پدیدارشناسی هویت ملی در فضای سایبر (نمونۀ موردی: دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشتۀ جغرافیای سیاسی در دانشگاه های تهران، تربیت مدرس و خوارزمی)

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 1، دوره 1، شماره 4، بهمن 1395، صفحه 21-40   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v1i4.63298

نویسندگان

سید عباس احمدی¹؛ مصیب قره بیگی^{* 1}؛ سجاد پورعلی اتی کندی²

¹دانشگاه تهران

²دانشگاه خوارزمی

چکیده

فضای سایبر، به سبب ویژگی ها و جایگاه منحصر به فرد در جهان امروز، خاستگاه مهمی از قدرت و تغییرات اجتماعی را با خود به همراه دارد. با گسترش اینترنت و انقلاب اطلاعات، نقش فضای سایبر در زیست هر روزۀ انسان ها و نیز در مقیاس کلان کشورها به چنان واقعیت اجتناب ناپذیری تبدیل شده است که گریز و گزیری برای آن متصور نیست. با توجه به چنین اهمیتی و نیز به سبب ارزش فزایندۀ هویت ملی در بقا و دوام کشور، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر فضای سایبر بر هویت ملی انجام شده است. شرکت کنندگان در پژوهش، شامل 50 نفر از دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی) رشتۀ جغرافیای سیاسی در دانشگاه های تهران، تربیت مدرس و خوارزمی هستند که بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند و با استفاده از مصاحبۀ نیمه ساختاریافته و بر پایۀ روش شناسی «کیو»، نگرش آن ها دربارۀ هویت ملی در فضای سایبر سنجیده شده است. مفهوم هویت ملی در این پژوهش در چارچوب سه شاخص زبان ملی ، تاریخ ملی و تعلق سرزمینی بررسی شده است. پژوهش حاضر، از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، از نوع پدیدارشناسی است. نتایج این پژوهش، نشان از آن دارد که شاخص زبان و تاریخ ملی به دلیل ویژگی «تعاملی و ارتباطی» فضای سایبر افزایش و شاخص تعلق سرزمینی به دلیل خاصیت بی مرزسازی فضای سایبر، کاهش داشته است. با این حال، افزایش احساس تعلق به زبان و تاریخ ملی از لحاظ اعتبار اسناد و مدارک موجود در اینترنت، نامطلوب است؛ بنابراین، پدیدارشناسی هویت ملی در فضای سایبر نشان می دهد که فقدان زیرساخت ها و آموزش و پرورش نامطلوب، پیوند فضاهای گفتمان هویت ملی میان نسل های مختلف را با گسست مواجه کرده است.

کلیدواژه‌ها

سایبر؛ هویت ملی؛ اینترنت؛ پدیدارشناسی؛ جغرافیای سیاسی

مراجع

1. Abdi, A. & Lotfi, M. (2008). The status of national identity in the textbooks of education (case study: high school textbooks). National Studies Quarterly. (3). Pp. 72-53. [ In Persian]

2. Abdollahi, M. & Hosseinbeer, M.O. (2002). The Baluch student's tendency toward national identity in Iran. Iranian Journal of Sociology. 4(4). Pp. 105-117. [ In Persian]

3. Ahmadiyan, M. & Eslami, R. (2013). An Attitude Survey of the Relationship between the Government and the Nation in Iran (Methodology of Qi). Strategic and macro policies, 1(4). Pp. 107-133.[ In Persian]

4. Atton, C. (2004). An Alternative Internet. Edinburgh University Press.

5. Coleman, S. (2005). Blogs and the New Politics of listening. The Political Quarterly. 76 (2): 273-280.

6. Friedman, M. (2003). The Cultural Paradox of Global Village, The McLuhan Program in Culture and Technology, http://www.utoronto.ca /mcluhan/article_ culturalparadox.htm.

