ضرورت سنجش و توانمندسازی سرمایۀ اجتماعی در بهسازی بافت های فرسودۀ شهری مطالعۀ موردی: محلۀ سرشور (مشهد)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 2، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 2، شهریور 1394   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v2i1.21821

نویسندگان

حسین حاتمی نژاد¹؛ نورالدین رحمتی^{* 2}؛ علی اسماعیل زاده کواکی³

¹تهران

²شهید بهشتی تهران

³بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس

چکیده

تغییر پارادایم برنامه ریزی شهری از نگاهی غیر انعطافی با حاکمیت دولتی و مبتنی بر پایۀ فلسفی عقل گرایی، به سوی اصول نسبیت گرایی همراه با تغییر نگاه از تجویزی به مشارکتی، زمینۀ لازم را برای مطرح شدن بحث سرمایۀ اجتماعی فراهم کرده است. هدف مقالۀ حاضر، بیان ضرورت سنجش و توانمندسازی سرمایۀ اجتماعی است که از عناصر مهم در برنامه ریزی شهری و توانمندسازی بافت های فرسوده به شمار می رود. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات به دو صورت کتاب خانه ای و پیمایشی (میدانی) است. داده های این پژوهش با استفاده از پرسش نامه و به روش نمونه گیری تصادفی به دست آمده است. جامعۀ آماری بر اساس سرشماری نفوس 1385 جمعیت محلّۀ سرشور7560 نفر بوده است که حجم نمونۀ پژوهش270 نفر به دست آمده و درصد اطمینان این روش 90 درصد است. بر اساس تحلیل صورت گرفته، نتایج این پژوهش نشان از عدم شکل گیری روابط انجمنی، سطح مشارکت و انسجام اجتماعی پایین و اعتماد نهادی در سطح کلان و میانی (مدیریت شهری) ناچیز است و صرفاً اعتماد در حوزۀ شخصی و بین شخصی در حد قابل قبول باقی مانده است؛ بنابراین، می توان گفت که وضعیت سرمایۀ اجتماعی محلۀ سرشور به جز در موارد استثنایی که آن هم به جنبۀ سنتی و سرمایۀ اجتماعی قدیم مربوط می شود، در اغلب موارد مطلوب نیست؛، بنابراین در جهت بهسازی و بهبود سازمان فضایی محله، اولین مسأله ای که باید قبل از هر چیز حل شود، جلب اعتماد مردم و ذی-نفع های پروژه نسبت به متولیان بهسازی است.

کلیدواژه‌ها

سرمایۀ اجتماعی؛ رویکرد دارایی- مبنا؛ رویکرد نیاز مبنا؛ بافت فرسوده؛ محلۀ سرشور