رخساره‌ها و محیطهای رسوبی نهشته‌های آواری سازند آسماری در چاه شماره 61 آغاجاری

رخساره‌های رسوبی

مقاله 1، دوره 3، شماره 2، اسفند 1389، صفحه 1-18   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v3i2.8184

نویسندگان

هادی امین رسولی^{* 1}؛ یعقوب لاسمی²؛ شرمین ظاهری¹

¹دانشگاه کردستان

²سازمان زمین شناسی ایالت ایلی نوی و دانشگاه ایلی نوی

چکیده

سازند آسماری، الیگومیوسن، در میدان نفتی آغاجاری دربردارنده نهشته‏های کربناته و آواری (بخش ماسه‏سنگی اهواز) است. در چاه شماره 61 این میدان، نهشته‏های آواری بخش ماسه‏سنگی اهواز با ناپیوستگی در بین سازند پابده (در پایین) و نهشته‏های سنگ آهکی بخش بالایی سازند آسماری (در بالا) جای دارد. بررسی نهشته‏‌‌‌های واحدهای پایینی و بالایی بخش ماسه‏سنگ اهواز در این چاه به شناسایی رخساره‏های وابسته به بخشهای دریای باز، دره‏های کنده شده و پر شده، سد، تالاب، پهنه جزر و مدی، دلتاهای پهن و کشیده و رودخانه‏ای انجامیده است. این رخساره‏ها پس از پویایی تکتونیکی سرانجام روپلین ساخته شده اند. همچنین این بررسی نشان می‏دهد که واحد پایینی بخش ماسه‏سنگ اهواز در یک رمپ با انتهای پر شیب و واحد بالایی آن در رمپ هموکلینال آمیخته کربناته ـ آواری نهشته شده‏اند. این تغییرها ناشی از سازوکارهای تکتونیکی، نوسانهای سطح دریا و فرآیندهای رسوب‌گذاری است.

کلیدواژه‌ها

رخساره‌ها؛ محیط رسوبی؛ سازند آسماری؛ میدان آغاجاری؛ الیگومیوسن

مراجع

آدابی، م.ح.، صادقی، ع.، حسینی برزی، م.، لطف پور، م.، معلمی، ع.، طهماسبی، ع.ر.، حسینی، ا.، هنرمند، ج.، زهدی، ا.، صالحی، م.ع.، جعفرزاده، م.، خطیبی مهر، م.، 1387. بررسی گسترش و منشأ افقهای ماسه سنگی سازند آسماری در زون ایذه. گزارش نهایی پروژه پژوهشی و تحقیقاتی، مناطق نفت خیز جنوب، 283 ص.

بختیاری، س.، 1384. اطلس راههای ایران با مقیاس 1:1000000. مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، 288ص.

امین‏رسولی، ه.، 1386. چینه نگاری سکانسی سازند آسماری و نهشته‌های هم ارز آن (بخش بالایی سازند پابده) در زاگرس چین‏خورده ، جنوب باختر ایران. رساله دکتری، دانشگاه تربیت معلم تهران، 199 ص.

امین‌رسولی‌، ه‌.، لاسمی‌، ی‌.، 1387. رخدادهای تکتونیکی الیگوـ میوسن در زاگرس چین‏خورده. دوازدهمین‌ همایش‌ انجمن‌ زمین‌شناسی‌ ایران، اهواز.

امین رسولی، ه.، لاسمی، ی.، قماشی، ق.، ظاهری، ش.، 1389. چینه‌نگاری سکانسی سازند آسماری در چاه 61 میدان آغاجاری. چهاردهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران و بیست و هشتمین‌ گردهمائی علوم زمین، ارومیه.

زاهدی نژاد، ج.، 1366. مطالعه زمین شناسی بخش ماسه‏سنگی اهواز در حاشیه جنوب غربی حوضه رسوبی آسماری. گزارش شماره 4028، مناطق نفت خیز جنوب، 125 ص.

طهماسبی سروستانی، ع.ر.، آدابی، م.ح.، قویدل سیوکی، م.، صادقی، ع.، 1385. میکروفاسیسها، محیطهای‌ رسوبی‌ و چینه‌شناسی‌ توالیهای‌ سازند آسماری در برش تنگ پابده (یال جنوبی تاقدیس گورپی). بیست و پنجمین‌ گردهمایی‌ علوم‌ زمین، تهران.

مطیعی، ه.، 1372. زمین شناسی ایران: چینه شناسی زاگرس. طرح تدوین کتاب، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، شماره 1، 536 ص.

