ارزیابی تأثیر مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی بر تمایل به مشارکت اعضای شورای اجتماعی محلات مشهد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 5، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 3، اسفند 1394، صفحه 105-121   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v2i2.36990

نویسندگان

سیّد هادی زرقانی^* ؛ محسن حجازی جوشقانی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تشکیل شوراهای اجتماعی محلات مشهد، یکی از راهکارهای مشارکت شهروندان برای همکاری و تعامل با مدیریت شهری است. بدون شک از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر عملکرد شوراها، سطح اعتماد اعضا در قالب شاخص‌های سرمایۀ اجتماعی اعضای شورا است. در این پژوهش ارتباط بین اعتماد به شهرداری، اعتماد به اثربخشی شورا، اعتماد به توانمندی سایر اعضای شورا به‌عنوان شاخص‌های سرمایۀ اجتماعی و احساس تعلق به محله به‌عنوان متغیر مؤثر بر سرمایۀ اجتماعی و تمایل به مشارکت اعضا در امور محله، در بین اعضای شورهای اجتماعی محلات منطقۀ 9 شهرداری مشهد بررسی شد. گردآوری اطلاعات به دو شیوۀ کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفت و پرسش‌نامه در بین اعضای 12 شورای اجتماعی محله در منطقۀ 9 شهرداری مشهد توزیع شد. با تحلیل نتایج حاصل از پرسش‌نام،‌ مشخص شد که بین اعتماد به شهرداری و اعتماد به اثربخشی شورا، اعتماد به سایر اعضای شورا و اعتماد به اثربخشی شورا، اعتماد به شهرداری و تمایل به مشارکت اعضا در امور محله، اعتماد به اثربخشی شورا و تمایل به مشارکت اعضا در امور محله، احساس تعلق به محله و تمایل به مشارکت اعضا در امور محله رابطۀ مثبتی وجود دارد و دو متغیر اعتماد به سایر اعضای شورا و تمایل به مشارکت اعضا در امور محله با همدیگر همبستگی نداشتند.

کلیدواژه‌ها

شورای اجتماعی محلات؛ سرمایۀ اجتماعی؛ مشارکت؛ مشهد

مراجع

1. احمدی، ا.، و توکلی، م. (1388). بررسی میزان مشارکت اجتماعی شهروندان در ادارۀ بهینۀ امور شهری. جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران (تحقیقات علوم اجتماعی ایران)،2(1)، 73-90

2. اوجاقلو، س.، و زاهدی، م. (1384). بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان. مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، 4(6)، 92-125

3. بیرو، آ. (1366). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمۀ باقر ساروخانی.تهران، ایران: کیهان

4. پاتنام، ر. (1380). دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمۀ محمدتقی دلفروز. تهران، ایران: نشر نی

5. تاجبخش، ک.، ثقفی، م.، و کوهستانی‌نژاد، م. (1382). سرمایۀ اجتماعی و سیاست‌های اجتماعی (بررسی وضعیت سرمایۀ اجتماعی در ایران امروز). فصلنامۀ رفاه اجتماعی، 3(10)، 155-199

6. حاتمی، ک. (1389). نقش تجزیه و تحلیل SWOT در تعالی مدیریت شهری (مطالعۀ موردی منطقۀ ۲۲ تهران). فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 4(2)، 14-164

7. ربانی، ر.، قاسمی، و.، و عباس‌زاده، م. (1387). رابطۀ ابعاد مادی و غیرمادی رفاه اجتماعی با مشارکت شهروندان در امور شهری. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی رفاه اجتماعی، 9(32)، 91-108

8. رحمانی، ت. و امیری، م. (1386). بررسی تأثیر اعتماد بر رشد اقتصادی در استان‌های ایران با روش اقتصادسنجی فضایی. مجله تحقیقات اقتصادی،بهار، 42(78)، 23-57

9. رضوی، م. م.، و حجازی جوشقانی، م. (1389). سرمایۀ اجتماعی و توسعۀ محله‌ای؛ نمونۀ موردی محلات طلاب مشهد. سومین همایش دانشجویان جغرافیا. گروه جغرافیا. دانشگاه تهران

10. رضویان، م. (1381). مدیریت عمران شهری. تهران، ایران: پیوند نو

11. روحانی، ح. (1389). خانواده، سرمایۀ خانواده و چالش‌های فراروی جامعۀ ما. فصلنامۀ راهبرد، 57(19)، 7-33

12. زرقانی، س. ه.، و حجازی جوشقانی، م. (1392). شورای اجتماعی محلات و تأثیر آن بر توسعۀ محله‌ای، (طرح پژوهشی). مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد

13. عباس‌زاده، م.، و میرزائی، م. (1393). نقش دین در توسعۀ شبکۀ اعتماد اجتماعی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه تبریز). فرهنگ در دانشگاه اسلامی،2(4)، 199-224

14. علمی، ز.، شارع‌پور، م.، و حسینی، ا. (1384). سرمایۀ اجتماعی و چگونگی تأثیر آن بر اقتصاد. تحقیقات اقتصادی، 40(71)، 239-296

15. علوی‌تبار، ع. (1378). الگوی مشارکت در جامعۀ مردم‌سالار. ماهنامۀ شهرداری‌ها، 1(6)، 12-15

16. علی‌پور، پ.، زاهدی، م. و شیانی، م. (1388). اعتماد و مشارکت (بررسی رابطۀ بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در شهر تهران). مجلۀ جامعه‌شناسی ایران،2(10)، 109-135

17. علیزاده، ک.، رضوی‌نژاد، م.، و رادفر، م. (1392). بررسی نقش و مشارکت مردم در ادارۀ امور شهری (نمونۀ موردی منطقۀ 10 شهرداری مشهد). فصلنامۀ مطالعات برنامه‌ریزی شهری،1(1)، 61-87

18. کاظمیان، غ.، و شادمان‌فر، ر. (1387). بررسی الگوی مشارکتی شورایاری‌ها در محلات شهر تهران. شهرداری‌ها، 89(9)، 54-59

19. محمدپور زرندی، ح.، و طباطبایی مزدآبادی، س. م. (1391). تأثیر جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و مشارکت‌های مردمی بر توسعۀ پایدار شهر. اقتصاد شهر،شماره 15، 12-24

20. مشبکی‌اصفهانی، م. (1391). نقش محله‌محوری در ارتقاء هویت شهری‌، مطالعۀ موردی ناحیۀ 7 منطقۀ دو تهران. (پایان‌نامه منتشرنشدة کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، ایران

21. مقیمی، س.، و رشیدی، ج. (1388). رویکرد محله‌محوری و تأثیر آن بر همبستگی اجتماعی. بازیابی از نمایشگاه الکترونیک پژوهش و نوآوری در حوزۀ مدیریت شهری: e-exhibition.tehran.ir

22. موسوی، م. (1385). مشارکت اجتماعی یکی از مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 23، 92-67

23. Coleman, J. (1988). Social capital in the creation of human capital. The American Journal of Sociology, 94, 95-120

24. Hollsopple, C., & Joshi, K. (2000). An investigation of factors that influence the management of knowledge in organization. Journal of Strategic Information Systems, 9, 1-15

25. Martinez, M. (2010). The citizen participation of urban movements in spatial planning: A comparison between Vigo and Porto. International Journal of Urban and Regional Research, 35(1), 1-25

26. Raisi, J., Miri, G., & Hafez Rezazadeh, M. (2015). Evaluation and analysis of the role of citizen participation in urban development (Case study: The city of Nikshahar). American Journal of Engineering Research (AJER), 4(4), 74-78