چینه نگاری زیستی و سکانسی سازند تیرگان در شرق حوضه کپه داغ (دره خور، شمال شرق مشهد)

رخساره‌های رسوبی

مقاله 3، دوره 3، شماره 1، شهریور 1389   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v3i1.2610

نویسندگان

بتول ریوندی^* ؛ مهدی نجفی؛ سید رضا موسوی حرمی؛ اسدالله محبوبی؛ محمد وحیدی نیا

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

سازند تیرگان به سن بارمین-آپتین در ناودیس خور در شرق حوضه رسوبی کپه داغ، در امتداد شمال غرب- جنوب شرق گسترش دارد. این سازند بطور عمده از سنگ آهکهای االیتی و اوربیتولین دار و با میان لایه هایی از شیل آهکی تشکیل شده است. مرز زیرین این سازند با سازند آواری شوریجه و مرز فوقانی آن با سازند آهکی- مارنی سرچشمه در ناودیس خور به صورت همشیب است. به منظور تشخیص رخساره ها رسوبی و مطالعه چینه نگاری زیستی و سکانسی سازند تیرگان، دو برش در یال های شمال شرق و جنوب غربی ناودیس خور برداشت و مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهد که این رسوبات در یک پلت فرم کربناته کم عمق از نوع رمپ با پشته سدی و در 4محیط دریای باز، پشته سدی، لاگون و پهنه جزر و مدی بر جا گذاشته شده است. مطالعات دیرینه شناسی منجر به شناسایی منجر به تشخیص 8 جنس و 11گونه از فرامینیفرهای بنتونیک 3 جنس و 3 گونه از جلبک های سبز آهکی در ناودیس خور شده است. برای اولین بار گونه Juraella bifurcata از رسوبات کرتاسه تحتانی (بارمین) در شرق حوضه رسوبی کپه داغ معرفی می شود. بر اساس مطالعات صورت گرفته سن سازند تیرگان در شرق بارمین- آپسین زیرین تعیین شده است.

کلیدواژه‌ها

سازند تیرگان؛ حوضه کپه‌داغ؛ رمپ کربناته؛ چینه نگاری سکانسی

مراجع

افشارحرب، ع.، ۱۳۷۳، زمین شناسی کپه داغ. سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، ۲۷۵ ص.

ریوندی، ب.، نجفی، م.، موسوی حرمی، ر.، محبوبی، ا.، وحیدی نیا، م.، موسوی زاده، م.ع.، 1386. چینه نگاری زیستی و سکانسی سازند تیرگان در ناودیس خور در شمال شرق مشهد. یازدهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، صفحه 563.

ریوندی، ب.، نجفی، م.، موسوی حرمی، ر.، محبوبی، ا.، وحیدی نیا، م.، 1389. چینه نگاری زیستی سازند تیرگان در دو ناحیه جوزک و چمن بید واقع در غرب حوضه رسوبی کپه داغ. مجله پژوهشهای چینه نگاری و رسوب شناسی دانشگاه اصفهان، (زیر چاپ).

Adachi, N., Ezaki, Y. & Liu, J., 2004. The origins of peloids immediately after the end-Permian extinction, Guizhou Province, South China. Sedimentary Geology, 164: 161-178.

Bachmann, M. & Hirsch, F., 2006. Lower Cretaceous carbonate platform of the eastern Levant (Galilee and the Golan Heights): stratigraphy and second-order sea-level change. Cretaceous Research, 27: 487-512.

Burchette, T.P., & Wright, V.P., 1992. Carbonate ramp depositional systems. Sedimentary geology, 79: 3-35.

Carozzi, A.V., 1989. Carbonate Rock Depositional Modle: A Microfacies Approach.Prentice-Hall, 604 p.

Carvalho, M.V.F., Ros, L.F.D., & Gomes, N.S., 2006. Carbonate cementation patterns and diagenetic reservoir facies in the Campos Basin Cretaceous turbidities, offshore eastern Brazil. Marine and Petrol. Geol., 12 (7): 741-758.

Dickson, J.A.D., 1966. Carbonate identification and genesis as revealed by staining. Journal of Sedimentary Petrology, 36: 441-505.

Dunham, R.J., 1962. Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: Ham, W.E., (Ed.), Classification of Carbonate Rocks. American Association of Petroleum Geologists Memoir 1: 108–121.

Embry, A.F., 2002. Transgressive-Regressive (T-R) Sequence Stratigraphy. 22nd Annual Gulf Coast Section, SEPM Foundation Bon F. Perkins Research Conference, p. 151-172.

Flugel, E., 2004, Microfacies Analysis of Carbonate Rocks, Analyses, Interpretation and Application. Springer-verlag, Berlin, 976 p.

Haq .B.U., Hardenbol, J. & Vial, P.R., 1987. Chronology of fluctuating sea level. Science, 235: 1156-1167.

Husinec, A., Velic, I., Fucek, L., Vlahovic, I., Maticec, D., Ostric, N., & Korbar, T., 2000. Mid-Cretaceous orbitolinid (Foraminiferida) record from the islands of Cres and Losinj (Croatia) and its regional stratigraphic correlation. Cretaceous Research, 21: 155- 171.

Ketzer, J.M.M., 2002. Diagenesis and Sequence Stratigraphy, Comprehensive Summaries of Uppsala. Dissertations from the Faculty of Science and technology, no. 762, University of Uppsala, Uppsala, 30 p.

Penney, S.J., & Racey, A., 2004. Ecology of extant nummulitids and other larger benthic foraminifera: applications in palaeoenvironmental analysis. Earth Science Reviews, 67: 219–265.

Mahboubi, A., Moussavi-Harami, R., Brenner, R.L. & Gonzalez, L.A., 2001. Diagentic history of the Late Paleocene potential carbonate reservoir rocks, Kopet-Dagh Basin, NE Iran. Jornal of Petroleum Geology, 25: 465-484.

Moussavi-Harami, R., 1993. Depositional history and paleogeography of the Lower Paleocene red beds in eastern Kopet-Dagh basin northeastern Iran. Journal of Sciences, Islamic Republic of Iran, 4: 126-143.

Pittet, B., Van Buchem, F.S.P., Hillgartner, H., Razin, P., Grotsch, J., & Droste, H., 2002. Ecological succession, palaeoenvironmental change and depositional sequences of Barremian-Aptian shallow water carbonates in northern Oman. Sedimentology, 49: 555-581.

Read, J.F., 1985. Carbonate platform facies models. American Association Petroleum Geology, Bulletin 69: 1-12.

Ruttner, A.W., 1993. Southern borderland of Triassic Laurasia in northeast Iran. Geol. Rund., 82: 110-120.

Tuker, M.E., 2001. Sedimentary Petrology (3rd edition). Blackwell, Oxford, 260 p.

Yilmaz, I.O., & Altiner, D., 2007. Cyclostratigraphy and sequence boundaries of inner platform mixed carbonate–siliciclastic successions (Barremian–Aptian) (Zonguldak, NW Turkey). Journal of Asian Earth Sciences, 30: 253-270.