گفتمان های آلودگی هوا در کلانشهر تهران (گفتمان دولت ملی در برابر گفتمان دولت محلی)

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 1، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 5، خرداد 1396، صفحه 87-116   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v2i5.64811

نویسندگان

داود عیوضلو^{* 1}؛ محمدتقی رضویان¹؛ مظفر صرافی²؛ مرتضی قورچی¹

¹دانشگاه شهید بهشتی

²دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

بحث آلودگی هوا و بحران محیط زیست شهر تهران در سال های گذشته به یکی از دغدغه های اصلی متولیان و مسئولان ملی و شهری تبدیل شده است که تلاش برای شناخت جنبه های بحران در کنار عوامل تأثیرگذار در ایجاد شرایط کنونی در مطالعات علمی اهمیت دو چندانی یافته است. مقاله حاضر با استفاده از تحلیل گفتمان به دنبال بررسی دو گفتمان دولت ملی (دولت یازدهم، 1396-1392) و دولت محلی – شهرداری) دوره آقای قالیباف از سال 1392 تا 1396) در زمینه آلودگی هوا و تخریب محیط زیست تهران است. دولت ملی و دولت محلی هرکدام وظایف و تأثیراتی بر محیط زیست و کیفیت زندگی شهروندان تهران دارند که به دنبال نشان دادن عملکرد خود در این زمینه هستند و از اینرو هر کدام در چارچوب گفتمان خود به دنبال برجسته سازی و یا غیریت سازی برخی جنبه ها در ارتباط با عوامل آلودگی و راهکارهای کاهش آن هستند؛ که هر کدام از ابزار بازنمایی نیز در جهت اهداف خود استفاده می نمایند. نتایج تحلیل گفتمان نشان می دهد که گفتمان دولت محلی با برجسته کردن دال مرکزی حمل ونقل عمومی (آن هم بخش مترو، و نه کل سیستم حمل ونقل عمومی) و گفتمان دولت ملی با توسل بر گفتمان فن گرایی، دال مرکزی کیفیت و نظارت را برجسته می کند. تحلیل گفتمان نشان داد که دولت ملی و دولت محلی با برجسته کردن بخشی از واقعیت به دنبال ایجاد هژمونی هستند تا به جامعه اینطور وانمود کنند که بازنمایی آنها صحیح بوده و مدیریت آنها موفق بوده است. همچنین، برخی از مسائل در دو گفتمان مذکور به حاشیه رانده شده و به غایب یا غیریت تبدیل می شوند؛ که موضوع کمک و سهم دولت به حمل ونقل عمومی کلانشهرها در گفتمان دولت ملی به حاشیه رانده شده و به نوعی غایب ظاهری تبدیل می گردد و بحث تأثیر برج سازی، بلندمرتبه سازی و مدیریت ترافیک شهری ناشی از کاربری اراضی در گفتمان دولت محلی از طریق "غیرعلمی" یا "سیاسی کاری" خوانده شدن آن سرکوب شده و به غیریت تبدیل می گردد. نتایج تحقیق حاکی از این است که نقش مردم و مدیریت یکپارچه به عنوان دال تهی هر دو گفتمان قابل شناسایی می باشد.

کلیدواژه‌ها

تحلیل گفتمان؛ دولت ملی؛ دولت محلی؛ دال مرکزی؛ تهران

مراجع

1. Cooper, R. (2005). Peripheral Vision Relationality. Organization studies, 26(11), 1689-1710.

2. Delforuz, M. T. (2014). Government and economic development, political economy of development and development-oriented governments. Tehran: Agah Publications. [In Persian].

3. Flint, C. & Taylor, P. J. (2007). Political geography: World-economy, nation-state, and locality. Pearson Education.

4. Forutankia, Sh. (2016). Development discourses and the challenge of the green government. Journal of Zist-Ayin, 2, 16-28. [In Persian].

5. Hafeznia, M.R. & Kaviani Rad, M. (2004). New horizons in political geography, Tehran:SAMT. [In Persian].

6. Hafeznia, M.R. & Mojtahed zade, P. (2008). Equilibrium of the terms meanings of political geography, International Geopolitical Quarterly, 4(1). [In Persian].

7. Hejazi, Y. & Arabi, F. (2008). Factors affecting the public participation of non- governmental organizations (NGOs) in environmental conservation. Journal of Environmental Studies, 34(47), 99-106. [In Persian].

8. Hillier, J. (2007). Stretching beyond the horizon: a multiplanar theory of spatial planning and governance. Ashgate Publishing, Ltd.

9. Jahangiri, J. & Fattahi, S. (2011). Discourse analysis of Mahmoud Ahmadinejad in the tenth presidential election. Journal of Social Studies, 3, 23-47. [In Persian].

10. Johnston, R.J. (1994). Local State. In: Dictionary of Human geography. 3rd edition. Edited by Johnston, R.J et al. 1993. UK: Wiley-Blackwell.

11. Jørgensen, M. W., & Phillips, L. J. (2002). Discourse analysis as theory and method. Sage.

12. Kasraie, M. S. & Pozesh Shirazi, A. (2009). Discourse theory of Laclau and Mouffe: Elaborate and efficient tool in understanding the political phenomena. Political Quarterly, 3, 339-360. [In Persian].