7. Gharebeygi, M. (2013). A Study on lay the groundwork of Internet for Cultural Translation. Issued in the Analytical-Explaining Database. Pages 1-13. available in: http://www.borhan.ir/NSite/FullStory/News/?Id=5478[ In Persian]

8. Giddens, A. (2001). Living in the world of fundamental developments. Interview with Anthony Giddens. Translated by Sarkhosh, N., Social Science Monthly. 4(11 & 12). Pp. 62-61. [ In Persian]

9. Hafezenia, M.R. (2013). Political geography of cyberspace. Tehran: Publication of SAMT. [ In Persian]

10. Hick, S. & Helping E. & Hawkskins, E. (2006). Human Rights and the Internet. Translated and research. Zamani, Q. & Bahramloo B. (1st Edition). Tehran: Khorsandi Publishing. [ In Persian]

11. Hooman, H. (2006). A Practical Guide to Qualitative Research. (1st Edition). Tehran: Publication of SAMT. [ In Persian]

12. Hosseini, B. (2004). Internet Crimes Against Children and Its Criminological backgrounds. First Edition. Tehran: Afraz Publications. [ In Persian]

13. Hosseini, Y. & Behjati Ardakani, B. & Rahmani, S. (2011). Identifying the Individuals' Mindful of Privatization Policies in Iran (Policies of Article 44 of the Constitution) Using Qi Methodology. Business Management Exploration. 3(6). Pp. 69-80. [ In Persian]

14. Kashti Aray, N. (2008). Designing and validation of the experienced model in higher education based on the phenomenological-feminist approach. PhD thesis of sociology. Islamic Azad University of Khorasgan Branch. [ In Persian]

15. Khoshgoyan Fard, A. (2007). Methodology of Qi. Tehran: Islamic Republic of Iran Broadcasting Research Center. [ In Persian]

16. Levin, L. & Barody, C. (2000). Internet for everyone. Translated by Abolghasem Shadmanpour. (2nd edition). Bandar Abbas: Hormozgan University. [ In Persian]

17. Levin, L. (2003). Useing the Internet to enrich curriculum. translated by Dezvare. (2nd edition). Tehran: Madrese Publications. [ In Persian]

18. Mahdavi, M.S. & Akbari, H. (2007). Identity of young people in virtual environments. Quarterly journal of intercultural studies. Barge FarhangPublishing, 2(5). Pp 14-23.[ In Persian]

19. Minavand, M. (2006). Internet and Political Development: Public Area in the Cyberspace. Quarterly journal of political science.3(2). Pp. 119-146. [ In Persian]

20. Mir Ismaili, B. (2008). The Role of Government in the Media and the Impact of the Media on Managing Public Opinion. Quarterly Journal of Management and Economics of Media. Islamic Azad University Damavand Branch. 1(1). Pp 98-110. [ In Persian]

21. Mirfardi, A. & Vali-Nejad, A. (2016). A Survey on National Identity and its Relationship with the Use of Social Networks: Case Study, Yasouj University Students. National Studies Quarterly. 17(3). Pp. 118-103. [ In Persian]

22. Najjar Nahavandi, M. & Ghorbanalizadeh, M. (2014). An Analysis of National Identity in Textbooks (Case Study of Social Studies books)". Quarterly Journal of Educational Research. 1(1).Pp.1-13. [ In Persian]

23. Peris, R., Gimeno, M. A., Pinazo, D., Ortet, G., Carrero, V., Sanchiz, M., & Ibanez, I. (2002). Online chat room: Virtual space of interaction for socially oriented people. Cyber-Psychology & Behavior, No. 5, pp.43-51.

24. Reid, E. M. (2009). Cultural Formations in Text-Based Virtual Realities, A thesis for the degree of Master of Arts, Cultural Studies Program Department of English University of Melbourne, second edition

25. Shaw, D. B. (2008).Technoculture: The key concepts, first publish, New York: Oxford, Berg.

26. Smith, A. (2004). Nationalism: Theory, Ideology and History. Translated by Ansari, M., Tehran: Publication of Iranian Civilization. [ In Persian]

27. Stone, L. D., & Pennebaker, J. w. (2014). Trauma in real time: Talking and avoiding online conversations about the death of Princess Diana. Basic and Applied Social Psychology, 24, 173-183.

28. Suler, J. (2008).The Psychology of Cyberspace. Department of Psychology Science and Technology Center Rider University, http:// users.rider.edu/ ~suler/ psycyber/ psycyber.htm.

29. Tawaf, M. (2002). Internet, Chat and Cultural Developments. Niki Quarterly.1(2). Pp. 30-39. [ In Persian]

30. Ten Klooster, P. M., Visser, M., & de Jong, M. D. (2008). Comparing two image research instruments:The Q-sort method versus the Likert attitude questionnaire. Food Quality and Preference.19, pp 511-518

31. Walther, J. B. (2014). Computer-mediated communication: Impersonal, interpersonal, and hyper-personal interaction. Communication Research, pp.3-43.

32. Zahed, S. (2005). Iranian National Identity. Yas Strategy Quarterly. 1(4). Pp. 139-129. [ In Persian]