طراز در تمدن اسلامی (از تأسیس تا عصر ممالیک)

تاریخ و فرهنگ

مقاله 4، دوره 42، شماره 1 - شماره پیاپی 84، 1389   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/history.v0i0.11746

نویسنده

عبدالله همتی گلیان^*

چکیده

تمدن اسلامی در دوره شکوفایی و پویایی خویش مؤسسات اجتماعی و اقتصادی متنوعی داشته که یک مورد برجستة آن صنعت نسّاجی بوده است. فعالیت در بخش قابل توجهی از این صنعت تحت نام طراز و تشکیلات مرتبط با آن انجام می‌گرفته که تقریباً بر اغلب جنبه‌های زندگی مسلمانان تأثیر داشته است. از آن جمله تولیدات طراز علاوه بر این که تأثیرهای اقتصادی عمده بر جامعة اسلامی می‌نهاده، به لحاظ اجتماعی وسیاسی نیز جایگاه ممتازی داشته تا جایی که هدایا و خلعت‌هایی که از سوی حکمرانان و بزرگان به دیگران اعطاء می‌شده، عمدتاً رداها و پارچه‌های طراز بوده است. همچنین در این پارچه‌ها نوشته‌هایی به صورت زیبا و هنرمندانه نقش می‌شده که کارکرد رسانه ای- تبلیغی داشته است.
در بحث طراز موضوعات دیگری از قبیل جنبة زیبایی شناختی آن نیز مطرح است. مقاله حاضر پس از بیان مفهوم و منشأ طراز فقط به جایگاه اجتماعی-سیاسی، اقتصادی، و رسانه‌ای-تبلیغی آن در جامعه اسلامی می‌پردازد.
کلید واژه‌ها: طراز، دارالطراز، مسلمانان، لباس.