قیام شیخ بهاءالدین اِستیری و ضعف مبانی دینی و اخلاقی مشروعیت صفویان

تاریخ و فرهنگ

مقاله 1، دوره 43، شماره 1، خرداد 1390   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/history.v0i0.12953

نویسنده

علی اکبر جعفری^*

چکیده

بحران مشروعیت دینی صفویان در اواخر عمر این سلسله موجب قیام‌ها و شورش‌های متفاوتی در نواحی مختلف قلمرو آنها شد. یکی از مهمترین این قیام‌ها را شیخ بهاءالدین استیری در خراسان رهبری کرد. شیخ که از بی توجهی دولت و دربار صفوی نسبت به حملات ازبکان به خراسان به ستوه آمده بود، راهی اصفهان شد. هشدارهای دلسوزانه او در اصفهان نادیده گرفته شد و خود نیز به تصوف و کفر متهم گردید. او پس از بازگشت به خراسان و با گردآوری یارانی، دست به اقدامی جهادی زد اما به زودی و با اعزام سپاه صفوی، حرکت او در هم کوبیده شد.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد این قیام در سال‌های پایان عمر سیاسی دولت صفوی تحت تأثیر بحران‌های ناشی از ضعف مشروعیت دینی صفویان صورت پذیرفته است. همچنین سرکوب این قیام، انگیزه خیرخواهی برای حفظ این دولت را از بین برد. این ماجرا و نمونه های مشابه، زمینه را برای سقوط صفویه فراهم نمود.

کلیدواژه‌ها

شیخ بهاءالدین استیری؛ مشروعیت صفویان؛ خراسان؛ شاه سلطان حسین