فناوری اطلاعات و ارتباطات و نقش آن در کاهش تقاضای سفرهای درون شهری (مطالعۀ موردی: شهر یزد)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 3، دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 1، اسفند 1393، صفحه 43-52   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v1i1.23557

نویسندگان

علیرضا دهقان پور¹؛ محبوبه محمودی نیا²؛ حجت رضایی^{* 3}

¹دانشگاه پیام نور، مرکز یزد

²دانشگاه آزاد اسلامی، خوراسگان، اصفهان

³دانشگاه تهران

چکیده

بدون تردید، با توجه به تأثیر مستقیمی که فناوری اطلاعات در زمینۀ کاهش هزینه‌ها، افزایش سطح رفاه عمومی، رشد اقتصادی و افزایش اشتغال دارد اهمیت توسعه و گسترش آن در ایران بر هیچ کس پوشیده نیست. امکاناتی که تحت تأثیر رشد کاربری فناوری اطلاعات در کشور به وجود می‌آید از یک سو، به دلیل کاهش سفرهای درون شهری و بین شهری، آلودگی هوا را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر، با ارایۀ خدمات آموزشی موجب ارتقای سطح علمی افراد جامعه می‌شود. پژوهش حاضر با روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری داده‌ها شامل کتاب‌خانه ای و میدانی سعی بر آن دارد تا اثرات ICT را بر کاهش تقاضای سفرهای درون شهری مورد سنجش قرار دهد. جامعۀ آماری تحقیق شامل 6 محله از شهر یزد است که از طریق تحلیل خوشه‌ای 384 نمونه انتخاب شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار استنباطی شامل (همبستگی اسپیرمن و کندال) استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که وضعیت شاخص‌های ICT در شهر یزد بالاتر از سطح متوسط است و بین برخورداری از امکانات ICT و میزان مراجعۀ حضوری و همچنین بین رضایتمندی از سایت‌ها و میزان مراجعۀ حضوری رابطۀ معکوس و معنادار وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ سفرهای درون شهری؛ دولت الکترونیک؛ شهر یزد

مراجع

1. امامی، پ.ر. (1384). فقر و خط فقر در استان یزد، (پایان‌نامۀ منتشر نشدۀ کارشناسی ارشد علوم اقتصادی). به راهنمایی سید نظام‌الدین مکیان، دانشگاه یزد.

2. بیک، ا.ی. (1389). بی‌توجهی به نقش ICT در مدیریت آلودگی هوا. بازیابی از: www.ITNA.IR

3. حسن بیگی، ا.ب. (1384). حقوق و امنیت در فضای سایبر. چاپ اول، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.

4. حکمت نیا، ح.س. (1383). برنامه‌ریزی فضایی توسعۀ پایدار شهر یزد. (رسالۀ منتشر نشدۀ دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری). اصفهان: دانشگاه اصفهان.

5. حیدری، ج.ه. (1385). مناسب‌سازی محیط شهری با راهبرد کاهش تقاضای سفر درون شهری. همایش ملی مناسب‌سازی محیط شهری. تهران: پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان. صص 1-15.

6. خانی جزنی، ج.م. (1385). اخلاق و فناوری اطلاعات. چاپ اول. تهران: نشر بقعه.

7. رحیمی، غ.ل.؛ خاتمی،ب.ه و شافعی‌ها، س.م. (1388). بررسی الگوهای دولت الکترونیک و مدل‌های ارزیابی آمادگی دولت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه. مجموعۀ مقالات دومین کنفرانس بین‌المللی شهر الکترونیک. جلد دوم. تهران : جهاد دانشگاهی.

8. زارعی، ب.ه. (1388). ارایۀ مدلی برای عوامل کلیدی موفقیت کاربرد‌های فناوری اطلاعات در دولت. مجموعۀ مقالات ششمین کنفرانس بین المللی فناوری اطلاعات و ارتباطات. تهران: موسسه مدیریت فناوری اطلاعات.

9. سرافرازی، م.ه. و معمار‌زاده، غ.ل. (1388). رابطۀ متقابل دولت الکترونیک و دموکراسی الکترونیک. مجموعۀ مقالات دومین کنفرانس بین‌المللی شهر الکترونیک. جلد دوم. تهران: جهاد دانشگاهی.

10. سلطانی، ل.ی. (1384). بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در کاهش تقاضای سفرهای شهری شهر اصفهان. (طرح پژوهشی منتشر نشده). دانشگاه اصفهان. ص 3.

11. صبائی‌مهر، م.ه. (1389). نقش اقلیم در توسعۀ کالبدی شهر یزد. (پایان‌نامۀ منتشر نشدۀ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری). دانشگاه پیام نور رضوان ‌شهر صدوق.

12. صرافی‌زاده، ا.ص. (1386). فناوری اطلاعات در سازمان، مفاهیم و کاربردها. چاپ دوم. تهران: انتشارات میر.

13. صنایعی، ع.ل. (1383). ICT برای مدیران. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان.

14. عبد مجیری، ا.م. (1386). اندیشه‌ای برای سامان‌دهی کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح مناطق روستایی. مجلۀ مسکن و انقلاب. شمارۀ 117. صص 54-52.

15. قزلباش، م.ر. و فرهاد، ا.ب. (1364). الفبای کالبد خانۀ سنتی یزد. چاپ اول. یزد: انتشارات وزارت برنامه و بودجه.

16. کلانتری، خ.ل. و رافیه پور، ا.ح. (1384). مدیریت و برنامه‌ریزی احیای ناحیۀ تاریخی شهر یزد. مجلۀ پژوهش‌های جغرافیایی دانشگاه تهران. شمارۀ 54: صص 92-77.

17. مرادی، م.ح. و هاشمی فرهود، ر.ق. (1384). فناوری اطلاعات و دولت الکترونیکی چاپ اول. همدان: انتشارات نور علم.

18. مظفری، غ.ل. و اولی‌زاده، ا.ن. (1387). بررسی وضعیت توسعۀ فیزیکی شهر سقز و تعیین جهات بهینۀ توسعۀ آتی آن. مجلۀ محیط‌شناسی. سال سی و چهارم، شمارۀ 47. صص 20-11.

19. مؤید علایی، ع.ل. (1365). طرح تفضیلی آزادشهر یزد. استانداری استان یزد.

20. نظری، م. ح. و آقازاده، ف.ت. (1388). شهر الکترونیک: از مفاهیم تا کاربرد، دومین کنفرانس بین المللی شهرداری الکترونیکی، تهران، سازمان شهرداری‌ها و دهداری‌های کشور. صص 1-12

http://www.civilica.com/Paper-EMUN02-EMUN02_007.html

21. هدایتی‌مقدم، ز.ه. (1387). ارزیابی نقش دفاتر ICT روستایی در ارایۀ خدمات به نواحی روستایی استان اصفهان. (پایان‌نامه منتشر نشدۀ کارشناسی ارشد)، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی.

22. Aguilera, A. (2008). Business travel and mobile workers. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 42(8), 1109-1116.

23. Egger, S. (2006). Determining a sustainable city model. Environmental Modeling & Software, 21(9), 1235-1246.

24. Giannopoulos, G. A. (2004). The application of information and communication technology in transport. European Journal of Operational Research, 152(2), 303-320.