تأثیر تعاونی‌ آب بران بر نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت آب کشاورزی: مطالعه موردی استان خراسان رضوی

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 6، دوره 22، شماره 2، مهر 1387   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v1387i2.1150

نویسندگان

علی اصغر شاهرودی^* ؛ محمد چیذری؛ غلامرضا پزشکی راد

گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

چکیده
هدف این تحقیق بررسی و تحلیل عوامل تأثیرگذار بر نگرش کشاورزان نسبت به شیوه‌های مدیریت آب کشاورزی با رویکرد مقایسه دو گروه کشاورزان در شبکه‌های آبیاری دارای تعاونی آب‌بران و فاقد آن است. این تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی و علّی- مقایسه‌ای می‌باشد که با استفاده از روش پیمایش انجام گرفته است. کشاورزان شبکه‌های آبیاری در استان خراسان رضوی جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می‌دهند که با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای، تعداد 335 کشاورز به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شدند. روایی پرسشنامه از طریق نظرخواهی از اعضای هیأت علمی دانشکده کشاورزی در دانشگاه تربیت مدرس و متخصصان و کارشناسان اجرایی سازمان جهاد کشاورزی و شرکت سهامی آب منطقه‌ای در استان خراسان رضوی پس از چند مرحله اصلاح و بازنگری به دست آمد. آزمون مقدماتی نیز برای به دست آوردن پایایی ابزار پژوهش انجام گرفت و ضرایب اطمینان آلفای کرونباخ (α) برای بخش‌های مختلف پرسشنامه بین 73/0 تا 86/0 محاسبه شد. نتایج حاصل از یافته‌های توصیفی نشان داد میزان نگرش بیش از نیمی از پاسخگویان (1/55%) در شبکه آبیاری دارای تعاونی آب‌بران نسبت به مدیریت آب کشاورزی در سطوح مثبت و نسبتاً مثبت قرار داشتند. نتایج حاصل از تحلیل‌های آماری نیز نشان داد که تعاونی آب‌بران بر توسعه عوامل سرمایه‌های اجتماعی، انسانی، فیزیکی، مالی و طبیعی بسیار تأثیرگذار بودند، به طوری که شبکه‌ آبیاری دارای تعاونی‌ آب‌بران با ارتقای مؤلفه‌های اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی، بهبود تماس‌های ترویجی، گسترش کانال‌های اطلاع‌رسانی مناسب، بهبود وضعیت نظام آبیاری منطقه و مشارکت بیشتر آب‌بران در مدیریت آب آبیاری بر میزان نگرش کشاورزان در زمینه توسعه و به کارگیری شیوه‌های مدیریت آب کشاورزی به خصوص سرمایه‌گذاری در تکنولوژی آبیاری تحت فشار نسبت به شبکه‌های فاقد این تعاونی اثربخش‌تر بودند.

واژه‌های کلیدی: تعاونی آب‌بران، کشاورز، نگرش، مدیریت آب کشاورزی، ترویج کشاورزی