شیشه سازی شام در سده های چهارم تا ششم هجری

تاریخ و فرهنگ

مقاله 4، دوره 43، شماره 2، اسفند 1390   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/history.v0i0.12403

نویسندگان

اعظم رحمت آبادی^* ؛ مهدی جلیلی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

چکیده

در مورد قدمت صنعت شیشه سازی در شام اختلاف نظر وجود دارد. بعضی آن را مربوط به دوره پس از اسلام و با الهام از صنعتگران رومی که برای ساخت بناها در عصر اموی استخدام شده بودند، می دانند، اما گروهی دیگر معتقدند پیشینه این صنعت به قرن‌ها قبل از ورود اسلام به شام بر می‌گردد و در عصر اسلامی با حمایت خلفا و امیران این صنعت احیا شد وگسترش یافت و در بناهایی که در عصر اموی ودیگر دولت‌های اسلامی در شام ساخته شد مورد توجه قرار گرفت.
صنعت شیشه سازی در عصر فاطمیان و زنگیان به اوج خود رسید. به طوریکه شهرهای دمشق، حلب، صور و رقه به عنوان مراکز ساخت شیشه مطرح بودند. در این عصر مصنوعات شیشه‌ای از نظر تنوع تزیینات و میناکاری و نقاشی با طلا بر روی آن رشد بی‌نظیری کرد. از نظر تنوع محصولات نیز انواع ظروف، گلدان، مجسمه، ظروف ادویه وعطردان و حتی قطعات شطرنج را شامل می‌شد.
در عصر فاطمی شیشه‌هایی با کیفیت خوب، شفاف، سفید و بدون خط تولید می‌شد که مورد استقبال طبقه مرفّه و تجار قرار گرفت و به عنوان یکی از محصولات مهم شام به نقاط مختلف جهان از شرق اسلامی گرفته تا اروپای غربی صادر می‌شد.

کلیدواژه‌ها

شیشه؛ تزیین شیشه؛ شام