مفعول نمایی افتراقی، نگاهی دیگر به "را"

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 1، دوره 2، شماره 2، مهر 1389   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v2i2.15900

نویسنده

محمد راسخ مهند^*

دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

مفعول نمایی افتراقی ویژگی زبانهایی است که همه مفعولها را به یک شیوه نشان نمی دهند. بوسونگ (1985) این پدیده را در برخی از زبانهای ایرانی بررسی کرده است. آیسن (2003) نشانه «را» در فارسی را نشانه ای می داند که به معرفگی و جانداری مفعولها حساس است، و این زبان را نمئنه ای از زبانهای دارای مفعول نمایی افتراقی می داند. در این مقاله نشان داده ایم برخلاف دیدگاه آیسن (2003)، نمی‌توان گفت «را» فقط طبقة خاصی از مفعولها در فارسی را همراهی می کند؛ زیرا اولاً می‌تواند در طیف معرفگی با همة مفعولها ظاهر شود و حضور آن تأثیری کلامی دارد، ثانیاً طیف جانداری نقشی در حضور «را» ندارد و ثانیاً این نشانه می‌تواند با مواردی از غیرمفعولها نیز ظاهر شود. پس با در نظر گرفتن این سه مورد، نمی‌توان دیدگاه آیسن (2003) را در مورد نقش «را» اقتصادی فرض کرد.

کلیدواژه‌ها

حالت؛ مفعول نمایی افتراقی؛ معرفگی؛ جانداری؛ فارسی