Adams, T.D., 1969. The Asmari Formation of Lurestan and Khuzestan Province. Iranian Oil Operating Companies, Geological and Exploration Division, Unpublished Report No. 1074

Adams, T.D., & Bourgeois, F., 1967. Asmari biostratigraphy. Iranian Oil Operating Companies, Geological and Exploration Division, Unpublished Report No. 1074: 6-11.

Breda, A., Mellere, D., Massari, F., & Asioli, A., 2009. Vertically stacked Gilbert-type deltas of Ventimiglia (NW Italy): the Pliocene record of an overfilled Messinian incised valley. Sediment. Geol., 219: 58-76.

Coleman, J.M., 1976. Deltas, Processes of Deposition, Models for Exploration. Continuing Education Publishing Co., Champaign, Ill. 102 p.

Coniglio, M., & Dix, G.R., 1992. Carbonates slopes. In: Walker, R.G., & James, N.P., (Eds.), Facies models-response to sea-level changes. Geol. Assoc. of Canada, Memorial Univ. St. John's, 349-373 pp.

Dunham‚ R.J.‚ 1962. Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: Ham, W.E., (Ed.)‚ Classification of Carbonate Rocks. AAPG Mem., 1: 108-121.

Emery, D., & Mayers, K., 1996. Sequence stratigraphy. Blackwell, Science, 279 p.

Flemings, P.B., & Jordan, T.E., 1990. Stratigraphic modeling of foreland basins: Interpreting thrust deformation and lithosphere rheology. Geology, 18: 430-434.

Folk, R.L., 1980. Petrology of Sedimentary Rocks. Hemphill, Austin, Texas, 182p.

Fursich, F.T., Freytag, S., Rohl, J., & Schmid, A., 1995. Palaeoecology of benthic associations in salinity-controlled marginal marine environments: examples from the Lower Bathonian (Jurassic) of the Causses (southern France). Palaeo, 113: 135-172.

Golonka, J., & Kiessling, W., 2002. Phanerozoic Time Scale and Definition of Time Slices. In: Kiessling, W., Flügel, E., & Golonka, J., (Eds.), Phanerozoic Reef Patterns. SEPM Spec. Publ., 72: 11-20.

Gremarea, A., Sarda, R., Medernachb, L., Jordanab, E., Pinedoc, S., Amourouxb, J.M., Martinc, D., Nozaisb, C., & Charlesb, F., 1998. On the dramatic increase of ditrupa arietina O.F. Muller (Annelida: Polychaeta) along both the French and the Spanish Catalan Coasts. Estuarine, Coastal and Shelf Science, 47: 447-457.

Helland-Hansen, W., 2010. Facies and stacking patterns of shelf-deltas within the Palaeogene Battfjellet Formation, Nordenskiold Land, Svalbard: implications for subsurface reservoir prediction. Sedimentology, 57: 190–208.

Hips, K., 1998. Lower Triassic storm-dominated ramp sequence in northern Hungary: an example of evolution from homoclinal ramp distally steepened ramp to Middle Triassic flat-topped platform. In: Wright, V.F., & Burchette, T.P., (Eds.), Carbonate ramps. Geol. Soc. [London] Spec. Publ., 149: 315-338.

Jafarzadeh, M., & Hosseini-Barzi, M., 2008. Petrography and geochemistry of Ahwaz Sandstone Member of Asmari Formation, Zagros, Iran: implications on provenance and tectonic setting. Revista Mexicana de Ciencias Geologicas, 25: 247-260.

James, G.A., & Wynd, J.G.‚ 1965. Stratigraphic nomenclature of Iranian Oil Consortiom Agreement Area. AAPG Bull., 49: 2182-2245.

Mack, G.H., Leeder, M., Perez-Arlucea, M., Brendon, D.J., & Bailey, B.D.J., 2003. Sedimentology, paleontology and sequence stratigraphy of Early Permian estuarine deposits, south-central New Mexico, USA. Palaios, 18 (4-5): 403-420.

McCoard, D.R., 1974. Regional geology of the Asmari of Ahwaz and Marun areas. IOOC, Report (Unpublished).

Miall, A.D., 2000. Principles of sedimentary basin analysis. Springer, Berlin, 3rd ed., 616 p.

Middleton, G.V., 1973. Johannes Walther’s law of the correlation of facies. GSA Bull., 84: 979-988.

Mullins, H.T., Gardulski, A.F., Hinchey, E.J., & Hine, A.C., 1988. The modern carbonate ramp slope of central west Florida. J. Sediment. Petrology, 50: 905-916.

