نقش علمای شیعه در نوسازی نظام قضایی عصر پهلوی اول

تاریخ و فرهنگ

مقاله 6، دوره 43، شماره 1، خرداد 1390   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/history.v0i0.10599

نویسندگان

طلعت ده پهلوانی؛ حسن زندیه^*

ایرانی

چکیده

در عصر پهلوی اول با روی کار آمدن رضاشاه، مدرنیزاسیون در کلیۀ ارکان و ابعاد دولت در دستور کار قرار گرفت و سعی بر آن شد تا نظام قضایی نیز از دایرۀ شمول مدرنیزاسیون برکنار نماند. رویکرد دولت پهلوی در مدرنیزاسیون نظام قضایی دوری جستن از نظام قضایی شرعی و تمایل به ساختارهای عرفی بود که با واکنش‌هایی از سوی علما مواجه گردید، چرا که در حوزۀ نظام قضایی علمای شیعی به طور سنتی همواره خود را متولی امر قضا می‌دانستند. دولت پهلوی اول، در راستای تشکیل نظام قضایی نوین مبتنی بر ساختارهای عرفی، آن دسته از علمای شیعی را که با این ساختارها مخالف بودند، از دستگاه قضایی کنار گذاشت، ولی تعدادی از علمای شیعی به رغم مخالفت‌های کلی با سبک و سیاق تحول نظام قضایی دورۀ پهلوی اول، در دستگاه عدلیه باقی مانده و مؤثر واقع شدند و با مشارکت در تهیه و تدوین مجموعه قوانین مورد نیاز عدلیه، قانون مدنی و سایر قوانین موزد نیاز بر طبق فقه اسلامی، نقش قضایی خود را به اثبات رسانیدند.

کلیدواژه‌ها

نظام قضایی؛ علمای شیعی؛ علی اکبر داور؛ رضاشاه پهلوی