کاربری زمین و ناپایداری سطوح مخروطه‌افکنه‌ای در دامنه‌های جنوبی بینالود«نمونه مخروطه‌افکنه گرینه نیشابور

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 8، دوره 3، شماره 4، خرداد 1384   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v3i4.3043

نویسنده

بهنیافر بهنیافر^*

چکیده

مخروطه‌افکنه‌های جنوبی زون بینالود به دلیل ذخایر آبی مناسب و خاکهای آبرفتی موقعیت مناسبی برای سکونت‌گزینی آبادیها، نقاط شهری و توسعة آنها دارند. به‌ویژه احداث قنوات که از مجاور رأس مخروط‌افکنه شروع شده و تا دشت ادامه می‌یابند در بهره‌برداری از ذخایر آبی مخروط‌های جنوبی بینالود نقش مؤثری داشته‌اند. همچنین به دلیل خاکهای مساعد در بخش قاعدة مخروط‌افکنه‌ها، کشاورزی توسعة زیادی یافته و روستائیان اقدام به شخم اراضی و عملیّات زراعی حتی تا مسیر آبراهة اصلی مخروط کرده‌اند. در نتیجة این اقدامات و به ویژه تشدید آن در دهة اخیر ناپایداری سطوح مخروط‌افکنه‌ای گسترش یافته و بلایای طبیعی از جمله فرسایش آبی- خاکی، گل سیلابها و دیگر فعّالیتهای دینامیکی را افزایش داده است. در این نوشتار یکی از مخروطهای آبرفتی مهم دامنه‌های بینالود ( به نام مخروط‌افکنه گرینة نیشابور) به‌عنوان نمونه‌ای از ناپایداری سطوح مخروط‌افکنه‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد و اهداف اصلی آن عبارت‌اند از:
الف) طبقه‌بندی سطوح مخروط‌افکنه‌ای از نظر پدیده‌ها. فرآیندهای ژئومورفی.
ب) ارتباط متقابل کاربری زمین یا نقش فعّالیتهای انسانی (به‌ویژه جوامع روستایی) با تشدید ناپایداری سطوح مخروط‌افکنه‌ای.
واژگان کلیدی: مخروط افکنه، ناپایداری، حرکات توده‌ای، زبانة فعّال مخروط‌افکنه، کاربری زمین، بلایای محیطی.