تحلیل گفتمان کاربران فارسی زبان توییتر در جنگ 7 اکتبر 2023 با ارجاع به نظریه فرکلاف

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 اسفند 1403

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2025.90073.1576

نویسندگان

امیرحسین ودیعی نوقابی^{* 1}؛ محمدعلی دادگسترنیا²؛ حمیدرضا کشاورز³

¹دانشگاه تهران

²دانشگاه علامه طباطبایی

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

این پژوهش به بررسی گفتمان کاربران فارسی‌زبان توییتر در رابطه با جنگ 7 اکتبر 2023 بین حماس و اسرائیل می‌پردازد و با استفاده از نظریه گفتمان انتقادی فرکلاف، به تحلیل قطبیت موجود در این گفتمان‌ها می‌پردازد. با بهره‌گیری از روش‌شناسی علوم اجتماعی محاسباتی، داده‌های مربوط به توییت‌های منتشرشده در بازه زمانی 15 مهر تا 15 آبان 1402 جمع‌آوری و با استفاده از تحلیل شبکه‌های اجتماعی (SNA)، ساختار و الگوهای بازنشر بررسی شده است.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که کاربران فارسی توییتر به دو قطب مشخص تقسیم شده‌اند؛ گروهی که از گفتمان انقلاب اسلامی حمایت می‌کنند و گروهی که به رژیم صهیونیستی نزدیک هستند. از هر قطب، یک کاربر اصلی انتخاب شده و گفتمان آن‌ها از نظر مضامین، ساختار و راهبردهای زبانی تحلیل شده است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که کاربران از تکنیک‌های مختلف رتوریکی و زبانی برای بسط ایدئولوژی‌های خود استفاده می‌کنند. کاربران در هر دو قطب سعی دارند از طریق تولید و بازنشر محتواهای خاص، هویت و اهداف ایدئولوژیک خود را تقویت کنند.

این پژوهش نشان می‌دهد که گفتمان‌های مرتبط با این جنگ در توییتر فارسی بر اساس قطبیت شدید شکل گرفته و جریان‌های سوم جایی در این فضا ندارند. علاوه بر این، بررسی‌ها نشان می‌دهد که تکنیک‌های بازنشر و استفاده از هشتگ‌ها به عنوان یکی از ابزارهای اصلی کاربران برای انتشار محتوا در این فضا استفاده می‌شود و قدرت کاربران با میزان دیده‌شدن و بازنشر محتوایشان ارتباط مستقیم دارد.

کلیدواژه‌ها

فلسطین؛ علوم اجتماعی محاسباتی؛ توییتر فارسی؛ تحلیل گفتمان؛ قطبیت