Olivier, N., Carpentier, C., Martin-Garin, B., Lathuilière, B., Gaillard, C., Ferry, S., Hantzpergue, P., & Geister, J., 2004. Coral-microbialite reefs in pure carbonate versus mixed carbonate-siliciclastic depositional environments: the example of the Pagny-sur-Meuse section (Upper Jurassic, northeastern France). Facies, 50 (2): 229-255.

Pettijohn, F.J., Potter, P.E., & Siever, R., 1987. Sand and Sandstone. Springer-Verlag , 2nd ed., 550 p.

Plint, A.G., 1988. Sharp-based shoreface sequences and "offshore bars" in the Cardium Formation of Alberta: their relationship to relative changes in sea level. In: Wilgus, C.K., Hastings, B.S., Kendell, C.G.St.C., Posamentier, H.W., Ross, C.A., & Van Wagoner, J.C., (Eds.), Sea-Level Changes: An Integrated Approach. SEPM Spec. Publ., 42: 357-370.

Reading, H.G., & Collinson, J.D., 1996. Clastic coasts. In: Reading, H.G., (Ed.), Sedimentary Environments: Processes, Facies and Stratigraphy. Blackwell Science, Oxford, U.K., 3rd ed., 154-231 pp.

Reineck, H.G., & Singh, I.B., 1986. Depositional sedimentary environments. Springer-Verlag, Berlin, 2nd ed., 551p.

Richardson, R.K., 1924. The geology and oil measures of southwest Persia. J. Inst. Petr. Tech., 10 (43): 256-283.

Selley, R.C., 1994. Ancient Sedimentary Environment. 4ed., Champman & Hall, London, 300 P.

Serra, O., 1985. Sedimentary environments from wireline logs. Schlumberger Technical Services, Paris, 211p.

Shinn, E.A., 1983. Tidal flat environment. In: Scholle, P.A., Bebout, D.G., & Moore, C.H., (Eds.), Carbonate Depositional Environments. AAPG Mem., 33: 173-210.

Ta, T.K.O., Nguyen, V.L., Tateishi, M., Kobayashi, I., Saito, Y., & Nakamura, T., 2002. Sediment facies and Late Holocene progradation of the Mekong River Delta in Bentre Province, southern Vietnam: an example of evolution from a tide-dominated to a tide- and wave-dominated delta. Sediment. Geol., 152: 313–325.

Tropeano, M., & Sabato, L., 2000. Response to Plio-Pleistocene mixed bioclastic–lithoclastic temperate-water carbonate systems to forced regressions: the Calcarenite di Gravina Formation, Puglia, SE Italy. In: Hunt, D., Gawthorpe, R.L., (Eds.), Sedimentary Responses to Forced Regression. Geol. Soc. [London] Spec. Publ., 172: 217–243.

Tucker, M.E., 2001. Sedimentary petrology. Oxford Blackwell, 3rd ed., 262 pp.

Uba, C.E., Heubeck, C., & Hulka, C., 2005. Facies analysis and basin architecture of the Neogene Subandean synorogenic wedge, southern Bolivia. Sediment. Geol., 180: 91–123.

Van Buchem, F.S.P., Allan, T.L., Laursen, G.V., Lotfpour, M., Moallemi, A., Monibi, S., Motiei, H., Pickard, N.H.A., & Tahmasbi, A.R., Vedrenne, V., & Vincent, B., 2010. Regional stratigraphic architecture and reservoir types of the Oligo-Miocene deposits in the Dezful Embayment (Asmari and Pabdeh Formations) SW Iran. Geol. Soc. [London] Spec. Publ., 329: 219-263.

Wells, A.J., 1967. Lithofacies and geological history of lower Tertiary sediments in southwestern Iran (Asmari lithofacies study). Iranian Oil Operating Companies, Geological and Exploration Division, Report No. 1108, 48 p.

Wright, L.D., & Coleman, J.M., 1973. Variations in morphology of major river deltas as functions of ocean wave and river discharge regimes. AAPG Bull., 57: 177-205.

Wright, E.E., Hine, A.C., Goodbred, S.L., & Locker, S.D., 2005. The effect of sea-level and climate change on the development of a mixed siliciclastic–carbonate, deltaic coastline: Suwannee River, Florida, U.S.A. J. Sediment. Res., 75: 621–635.

Yang, Y., 2011. Tectonically-driven underfilled-overfilled cycles, the middle Cretaceous in the northern Cordilleran foreland basin. Sediment. Geol., 233: 15-27.

Yang, Y., Miall, A.D., 2010. Migration and stratigraphic fill of an underfilled foreland basin: Middle-Late Cenomanian Belle Fourche Formation in southern Alberta. Sediment. Geol., 227: 51–64.