-201.

Guyon, R., Fernet, M., Canivet, C., Tardif, M., & Godbout, N. (2020). Sexual self-concept among men and women child sexual abuse survivors: Emergence of differentiated profiles. Child Abuse & Neglect, 104, 104481. https:/doi.org/10.1016/j.chiabu.2020.104481

Hasanpour, V., Keshavarz, Z., Azin, S. A., Ansaripour, S., & Ghasemi, E. (2019). Comparison of Sexual Function and Intimacy in Women with and without Recurrent Miscarriage. Journal of Isfahan Medical School, 37(533), 768-774. https://doi.org/https://doi.org/10.22122/jims.v37i533.12181

Henz, A., Ferreira, C. F., Oderich, C. L., Gallon, C. W., de Castro, J. R. S., Conzatti, M., de Almeida Fleck, M. P., & Wender, M. C. O. (2018). Premenstrual syndrome diagnosis: A comparative study between the daily record of severity of problems (DRSP) and the premenstrual symptoms screening tool (PSST). Revista Brasileira de Ginecologia e Obstetrícia/RBGO Gynecology and Obstetrics, 40(01), 020-025. https://doi.org/10.1055/s-0037-1608672

Kakanezhadifard, M., Heidari, A., & Naderi, F. (2021). The Mediating Role of Infertility Stress in the Relationship Between Sexual Self-Concept, Family Resilience, and Marital Adjustment in Infertile Women. MIDDLE EASTERN JOURNAL OF DISABILITY STUDIES, 11(1). https:/sid.ir/paper/1030636/en

Kane, L., Dawson, S. J., Shaughnessy, K., Reissing, E. D., Ouimet, A. J., & Ashbaugh, A. R. (2019). A review of experimental research on anxiety and sexual arousal: Implications for the treatment of sexual dysfunction using cognitive behavioral therapy. Journal of Experimental Psychopathology, 10(2).

Kate, H. K., Sulcus; J, Kirk; D, Clark. (2007). Cognitive behavioral therapy. Translated by Habibullah Qasemzadeh, 1(1), 1-400.

Kemerer, B. M., Zdaniuk, B., Higano, C. S., Bossio, J. A., Camara Bicalho Santos, R., Flannigan, R., & Brotto, L. A. (2023). A randomized comparison of group mindfulness and group cognitive behavioral therapy vs control for couples after prostate cancer with sexual dysfunction. The journal of sexual medicine, 20(3), 346-366.

Lerner, T., Bagnoli, V. R., Pereyra, E. A. G. d., Fonteles, L. P., Sorpreso, I. C. E., Soares Júnior, J. M., & Baracat, E. C. (2022). Cognitive-behavioral group therapy for women with hypoactive sexual desire: A pilot randomized study. Clinics, 77.

Masoumi, S. Z., Khani, S., Kazemi, F., Kalhori, F., Ebrahimi, R., & Roshanaei, G. (2017). Effect of marital relationship enrichment program on marital satisfaction, marital intimacy, and sexual satisfaction of infertile couples. International journal of fertility & sterility, 11(3), 197. https://doi.org/https://doi.org/10.22074/ijfs.2017.4885

mohammad Bakhshani, N., Hasanzadeh, Z., & Raghibi, M. (2012). Prevalence of premenstrual symptoms and premenstrual dysphoric disorder among adolescents students of Zahedan. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences, 13(8). https://doi.org/https://sid.ir/paper/84541/fa

Naeinian, M. R., Ghannadian, F., & Heydarinasab, L. (2021). The relationship between sexual self-concept and sexual function and self-esteem in women with vaginismus disorder. Journal of Behdasht dar Arseh, 8(4). https://doi.org/https://doi.org/10.22037/jhf.v8i4.33685

Nowosielski, K., Drosdzol, A., Skrzypulec, V., & Plinta, R. (2010). Sexual satisfaction in females with premenstrual symptoms. The journal of sexual medicine, 7(11), 3589-3597. https:/doi.org/10.1111/j.1743-6109.2010.01927.x

Rodriguez-Moreno, S., Farchione, T. J., Roca, P., Marín, C., Guillén, A. I., & Panadero, S. (2022). Initial effectiveness evaluation of the Unified Protocol for Transdiagnostic Treatment of Emotional Disorders for homeless women. Behavior Modification, 46(3), 506-528. https:/doi.org/10.1177/0145445520982562

Rosen, C. B., J. Heiman, S. Leiblum, C. Meston, R. Shabsigh, D. Ferguson, R. D'Agostino, R. (2000). The Female Sexual Function Index (FSFI): a multidimensional self-report instrument for the assessment of female sexual function. Journal of sex & marital therapy, 26(2) 191-208 . https:/doi.org/10.1080/009262300278597

Saghebi Saeedi, K., Abolghasem, A., & Akbari, B. (2020). The effectiveness of self-compassion training and positive thinking on sleep quality and decrease of pain intensity in girl with primary dysmenorrhea. Complementary Medicine Journal, 9(4), 3914-3929. http:/cmja.arakmu.ac.ir/article-1-698-fa.html

Sakiris, N., & Berle, D. (2019). A systematic review and meta-analysis of the Unified Protocol as a transdiagnostic emotion regulation based intervention. Clinical psychology review, 72, 101751.

Sandín, B., García-Escalera, J., Valiente, R. M., Espinosa, V., & Chorot, P. (2020). Clinical utility of an internet-delivered version of the unified protocol for transdiagnostic treatment of emotional disorders in adolescents (iUP-A): a pilot open trial. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(22), 8306. https:/doi.org/10.3390/ijerph17228306

Sauer-Zavala, S., Bentley, K. H., Steele, S. J., Tirpak, J. W., Ametaj, A. A., Nauphal, M., Cardona, N., Wang, M., Farchione, T. J., & Barlow, D. H. (2020). Treating depressive disorders with the Unified Protocol: A preliminary randomized evaluation. Journal of Affective Disorders, 264, 438-445.

Shaver, P. R., & Mikulincer, M. (2010). New directions in attachment theory and research. Journal of social and personal relationships, 27(2), 163-172. https:/doi.org/10.1177/0265407509360899

Steele, S. J., Farchione, T. J., Cassiello-Robbins, C., Ametaj, A., Sbi, S., Sauer-Zavala, S., & Barlow, D. H. (2018). Efficacy of the Unified Protocol for transdiagnostic treatment of comorbid psychopathology accompanying emotional disorders compared to treatments targeting single disorders. Journal of psychiatric research, 104, 211-216.

Steiner, M., Macdougall, M., & Brown, E. (2003). The premenstrual symptoms screening tool (PSST) for clinicians. Archives of Women’s Mental Health, 6, 203-209. https://doi.org/10.1007/s00737-003-0018-4

Talkovsky, A. M., Green, K. L., Osegueda, A., & Norton, P. J. (2017). Secondary depression in transdiagnostic group cognitive behavioral therapy among individuals diagnosed with anxiety disorders. Journal of anxiety disorders, 46, 56-64.

Tarnas, G., Meshchi, F., Shahnazari, M., Sodagar, S., & Asgharpour, M. (2021). The prediction of women's sexual function based on the role of self-concept, self-efficacy, and sexual awareness. Journal of Applied Family Therapy, 2(3), 169-153. https://doi.org/10.22034/aftj.2021.302163.1179