13. Kiani-Haft Lang, K. (2005). Human ecology. Tehran: Paniz. [In Persian].

14. Krizek, K. J. & Power, J. (1996). A planners guide to sustainable development (No. PAS Report No. 467).

15. Laclau, E. & Mouffe, C. (1985). Hegemony and socialist strategy: Towards a radical politics (M. Rezaei, Trans.). Tehran: Sales Publications. [In Persian].

16. Laclau, E. & Mouffe, C. (1985) Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Polititics, London: Verso.

17. Law, J. (2002). On hidden heterogeneities: complexity, formalism, and aircraft design. Complexities: Social studies of knowledge practices, 116-41.

18. Law, J. (2004). After method: Mess in social science research. Routledge.

19. Mashayekhi, A. (2016). Genealogy is gray: Review on Foucault's method. Tehran: Nahid.Publication. [In Persian].

20. Nozari, H. & Karimi, A. (2012). Discourse analysis of changing meanings of development after the Islamic Revolution in Iran. Sociological Review, 19(1), 57-78. [In Persian].

21. Shields, R. (1996). A guide to urban representation and what to do about it: alternative traditions of urban theory. In Re-presenting the City (pp. 227-252). Macmillan Education UK.

22. Smart, B. (2006). Michel Foucault: Critical assessments ( L. Jo-Afshani & H. Chavoshian, Trans.). Tehran: Ketab-e-Ameh. [In Persian].

23. Soltani, S. A. A. (2012). Power, discourse and language, mechanisms of power in the Islamic Republic of Iran. Tehran: Ney Publications. [In Persian].

24. Strategic Report of Management and Economics (2016). Analyzing the new environmental aspects of air pollution in Tehran. Tehran: Institute of Saramad. [In Persian].

25. Tajik, M. & Roozkhosh, M. (2008). Review of the ninth Iranian presidential election from the perspective of discourse analysis. Journal of the Faculty of Letters and Humanities, 16(61), 126-183. [In Persian].

26. Tehran's Air Quality Annual Report in 2015 (2016). Tehran air quality control Company affiliated to Tehran municipality. [In Persian].

Reference of interviews & speeches

27. Hassan Rouhani's conversation, special news talks, May 21, 2017 quoted from Iran's era.

28. Hassan Rouhani's Speech, Electoral debate, 2017, May 8, 2017; Analytical News Society Alef.

29. Speech by Afshar Fattalahi, Deputy Director of Industrial Affairs, Industry and Trade Organization of Tehran Province, December 29, 2013; ISNA.

30. Speech by Hassan Rouhani, President, November 26, 1959; ISNA.

31. Speech by Isaaq Jahangiri, Vice President, Electoral Debates, 2017, May 8, 2017; Analytical News Society Alef.

32. Speech by Khosrow SadeghtNiat, Head of the Environmental Health Center and the Ministry of Health, December 29, 2013; ISNA.

33. Speech by Masoumeh Ebtekar, Head of the Environmental Protection Organization, November 3, 2013; Iran's era.

34. Speech by Masoumeh Ebtekar, Head of the Environmental Protection Agency, May 17, 2014; Spring News.

35. Speech by Masoumeh Ebtekar, President of the EPA, December 29, 2016;

36. Speech by Mohammad Ahmadi Bafandeh, Managing Director of Tehran Metro Operation Company; News Agency, Nov. 8, 2016.

37. Speech by Mohammad Bagher Qalibaf in Electoral Debates 2017, May 8, 2017; Analytical News Society A.

38. Speech by Mohammad Bagher Qalibaf, December 13, 2016; Fars.

39. Speech by Mohammad Bagher Qalibaf, March 10, 2013; Iranian Economy News Agency.

40. Speech by Mohammad Bagher Qalibaf, March 16, 2016; Fardanews.

41. Speech by Mohammad Bagher Qalibaf, November 24, 2015; Shargh.

42. Speech by Mohammad Baqir Qalibaf, Jan. 13, 2012; Shargh.

43. Speech by Mohammad Baqir Qalibaf, March 15, 2016; ISNA.

44. Speech by Mohammad Rastegari, Deputy Director of Environmental Monitoring and Monitoring, Tehran Province, December 12, 1959; ISNA.

45. Speech by Mohammad Reza Nematzade, Minister of Industry, Mine and Trade, December 29, 2016.

46. Speech by Nasser Mehrdadi, Director General for Environmental Protection, March 18, 2016; Mehr News Agency.

47. Speech by President Hassan Rouhani, January 10, 2014; Clean Biotech Sponsors Site.

48. Speech by Saeed Motesadi, Deputy Environmental Protection Organization, December 24, 2016; IRNA.

49. Speech by Saeed Motesadi, Human Environment Deputy of the Environmental Protection Agency, May 15, 2017; Clean Environmental Sponsors Website.

50. Speech by Seyyed Ja'far Tashskori Hashemi, Deputy Mayor of Tehran; FardaNews, December 14, 2016.